Η κρίση ανέδειξε μια πολύχρωμη κοινότητα αληθινών «από τα κάτω» διανοητών
Τι χαρακτηρίζει άραγε τον αληθινό διανοητή; Τα πτυχία του, οι αγώνες του για δικαιοσύνη και αλήθεια, η αμφισβήτηση της όποιας καθεστωτικής αντίληψης στην κοινωνία, στην πολιτική; Θα μου επιτρέψετε να πω τη δική μου άποψη: θεωρώ κατ’ εξοχήν διανοητή αυτόν που αμφισβητεί τα δικά του θέσφατα, τα δικά του τοτέμ, τις δικές του διαχρονικές αντιλήψεις, τα δικά του σίγουρα, τις δικές του αλήθειες. Αυτός ο νέος διανοητής δεν είναι αριστερός, δεν είναι δεξιός, δεν είναι κεντρώος. Είναι ο επαναστάτης κατά του ίδιου του εαυτού του. Πολύ δύσκολη διαδικασία, επίπονη αμφισβήτηση ζωής, φίλων, συνοδοιπόρων, συντρόφων, δασκάλων, ταγών. Το εύκολο στη ζωή είναι η αποδοχή του έτοιμου, του δοκιμασμένου, να ιππεύεις τη σκέψη, τη δημιουργία του άλλου, να έχεις έτοιμες λύσεις, απαντήσεις στα ερωτήματα της ζωής, της δουλειάς, των ανθρωπίνων σχέσεων. Αυτό εξάλλου βιώσαμε οι περισσότεροι μέσα από την ενασχόληση μας με τη διανόηση της Αριστεράς για χρόνια: η κοσμοθεωρία της, οι πολιτικοί της ταγοί είχαν απαντήσεις έτοιμες για κάθε μας πρόβλημα, για πάσαν οικονομική και κοινωνική «νόσον και μαλακίαν».
Η πρόσφατη όμως κορύφωση της διαχρονικής εξαιρετικής κοινωνικής, πολιτικής, πολιτισμικής και εν τέλει οικονομικής κρίσης ανέδειξε μια κοινότητα διανοητών που δεν κρύβεται στα πανεπιστήμια, στις φιλολογικές λέσχες. Αναπνέει στην κοινωνία, αφορά σε ανθρώπους της διπλανής πόρτας, δημιουργικούς πολίτες, που «κρύβονται» από αυτά που βιώνουν στην καθημερινότητά τους και αναζητούν τη λύση των προβλημάτων τους πρώτα και κύρια μέσα τους, στις διαχρονικές συμπεριφορές και πρακτικές τους. Η κρίση ανέδειξε μια πολύχρωμη κοινότητα αληθινών «από τα κάτω» διανοητών που ξεκίνησαν να εκφράζονται στα ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, φτιάχνοντας τις δικές τους «εφημερίδες» και που σιγά-σιγά μπολιάζουν την έντυπη ενημέρωση αλλά και το τηλεοπτικό τοπίο. Οι νέοι διανοητές δεν είναι καθηγητές πανεπιστημίου, δεν είναι οι τυπικοί συγγραφείς, δεν συχνάζουν στα στέκια των ήδη καταξιωμένων διανοητών. Είναι πολίτες που ανησυχούν όχι μόνο για την τσέπη τους, τα παιδιά τους, τους φίλους τους, αλλά για το πού πάει η κοινωνία μας εν συνόλω και σε τι περιβάλλον θα ζήσουν τα εγγόνια τους.
Η γραφή, ο λόγος των νέων αυτών διανοητών είναι έντονα διεισδυτικός, απλός στην έκφραση που όμως αγγίζει τα θέσφατα της ζωής μας, με σεβασμό στη ζωή μας. Είναι εχθροί της απόλυτης αλήθειας, των νεκρωτικών βεβαιοτήτων. Αμφισβητούν πρώτα και κύρια τα δικά τους θέσφατα, θέλουν να ανατρέψουν τη δική τους διαχρονική κοινωνική και πολιτική συμπεριφορά. Οι νέοι αυτοί διανοητές δεν εκδίδουν βιβλία, συλλογές των πονημάτων τους, δρουν και ζουν παράλληλα στους καταξιωμένους διανοητές και συγγραφείς που παράγουν όλα τα παραπάνω. Η κρίση έχει γεννήσει μια νέα διανόηση που μπολιάζει με τον ορθολογικό, αληθινά αντισυστημικό λόγο και σκέψη την κοινωνία μας, τα σχολεία και πανεπιστήμια μας, τις εφημερίδες μας και εν τέλει τους πολιτικούς μας και τους ταγούς μας. Είναι τόσο αληθινή, τόσο διεισδυτική, τόσο ανατρεπτική, που είναι αδύνατον πλέον να αμφισβητηθεί, να ελεγχθεί. Αμφισβητεί και θέλει να αλλάξει τον εαυτό της. Είναι πηγή προόδου και ουσιαστικής ελπίδας για το μέλλον.
