Μνημόνιο-οδοστρωτήρας: Όλες οι σαρωτικές αλλαγές σε συντάξεις, αφορολόγητο, πλειστηριασμούς κι εργασιακά

«Tα μέτρα ήταν σκληρά, αλλά βρεθήκαμε με το πιστόλι στον κρόταφο» τονίζει η κυβέρνηση, δια του Χρήστου Μαντά, αναφερόμενη στα μέτρα που προβλέπονται στο πολυνομοσχέδιο.

«Δεν ισχυρίζομαι ότι αυτά τα μέτρα δεν είναι σκληρά κι επώδυνα, ιδίως για τις ευάλωτες ομάδες που τη ριζοσπαστική Αριστερά την ενδιαφέρουν, όμως να μιλήσουμε ειλικρινά για το πού βρέθηκε αυτή η χώρα πώς διαπραγματευτήκαμε, πώς βρεθήκαμε με το πιστόλι στον κρόταφο κυριολεκτικά και πώς από 2015 με έννοια και αγωνία και μεγάλη προσπάθεια κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να ανοίξουμε ένα δρόμο για την οριστική έξοδο από την επιτροπεία και τα Μνημόνια» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ.

Από την πλευρά της, η υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου διέψευσε ότι υφίσταται θέμα αντισυνταγματικότητας των μέτρων, ενώ διαβεβαίωσε ότι δεν θα επηρεαστούν τα 2/3 συντάξεων, ενώ οι μειώσεις 18% στις κύριες συντάξεις και αντίστοιχα 18% στις επικουρικές αποτελεί «το ταβάνι».

Η υπουργός Εργασίας παραδέχθηκε ακόμα ότι εκτός από το δημόσιο συμφέρον τα μέτρα λαμβάνονται και για τον υπέρτερο σκοπό διευθέτησης του χρέους.

Ωστόσο, όσο η συζήτηση για το 4ο Μνημόνιο συνεχίζεται στην Ολομέλεια της Βουλής τόσο αποκαλύπτεται το μεγαλείο της αφαίμαξης που φέρνει και τις σαρωτικές αλλαγές σε όλους τους τομείς, από το συνταξιοδοτικό και τα εργασιακά μέχρι το αφορολόγητο και τις αποκρατικοποιήσεις και τους πλειστηριασμούς.

Αποκρατικοποιήσεις

Είναι ενδεικτικό ότι κατά την διάρκεια των τοποθετήσεων των φορέων στις αρμόδιες κοινοβουλευτικές επιτροπές ακούστηκε και το σύνθημα «πουλάτε νερό, πουλάτε λιμάνια πουλήστε και τη μάνα σας να φύγετε τσογλάνια» χωρίς ωστόσο να ιδρώσει το αυτί της πλειοψηφία. Η κυβέρνηση προχωρά ακάθεκτη στο ξεπούλημα του συνόλου της δημόσιας περιουσίας. Το νέο μνημόνιο προβλέπει την άμεση μεταφορά στο υπερταμείο της συμμετοχής του Δημοσίου  σε ΟΑΣΑ, ΟΣΕ, ΟΑΚΑ, ΕΛΤΑ, «Ελ. Βενιζέλος» (το 25% των μετοχών- το 30% ανήκει στο ΤΑΙΠΕΔ), «Ελληνικές Αλυκές», ΕΤΒΑ - ΒΙΠΕ, Ανώνυμη Εταιρεία Διώρυγας Κορίνθου, Οργανισμό Κεντρικών Αγορών και Αλιείας, Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης, ΔΕΗ (το ποσοστό που δεν κατέχει το ΤΑΙΠΕΔ), HELEXPO, Καταστήματα Αφορολογήτων Ειδών, ΕΥΑΘ και ΕΥΔΑΠ (τα ποσοστά που δεν κατέχει το ΤΑΙΠΕΔ στις δύο εταιρείες), Κτιριακές Υποδομές ΑΕ, ΕΛΒΟ, Αττικό Μετρό και ΔΕΗ. Επίσης, στο ΤΑΙΠΕΔ παραχωρούνται όσα περιφερειακά αεροδρόμια δεν πωλήθηκαν στην Fraport.

Ομαδικές απολύσεις

Τέσσερα είναι τα βασικά «κλειδιά» του νέου οδικού χάρτη για τις ομαδικές απολύσεις:

1. η κατάργηση του προεγκριτικού ελέγχου των ομαδικών απολύσεων και του βέτο του υπουργού Εργασίας που ισχύει επί 34 χρόνια με τον ν.1387/1983,
2. ο ρητά περιοριστικός χρόνος των 90 ημερών εντός των οποίων θα πρέπει να ολοκληρωθεί η διαδικασία των ομαδικών απολύσεων από την ημέρα που ο εργοδότης θα προσκαλέσει σε δημόσια διαβούλευση τους εργαζόμενους,
3. ο περιορισμός του ρόλου του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας (ΑΣΕ) μόνο στον έλεγχο της διαδικασίας που αφορά τις υποχρεώσεις του εργοδότη, καθώς και των διαβουλεύσεων με τους εκπροσώπους των εργαζομένων και
4. το τέταρτο σημείο που εισάγει ρητά το πολυνομοσχέδιο αφορά στις υποχρεώσεις του εργοδότη να τηρήσει τα προβλεπόμενα από τη διαδικασία, επισημαίνοντας πως εάν  «τηρηθούν οι υποχρεώσεις του εργοδότη προς ενημέρωση και διαβούλευση», η διαδικασία των απολύσεων ολοκληρώνεται σε κάθε περίπτωση μέσα σε 90 ημέρες.

Όπως ρητά αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση του σχεδίου νόμου, η προτεινόμενη διάταξη τροποποιεί το νομοθετικό πλαίσιο ελέγχου των ομαδικών απολύσεων με σκοπό την εναρμόνισή του με το αντίστοιχο κοινοτικό και παράλληλα εισάγει παρεμβάσεις στο στάδιο της πληροφόρησης και της διαβούλευσης του εργοδότη με τους εκπροσώπους των εργαζομένων.

Επίσης μεταφέρει τις αρμοδιότητες κοινοποίησης των εγγράφων και ελέγχου των απολύσεων από τον υπουργό Εργασίας στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας.

Ο εργοδότης, στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων με τους εκπροσώπους των εργαζομένων, μπορεί να καταθέσει κοινωνικό πλάνο, δηλαδή μέτρα άμβλυνσης των επιπτώσεων της απόλυσης, όπως: ποσά αυτασφάλισης, ποσά για κατάρτιση-επανένταξη στην αγορά εργασίας, προτάσεις για αξιοποίηση προγραμμάτων ΟΑΕΔ κ.ά. (άρθρο 17).

Όπως επισημαίνουν νομικοί και εργατολόγοι, βασικός στόχος και επιδίωξη της κοινοτικής οδηγίας 98/59ΕΚ είναι να διασφαλιστεί ότι ο εργοδότης πριν από κάθε σχεδιαζόμενη ομαδική απόλυση θα ενημερώσει και θα διαβουλευτεί με τους εργαζομένους του έτσι ώστε να βρεθούν ισοδύναμα που θα είναι σε θέση να αποτρέψουν αυτές ή να μειώσουν τις συνέπειές τους.

1. Από την ημέρα που θα προσκαλέσει ο εργοδότης σε διαβούλευση τους εργαζόμενους αρχίζει η προθεσμία των 30 ημερών, εντός της οποίας θα πρέπει να ολοκληρωθούν οι διαβουλεύσεις. Τα πρακτικά της διαβούλευσης υποβάλλονται από τον εργοδότη στο ΑΣΕ. Οι εργαζόμενοι μπορούν να καταθέσουν και αυτοί υπόμνημα επί των διαβουλεύσεων.
2. Αν υπάρξει συμφωνία των δύο μερών, οι ομαδικές απολύσεις πραγματοποιούνται μέσα σε 10 ημέρες από την ημερομηνία υποβολής του πρακτικού διαβούλευσης στο ΑΣΕ.
3. Αν δεν υπάρξει συμφωνία των δύο μερών, το ΑΣΕ με αιτιολογημένη απόφαση που εκδίδει «εντός αποκλειστικής προθεσμίας 10 ημερών» από την ημέρα υποβολής του πρακτικού διαπιστώνει «αν τηρήθηκαν οι υποχρεώσεις του εργοδότη προς ενημέρωση και διαβούλευση με τους εκπροσώπους των εργαζομένων, καθώς και η υποχρέωση κοινοποίησης των σχετικών εγγράφων».

   Αν το ΑΣΕ κρίνει πως όλες οι προβλεπόμενες υποχρεώσεις του εργοδότη τηρήθηκαν, τότε οι απολύσεις ισχύουν 20 ημέρες από την έκδοση της απόφασής του. Σε κάθε περίπτωση, οι απολύσεις ισχύουν 60 ημέρες από την κοινοποίηση του πρακτικού διαβούλευσης.

4. Σε ομαδικές απολύσεις που προκαλούνται από τη διακοπή της δραστηριότητας της επιχείρησης ή της εκμετάλλευσης, κατόπιν δικαστικής απόφασης δεν εφαρμόζονται τα προαναφερθέντα στα σημεία 2 και 3.
5. Συστήνεται τμήμα ελέγχου των ομαδικών απολύσεων με εκπροσώπηση του υπουργείου Εργασίας της ΓΣΕΕ και των εργοδοτικών οργανώσεων ΣΕΒ, ΕΣΕΕ, ΓΣΕΒΕΕ, ΣΕΤΕ.

Σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις που προβλέπει το άρθρο 20 του σχεδίου νόμου, επιταχύνεται η ταχεία εκδίκαση των διαφορών μεταξύ εργαζομένων - εργοδοτών που μπορούν να προκύψουν κατά τη διάρκεια μιας απεργίας.

Το μέτρο δεν αφορά την ίδια τη νομιμότητα της απεργιακής κινητοποίησης, αλλά θέματα όπως, για παράδειγμα, «υπερημερίας του εργοδότη» είτε ως προς την αποδοχή της εργασίας είτε ως προς την καταβολή μισθού, για λόγους όμως που συνδέονται με την κήρυξη απεργίας στην επιχείρηση. Υπενθυμίζεται ότι η ανταπεργία (lock out) εξακολουθεί να απαγορεύεται.

Σήμερα ισχύουν οι ρυθμίσεις του ν.1264/81, σύμφωνα με τις οποίες για διαφορές που προκύπτουν από την κήρυξη απεργίας αποφασίζει το μονομελές πρωτοδικείο της έδρας της συνδικαλιστικής οργάνωσης που κήρυξε την απεργία και σε επείγουσες περιπτώσεις οι πρόεδροι των δικαστηρίων μπορούν να προσδιορίσουν ακόμη και μέσα σε 5 ημέρες ώστε για διεξαχθεί η δίκη, ενώ η προθεσμία της έφεσης είναι τρεις ημέρες.  

Συντάξεις – αφορολόγητο 

Παράλληλα, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ:

• Μειώνει από 1.1.2019 κύριες και οι επικουρικές συντάξεις ως 18% με παράλληλη πρόβλεψη «παγώματος» των συντάξεων μετά τις περικοπές έως το 2022.

• Κόβει από 2020 το αφορολόγητο από  8.636 ευρώ στην περιοχή των 5.700 ευρώ, κάτι που φέρνει επιβάρυνση 650 ευρώ το χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι θα πληρώνουν φόρο και όσοι αμείβονται με 500 ευρώ το μήνα.

Για το 2018:

•  Συνεχίζεται η μείωση του ΕΚΑΣ καθώς η περικοπή θα φτάσει τα 238 εκατ. ευρώ για τους εναπομείναντες συνταξιούχους.
• Κόβονται παροχές όπως τα επιδόματα ένδειας, απροστάτευτων τέκνων, ανεργίας νεοεισερχομένων από τον ΟΑΕΔ κλπ.
• Καταργούνται φοροαπαλλαγές για την εξοικονόμηση 189 εκατ. ευρώ το 2018. Χαμένοι βγαίνουν όσοι βγάζουν από 720 ευρώ το μήνα.
• Αυξάνονται οι εισφορές. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι έμποροι και οι αγρότες θα πληρώνουν από το 2018 ασφαλιστικές εισφορές επί των καθαρών εισοδημάτων τους χωρίς να αφαιρούνται οι εισφορές που πληρώθηκαν το προηγούμενο έτος.
• Αυξάνεται από το 14% στο 17% ο συντελεστής ασφαλιστικές εισφορές των αγροτών.
• Θα εφαρμοστούν οι νέες μειώσεις στα ειδικά μισθολόγια δικαστικών, γιατρών ΕΣΥ, πανεπιστημιακών.

Πλειστηριασμοί

Όσο για τους πλειστηριασμούς και τις κατασχέσεις, με το τέταρτο μνημόνιο θεσμοθετούνται οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί ακινήτων, η δυνατότητα των εταιρειών διαχείρισης «κόκκινων» δανείων να αναλαμβάνουν και τη διαχείριση των ακινήτων και την προστασία των τραπεζικών στελεχών και των δημοσίων λειτουργών που εγκρίνουν «κούρεμα» δανείων.

Ειδικότερα, με βάση τις μεταβατικές διατάξεις του νομοσχεδίου προβλέπεται ότι με ηλεκτρονικό τρόπο θα μπορούν να γίνονται και οι πλειστηριασμοί που έχουν αναγγελθεί μέχρι σήμερα και όχι μόνο οι νέοι πλειστηριασμοί που θα αναγγελθούν εφεξής. Με βάση το ειδικό άρθρο που προστίθεται στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας προβλέπεται επίσης η διεύρυνση του χρόνου για τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς, οι οποίοι θα μπορούν να διενεργούνται Τετάρτη ή Πέμπτη ή Παρασκευή σε συγκεκριμένες ώρες. Αναγκαία προϋπόθεση είναι η ολοκλήρωση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, η οποία σύμφωνα με τη δέσμευση της Συντονιστικής Επιτροπής Συμβολαιογράφων, θα είναι έτοιμη στα τέλη του μήνα, προκειμένου να λειτουργήσει πιλοτικά μέσα στο καλοκαίρι και να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή τον Σεπτέμβριο.

Με βάση τη σχετική διαδικασία κάθε υποψήφιος πλειοδότης θα πρέπει να δηλώσει τη συμμετοχή του σε συγκεκριμένο πλειστηριασμό, αφού έχει καταβάλει την εγγύηση (ίση προς το ένα τρίτο της τιμής της πρώτης προσφοράς), αλλά και το τέλος χρήσης των συστημάτων. Η κυριότητα των συστημάτων, η διοίκηση και η διαχείριση θα ανήκουν στους κατά τόπους αρμόδιους συμβολαιογραφικούς συλλόγους. Ο ηλεκτρονικός πλειστηριασμός θα είναι ανοικτού τύπου, κατά τη διάρκεια του οποίου θα υποβάλλονται διαδοχικές προσφορές.

Διευρυμένο θα είναι επίσης το πλαίσιο λειτουργίας των εταιρειών διαχείρισης, οι οποίες θα μπορούν να αναλαμβάνουν και τη διαχείριση των ακινήτων. Πρόκειται για τα ακίνητα που είναι επιβαρυμένα με προσημειώσεις ή υποθήκες και έχουν περιέλθει στην κυριότητα των τραπεζών. Αλλαγές προβλέπονται επίσης και στο πλαίσιο για την πώληση δανείων που θα μπορεί να γίνεται σε εταιρείες με έδρα τον ΕΟΧ ή τρίτη χώρα και με την προϋπόθεση ότι δεν εδρεύουν σε χώρα με ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς ή σε μη συνεργαζόμενο κράτος.

Τριμελής επιτροπή, που θα αποτελείται από έναν αρεοπαγίτη και δύο αντεισαγγελείς του Αρείου Πάγου και οι οποίοι θα διορίζονται από το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, θα κρίνει κατόπιν εμπεριστατωμένης γνώμης της ΤτΕ, για το αν θα πρέπει να ασκηθεί ποινική δίωξη για πράξεις ή παραλείψεις τραπεζικών στελεχών που εγκρίνουν «κούρεμα» δανείων. Βασική προϋπόθεση είναι να μην έχουν παραβιαστεί οι νόμοι και οι κανονισμοί της ΤτΕ και να μην οδηγούν σε χειροτέρευση της πραγματικής θέσης του δανειστή από αυτή που θα προέκυπτε εάν η επιχείρηση έμπαινε σε εκκαθάριση.