Πριν λίγες μέρες, ένας καλός αλλά αμετανόητα «αριστερός» φίλος μού έστειλε ένα λινκ με την πρώτη ομιλία του κ. Δουζίνα του ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλη. Μου έκανε εξαιρετική εντύπωση η όλη παρουσία του και ο λόγος του, σε σημείο που βρήκα την ομιλία απο τα πρακτικά και τη διάβασα πιο προσεχτικά. Σε ένα σημείο της ομιλίας, προς το τέλος, ο κ. Δουζίνας αναρωτιέται:
«Αλλά τι σημαίνει Δημοκρατία; Είναι το κράτος του δήμου. Είναι η δύναμη του λαού. Κι όπως λέει ο Πλάτωνας, Δημοκρατία είναι το πολίτευμα στο οποίο δεν διοικούν αυτοί που έχουν λεφτά, αυτοί που έχουν γνώσεις –σήμερα πτυχία– ή αυτοί που είναι ηλικιωμένοι και κατά τεκμήριο πιο φρόνιμοι. Διοικούν αυτοί που δεν έχουν κανένα ιδιαίτερο προσόν για να διοικούν. Όλοι κι ο καθένας».
Από αυτή την άποψη έχουμε εξαιρετική Δημοκρατία, ειδικά πρόσφατα. Είναι σαφές ότι η «παρέα του Μαξίμου» δεν έχει κανενα απολύτως προσόν για να διοικεί.
Αλλά είναι πράγματι αυτή η Δημοκρατία που θέλουμε; Είναι ακόμα και η λειτουργία των κομμάτων, όπου θεωρητικά τουλάχιστον οι πολιτικές θέσεις συζητούνται και ψηφίζονται απο συλλογικά όργανα και ολομέλειες χωρίς εμφανή βαθειά γνώση του αντικειμένου με απώτερο σκοπό τη μεταγραφή τους σε απαιτούμενες ενέργειες διακυβέρνησης αργότερα, ο καλύτερος τρόπος για να έχουμε πραγματικά λαϊκή κυριαρχία;
Μήπως να μην απαξιώνουμε σχήματα όπου καθαρά θα πρέπει να δεχτούμε ότι η προτεραιότητα είναι να συζητηθούν συγκεκριμένες ενέργειες για να έχουμε κράτος δικαίου, σεβασμό, μέριμνα και υποστήριξη του πολίτη, υπηρεσίες υγείας και παιδείας για όλους – και μήπως αυτές οι ενέργεις να μετουσιωθούν σε πολιτική;
Πότε τελικά θα έχουμε περισσότερη Δημοκρατία;
Όταν οι πολιτικές επιλογές θα διαψεύδονται από την πραγματικότητα και το Πρόγραμμα Θεσαλλονίκης θα μεταγράφεται σε Μνημόνιο 3 με ολίγην απο ακροδεξιά παράτα και στολές παραλλαγής;
Ή μήπως, όταν πραγματοποιήσιμες ενέργειες θα καθορίζουν ένα λιγότερο «πολιτικό» πλαίσιο που θα μπορεί να γίνει πραγματικότητα;
Όταν έγραψα τα παραπάνω σε μια ανάρτηση στο Facebook, ένας σκεπτόμενος διαδικτυακός φίλος και συνάδελφος μού επισήμανε:
«Το βασικό διακύβευμα στην πολιτική ζωή είναι να μπορείς να διαλέξεις εσύ το μοντέλο διακυβέρνησης κι όχι να αποδεχτείς ένα υπάρχον (ακόμα χειρότερα ένα «δοτό» από πάνω) ως το μοναδικό και να κάνεις διαχείριση. Οι τεχνοκράτες είναι τόσο χρήσιμοι στη διακυβέρνηση μιας χώρας όσο θα ήταν ένας πιλότος σε ένα αεροπλάνο χωρίς σχέδιο πτήσης και πύργο ελέγχου. Έχουν δύο επιλογές: Αν είναι ανεξάρτητοι, να πετάνε σε κύκλους μέχρι να τελειώσουν τα καύσιμα. Αν δεν είναι, να πάρουν το σχέδιο που τους έχει έρθει “από πάνω” και να πάνε το αεροπλάνο εκεί που λέει αυτό αδιαφορώντας για τον προορισμό που είχαν στο μυαλό τους οι επιβάτες.»
Βρήκα την παρομοίωση πολύ ενδιαφέρουσα και θα τη χρησιμοποιήσω σε αυτή την επέκταση του αρχικού μου άρθρου.
Φανταστείτε το εξής πείραμα. Περίπου διακόσιοι επιβάτες σε ένα αεροδρόμιο βρίσκονται (με τη θέλησή τους) σε μια αίθουσα όπου συμφωνούν να αποφασίσουν συλλογικά και δημοκρατικά για έναν προορισμό διακοπών και τον τρόπο μετάβασης.
Μία ομάδα απο καμιά δεκαριά αποφασίζει ότι τελικά δεν θέλει να πάει διακοπές, μαχαιρώνουν ένα συνεπιβάτη που δεν τους άρεσε η φάτσα του, και (στο πείραμά μας μόνον, δυστυχώς...) πάνε άμεσα στη φυλακή.
Μία δεύτερη ολιγομελής ομάδα, αποφασίζει ότι θα έχουν τις πιθανότητες για τις καλύτερες διακοπές υπό την ηγεσία μιας συμπαθούς μεσήλικης συνταξιούχου, η οποία δούλευε στο ταξιδιωτικό γραφείο του μπαμπά της για πολλά χρόνια (που χρεοκώπησε και έκτοτε φέσωσε πελάτες και προμηθευτές, αλλα αυτά δεν τα λέμε και δυνατά).
Μία άλλη ομάδα από καμιά πενηνταριά θέλουν να μην αλλάξει τίποτε απο τα αρχικά τους σχέδια διακοπών, και για να βρουν διέξοδο τσακώνονται εάν αντιπρόσωπός τους θα είναι ένας βιβλιοπώλης τουριστικών οδηγών, ένας συμπαθής ανεπάγγελτος ταβλαδόρος, ένας μορφωμένος νεαρός του οποίου ο μπαμπάς έχει υπάρξει διευθυντής αεροδρομίου ή ένας σεκιουριτάς που κλείστηκε κατά λάθος στην αίθουσα, και δεν θα ταξιδέψει αλλά θέλει τους πει που να πάνε.
Μία τέταρτη πολυπληθής ομάδα από κάτι λιγότερο από εκατό άτομα εκλέγουν με ψηφοφορία μία κεντρική επιτροπή απο κουλάτους τύπους που ταξιδεύουν πολύ και βάζουνε επικεφαλής ένα συμπαθητικό νέο ζευγάρι. Μέσα απο εκτεταμένη συζήτηση και αλλεπάλληλες ψηφοφορίες, καταλήγουν στο «πρόγραμμα αεροδρομίου» που λέει: «Ο προορισμός μας είναι αδιαπραγμάτευτος και είναι δημοκρατικό δικαίωμα των επιβατών να επιβάλουν με την ψήφο τους το δικαίωμα διακοπών στο καλύτερο μέρος του κόσμου».
Η πέμπτη ομάδα, ολιγομελής και αυτή με καμιά δεκαριά άτομα, αναθέτει το συντονισμό σε ένα μάλλον χαρισματικό δημοσιογράφο (ας τον πουμε Σταύρο;) ο οποίος ανακαλύπτει έναν πιλότο και ένα μηχανικό αεροσκαφών ανάμεσα στους επιβάτες. Αυτοί οι τρεις συμφωνούν ότι με τα διαθέσιμα αεροσκάφη ο πιο λογικός προορισμός για διακοπές είναι η δυτική Κρήτη. Οι άλλοι επιβάτες καταγγέλουν την ομάδα για μη δημοκρατικές διαδικασίες που επέβαλαν οι τεχνοκράτες κολλητοί του Σταύρου και για διαπλοκή καθότι η κουνιάδα του μπατζανάκη του Σταύρου διατηρεί ψιλικατζίδικο στα Χανιά.
Τα σχέδια παρουσιάζονται σε όλους τους επιβάτες. Επιλέγεται το σχέδιο της τέταρτης ομάδας. Μετά την απογείωση με το Ντορνιέ καταλαβαίνουν ότι αφενώς δεν χωράγανε όλοι οι επιβάτες και δεν ήτανε καλη ιδεα να πανε δύο ανά καρέκλα και οι μισοί στο διάδρομο, τα καύσιμα δεν φτάνουν για την Τζαμάϊκα, άσε που ο συμπαθητικός κυβερνήτης δεν εχει πετάξει ούτε χαρταετό. Το αεροπλάνο καταρρίπτεται στη νοτιανατολική Αλβανία, με τους περισσότερους επιβάτες επιζώντες αλλά βαριά τραυματισμένους.
Εγώ είμαι βέβαιος ότι θα είχα ενταχθεί στην τελευταία ομάδα: αυτή που έχασε τις εκλογές, λοιδορήθηκε και κατηγορήθηκε. Και θα έθετα τώρα το ερώτημα: Τι πρέπει να είχαμε κάνει διαφορετικά; Να είχαμε άλλον αρχηγό; Να βάζαμε έναν καρδιοχειρούργο και έναν αρχιτέκτονα να κοιτάξουν τα σχέδια πτήσης; Να είχαμε ψηφίσει δημοκρατικά μία ομάδα για την εκπόνηση του σχεδίου; Να είχαμε πει ψέμματα για τον προορισμό; Να είχαμε πλακωθεί με αυτούς που λέγανε ψέματα για μας; Να είχαμε κάνει πιο κατανοητό σε όλους, τους τεχνικούς περιορισμούς του σχεδίου πτήσης;
Ας επανέρθω, όμως, στην πολιτική μακριά από το πείραμα αεροδρομίου. Μήπως πρέπει εντέλει κάποια πολιτικά κόμματα να είναι λίγο «απολιτίκ»; Συνειδητά όμως. Να εκλέγει μία ολομέλεια συνέδρων –ολιγομελή όργανα από τη βάση– και να τα εξουσιοδοτεί να εργαστούν με την υποστήριξη εμπειρογνωμόνων για να προτείνουν σοβαρές και συγκεκριμένες ενέργειες σε τομείς διακυβέρνησης. Αυτές οι ενέργειες να μεταγραφούν από μία επίσης δια της ψήφου εξουσιοδοτημένης ομάδας πολιτικών επιστημόνων σε ένα κατανοητό πολιτικό πλαίσιο που θα απορρέει απο τις ενδεδειγμένες ενέργειες, και όχι αντίστροφα, όπως ειναι το «κανονικό». Είμαι ο μόνος που εχει βαρεθεί να ακούει εξαιρετικές «πολιτικές θέσεις» που δεν μεταφράζονται ποτέ σε ενέργειες και δεν μπορούν να υλοποιηθούν – συνήθως επειδή αυτές ειναι αδύνατες στην πολιτικο-οικονομική συγκυρία που ζούμε;
Μήπως τελικά για να έχουμε περισσότερη Δημοκρατία πρέπει (παραφράζοντας τον πολύπαθο Τσε) να γίνουμε επαναστάτες ζητώντας το ρεαλιστικό;
