Το βασικό σενάριο με το οποίο εργάζονται οι περισσότερες κυβερνήσεις της Ευρωζώνης και οι εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών θεσμών είναι το λεγόμενο Grexit, η αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη και η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες να ανατραπεί, την τελευταία στιγμή, το βασικό σενάριο αλλά αυτό θα χρειαστεί μεγάλη προσπάθεια, ιδιαίτερα από την ελληνική πλευρά.
Τα συστατικά της αποτυχίας
Τα συστατικά της διαφαινόμενης εθνικής αποτυχίας, που μπορεί να πάρει διαστάσεις εθνικής καταστροφής, είναι τα εξής:
Πρώτον, ο πρωθυπουργός κ. Τσίπρας στερείται αξιοπιστίας εφόσον οι περισσότεροι συνομιλητές του καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι επί πέντε μήνες απέφευγε την ουσιαστική διαπραγμάτευση και απλά κέρδιζε χρόνο για να επιβάλει τις δικές του λύσεις μέσα από τη δραματική επιδείνωση της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης στην Ελλάδα.
Δεύτερον, η ελληνική πλευρά δυσκολεύεται να κάνει σοβαρές προτάσεις με τις οποίες θα μπορούσε να ξεκινήσει ένας διάλογος για την άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος. Ουσιαστικά προβάλλει κόκκινες γραμμές σε σχέση με παλαιότερες προτάσεις του προέδρου Γιούνκερ, ενώ είναι φανερό ότι χρειάζονται περισσότερα και πιο δραστικά μέτρα για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της οικονομικής κατάρρευσης που μεσολάβησε.
Τρίτον, ο θρίαμβος του ΟΧΙ στο δημοψήφισμα αποδυνάμωσε τα φιλοευρωπαϊκά κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία ακολουθούν σε γενικές γραμμές την κυβερνητική γραμμή. Ενισχύουν το αίτημα για άμεση αναδιάρθρωση του χρέους του ελληνικού Δημοσίου, ενώ είναι σε όλους γνωστό ότι πρέπει να παρουσιάσουμε πρόσθετα μέτρα στην κατεύθυνση της δραστικής προσαρμογής και της κάλυψης του διευρυνόμενου δημοσιονομικού κενού.
Τέταρτον, οι πολιτικές δυνάμεις που θέλουν μία Ευρωζώνη που θα λειτουργεί βάσει συγκεκριμένων κανόνων και δεν θα διαπραγματεύεται συνεχώς εξαιρέσεις για να καλύψει τις ανάγκες της Ελλάδας, έχουν ενισχυθεί. Στην Ευρωζώνη μόνο η Γαλλία και η Ιταλία συνεχίζουν να δίνουν πολιτική μάχη υπέρ της Ελλάδας αλλά δεν πρόκειται να ξεπεράσουν τα όρια για χάρη μιας κυβέρνησης που δεν δείχνει διάθεση συνεργασίας.
Πέμπτον, η αντίδραση των αγορών δεν είναι, προς το παρόν, ιδιαίτερα έντονη. Ανεβαίνει βέβαια το κόστος δανεισμού του Δημοσίου των χωρών της λεγόμενης περιφέρειας, όχι όμως υπερβολικά. Δεν μπορούν να αποκλειστούν δυσάρεστες εκπλήξεις, όπως ο συνδυασμός της κρίσης εμπιστοσύνης που έχει εκδηλωθεί στα Χρηματιστήρια της Κίνας, με ένα μικρότερης κλίμακας ελληνικό ντόμινο. Οι ειδικοί πάντως ενημερώνουν τους πολιτικούς ηγέτες της Ευρωζώνης ότι οι επιπτώσεις από το εξαιρετικά πιθανό Grexit θα είναι, πιθανότατα, περιορισμένες.
Ευχάριστη έκπληξη
Για να παραμείνουμε στην Ευρωζώνη και να ματαιώσουμε την τελευταία στιγμή το διαφαινόμενο Grexit πρέπει να υπάρξει μία ευχάριστη έκπληξη από την πλευρά της Ελλάδας. Η κυβέρνηση Τσίπρα καλείται να πετάξει στο καλάθι των αχρήστων διάφορες κόκκινες γραμμές που έχουν σχέση με τις επικουρικές συντάξεις, τις ιδιωτικοποιήσεις, την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, τις αμυντικές δαπάνες κ.τ.λ, για να αποδείξει στους συνομιλητές της ότι είναι έτοιμη να συμβάλει στην κάλυψη του ολοένα διευρυνόμενου δημοσιονομικού κενού. Θα πρέπει επίσης να ανταποκριθούν άμεσα οι Ευρωπαίοι εταίροι και πιστωτές βελτιώνοντας τις προτάσεις τους για αναπτυξιακές πρωτοβουλίες υπέρ της ελληνικής οικονομίας και επαναλαμβάνοντας την πολιτική δέσμευση για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους μόλις επιτευχθεί ή διαφανεί σταθερό πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα και αποκτήσει δυναμική το πρόγραμμα των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων.
Εδώ που φτάσαμε, ύστερα από μία δεκαετία προκλητικής κακοδιαχείρισης, μία πενταετία επιλεκτικής και αναποτελεσματικής εφαρμογής των μνημονίων και ένα εξάμηνο οικονομικής διάλυσης, μόνο μια ευχάριστη πολιτική έκπληξη μπορεί να αποτρέψει την άμεση εφαρμογή του βασικού σεναρίου, που είναι το Grexit.
