Πώς μπορεί να γίνει θεσμοθέτηση του Εθνικού Απολυτηρίου και η αλλαγή πρόσβασης στα ΑΕΙ
Το Εθνικό Απολυτήριο (ΕΑ) και η αλλαγή της διαδικασίας πρόσβασης στις Ανώτατες Σχολές ήταν μια βασική προγραμματική δέσμευση της δεύτερης συνεχόμενης θητείας της κυβέρνησης της ΝΔ. Δεν γνωρίζω πότε θα γίνουν οι επόμενες εκλογές, αλλά υποθέτω ότι υπάρχει χρόνος για να το δούμε ως νόμο πριν εκπνεύσει η συνταγματική προθεσμία. Αρκεί να μην ψάχνουμε για νέα «επιτροπή σοφών» που θα γνωμοδοτήσει και πάλι γι’ αυτό το νέο τοτέμ της σχολικής εκπαίδευσης. Υπάρχουν ήδη σημαντικές διεργασίες και προτεινόμενα μοντέλα στους σκληρούς δίσκους των υπολογιστών του Υπουργείου Παιδείας και του ΙΕΠ. Εκτός κι αν είναι ακόμα «ζωντανή» η γνωστή ελληνική κατάρα που λέει ότι «με το που φεύγει ο υπουργός, ό,τι σχεδιάστηκε επί των ημερών του αλλά δεν πέρασε από τη Βουλή μεταφέρεται αυτομάτως στη χωματερή των καλών προθέσεων». Κι από δω πάν’ κι οι άλλοι.
Τι θέλει να κάνει το Εθνικό Απολυτήριο;
Να μεταλλάξει τη Μέση Εκπαίδευση από ένα τουλάχιστον τετραετές στάδιο προετοιμασίας για τα ΑΕΙ σε πραγματική εκπαίδευση. Όπου όλοι οι μαθητές θα γίνονται κοινωνοί των γενικών γνώσεων και δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες για να βγουν στην αγορά εργασίας ή, καλύτερα, στην πραγματική ζωή. Και μέσα σ’ αυτές τις γνώσεις δεν είναι μόνο η παράγωγος συνάρτησης ή το φαινόμενο Compton, αλλά και η επιδιόρθωση μιας πρίζας και η αλλαγή λαδιών στο μηχανάκι. Όχι μόνο για τους «αδύναμους» μαθητές που θα ακολουθήσουν τον δρόμο της τεχνικής-επαγγελματικής εκπαίδευσης, αλλά για όλους. Και γι’ αυτούς που θα γίνουν γιατροί. Το σχήμα υπερβολής που μόλις παρέθεσα θέλει να σας πει ότι κάποτε πρέπει να τελειώνουμε με την έγνοια των γονιών να αρχίσουν την προετοιμασία για τις Πανελλαδικές από την Γ' γυμνασίου. Για να δώσει το τέκνο τους τις «εξετάσεις της ζωής του» έπειτα από τρία χρόνια. Η ελληνική παράνοια σε όλο της το μεγαλείο.
Και πώς θα το κάνει αυτό το Εθνικό Απολυτήριο; Απλοποιώντας τη διαδικασία επιλογής, χωρίς όμως να τη φαλκιδεύει. Εντάσσοντάς τη στη σχολική διαδικασία. Εξετάζοντας στο τέλος κάθε τάξης τη διδασκόμενη ύλη του αναλυτικού προγράμματος και όχι αυτή που έχουν διαμορφώσει οι θεματοδότες των πανελλαδικών εξετάσεων και η οποία διδάσκεται αποκλειστικά στα φροντιστήρια. Διότι πρέπει να ξέρετε ότι σε κάθε σελίδα του σχολικού βιβλίου, δηλαδή της εξεταστέας ύλης, αντιστοιχούν τουλάχιστον 10 σελίδες φροντιστηριακών βοηθημάτων που πρέπει να μάθουν για να γράψουν ικανοποιητικά. Και πού είναι το κακό; Στο ότι αναγκάζουμε τα παιδιά μας να ασχολούνται με τεχνικές επίλυσης περίπλοκων, φανταστικών και άχρηστων προβλημάτων και όχι με την πραγματικότητα. Ότι τους στερούμε εν γνώσει μας τους θησαυρούς που κρύβουν μέσα τους οι επιστήμες του ανθρώπου. Και φυσικά απαγορεύουμε κάθε ίχνος δημιουργικότητας. Την τελευταία την έχουμε εξοβελίσει από τη ζωή τους, αλλά την εξετάζουμε υποκριτικά ως θέμα «Γλώσσας» Πανελλαδικών Εξετάσεων. Διότι αυτοί είμαστε!
Και τι προτείνεις, δάσκαλε; θα με ρωτήσει ο κάθε καλόπιστος αναγνώστης.
1. Την ολοκλήρωση της ύλης κάθε μαθήματος εντός του σχολείου. Επί της ουσίας, με όλες τις πειραματικές εφαρμογές και προεκτάσεις που απαιτούνται. Χωρίς ανούσιες και περίπλοκες ασκήσεις που δεν προσφέρουν επί της ουσίας τίποτα περισσότερο σε κάποιον που θέλει να συνεχίσει στα ΑΕΙ. Αυτό προϋποθέτει ότι και τα σχολικά μας βιβλία, που έχουν ήδη γραφτεί στο Νέο Πρόγραμμα Σπουδών, θα είναι σ’ αυτό το πνεύμα. Πράγμα για το οποίο θα μου επιτρέψετε να αμφιβάλλω. Διότι κακώς ορίσαμε το ΝΠΣ και ετοιμάσαμε σχολικά βιβλία χωρίς να έχουμε και Νέο Σύστημα Πρόσβασης στα ΑΕΙ.
2. Την εξέταση της ύλης αυτής με θέματα αποκλειστικά από την Τράπεζα Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας (ΤΘ) σε 4-5 επιλεγμένα μαθήματα των δύο τελευταίων τάξεων του Λυκείου. Με εξετάσεις ενδοσχολικές, πλην όμως αδιάβλητες. Με εξωτερικούς επιτηρητές και εξωτερικούς διορθωτές για να αποκλείσουμε την πιθανότητα λαμογιάς. Οι βαθμοί αυτοί σε μια αναλογία 30% της Β΄ και 70% της Γ΄ θα διαμορφώνουν τον βαθμό του Εθνικού Απολυτηρίου. Δυστυχώς δεν μπορούμε να συμπεριλάβουμε και τους προφορικούς βαθμούς στο τελικό αποτέλεσμα, διότι είναι αδύνατο να βαθμολογήσουμε αντικειμενικά τους μαθητές μας. Θα χρειαζόμασταν ξένους καθηγητές, όπως φέρνουμε ξένους διαιτητές για τους ποδοσφαιρικούς αγώνες.
3. Το ΕΑ θα έχει προφανώς βαθμούς στην κλίμακα από 10 έως 20 και κάποιοι δεν θα το αποκτούν με την πρώτη. Θα έχουν δικαίωμα να προσπαθήσουν και πάλι σε μια επόμενη εξεταστική στην ύλη της Γ΄ λυκείου. Με τον βαθμό του ΕΑ και τις επιδόσεις ανά μάθημα οι απόφοιτοι θα έχουν δικαίωμα να συμπληρώσουν μηχανογραφικό και να ζητήσουν την εισαγωγή τους σε επιλεγμένες σχολές και τμήματα ανάλογα με το επιστημονικό πεδίο που έχουν επιλέξει. Ταυτόχρονα, το κάθε τμήμα θα πρέπει να έχει τα δικά του ελάχιστα βαθμολογικά κριτήρια σε 2 μαθήματα που θεωρεί βασικά για το αντικείμενο των σπουδών του και να ορίζει και τη δική του Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής.
4. Η Τράπεζα Θεμάτων καταρτίζεται από μια συγκεκριμένη επιτροπή του ΙΕΠ ανά μάθημα, ώστε τα θέματα να έχουν μια ενιαία λογική που θα συνάδει αυστηρά με το αναλυτικό πρόγραμμα και το πολλαπλό σχολικό βιβλίο. Και φυσικά θα είναι ανοιχτή. Τα προς εξέταση θέματα θα είναι πολλά και μικρά, ώστε να εξετάζο000υν σφαιρικά την ύλη και να ελέγχουν τις βασικές γνώσεις χωρίς να καταφεύγουν σε ακρότητες όπως τα ήδη υπάρχοντα. Κάποιος θα μπορούσε να ζητήσει και μια εξέταση των υποψηφίων από τις πανεπιστημιακές σχολές. Αλλά αυτό είναι αδύνατο στην Ελλάδα, λόγω του «αδιάβλητου». Η κάθε χώρα έχει την ιστορία και τις παραδόσεις της.
Η λογική που περιληπτικά περιγράφω έχει συζητηθεί αρκετά στον δημόσιο διάλογο τα προηγούμενα 2 χρόνια και περιμένει κάποιους να τη σχηματοποιήσουν και να την κάνουν πρόταση. Δηλαδή νομοσχέδιο με όλα τα τυπικά και ουσιαστικά εξαρτήματα. Σίγουρα ισχυροποιεί τον βαθμό του απολυτηρίου του λυκείου τόσο στην Ελλάδα όσο και το εξωτερικό, μειώνει αισθητά το άγχος και τα έξοδα της επιτυχίας και αντιπαλεύει την εξειδίκευση και την μονομέρεια. Ειδικά αν στα προς εξέταση μαθήματα των δύο τάξεων θεσμοθετηθεί και το λεγόμενο «κόντρα μάθημα». Ώστε ούτε οι μελλοντικοί φιλόλογοι να είναι αγεωμέτρητοι αλλά ούτε και οι μηχανικοί ανελλήνιστοι. Το κυριότερο; Ξέροντας εκ των προτέρων την γκάμα των προς εξέταση θεμάτων αποφεύγονται οι παντός είδους εκπλήξεις και οι ρυθμίσεις της φροντιστηριακής αγοράς ανά μάθημα. Το δε μέγα πλήθος των θεμάτων δεν επιτρέπει την αποστήθιση.
Θέλω να πιστεύω ότι η σημερινή ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας έχει θέσει σοβαρά στον προγραμματισμό της τη θεσμοθέτηση του Εθνικού Απολυτηρίου. Χωρίς όμως να είμαι και πολύ αισιόδοξος. Η αλλαγή του μηχανισμού πρόσβασης στα ΑΕΙ δεν είναι φλέγον αίτημα της κοινωνίας. Κι όποτε ξεκίνησε, δεν ολοκληρώθηκε. Είναι όμως αίτημα της ορθής λογικής. Η οποία στην Ελλάδα υποφέρει.
Κάθε προειδοποίηση για το αυτονόητο είναι και μια υποχώρηση στην ανοησία. Είναι η αποδοχή της ηλιθιότητας όχι ως κάτι αναπόφευκτο αλλά θλιβερό, αλλά ως κάτι που αξίζει σεβασμό
32°
