Ο «Άγγελος» Χρήστος Ρούσσος: Ο ναύτης που σκότωσε τον εραστή του και σόκαρε την Ελλάδα του ’76

Το 1976, αρχές της μεταπολίτευσης, ένα έγκλημα συγκλόνισε την ελληνική κοινωνία. Ένας ομοφυλόφιλος ναύτης σκότωσε τον σύντροφό του, κόβοντάς του τον λαιμό. Δράστης ήταν ο 19χρονος Χρήστος Ρούσσος και θύμα ο 22χρονος Ανέστης Παπαδόπουλος. Και οι δύο ναύτες του Πολεμικού Ναυτικού.

Οι τίτλοι των εφημερίδων ήταν τεράστιοι, σοκαριστικοί, γαργαλιστικοί και χυδαίοι και όσα γράφονταν στις μέσα σελίδες ήταν αποτρόπαια. Ήταν μια εποχή που τα δημοσιογραφικά κείμενα χαρακτήριζαν τους ομοφυλόφιλους «ανώμαλους» ή «καρκινώματα» και αυτό ήταν αποδεκτό από την κοινωνία. «Τόσο ο δράστης, όσο και το θύμα χαρακτηρίζονται ως ανώμαλοι, μ’ όλα εκείνα τα ψυχοπαθολογικά γνωρίσματα των ανθρώπων του είδους» έγραφαν «Τα Νέα» στις 8 Απριλίου του 1976. Μία άλλη εφημερίδα στην είδηση της δολοφονίας έβαλε τίτλο «Ναύτης σκότωσε συνάδελφό του» και υπότιτλο «Ήσαν και οι δύο ανώμαλοι!»

Η πράξη του Χρήστου Ρούσσου χαρακτηρίστηκε «έγκλημα πάθους» και σόκαρε τη συντηρητική κοινωνία, η οποία ήρθε για πρώτη φορά αντιμέτωπη με την ομοφυλοφιλία και τα μυστικά της σκοτεινής πλευράς της λεωφόρου Συγγρού. Οι εφημερίδες ξεπουλούσαν μέσα σε λίγα λεπτά από την κυκλοφορία του. Οι ομοφυλόφιλοι αντιμετωπίζονταν τότε με μένος από την αστυνομία που έκανε επιδρομές στα στέκια του αγοραίου έρωτα ή στα πάρκα που σύχναζαν ομοφυλόφιλοι. Ήταν δεκάδες οι προσαγωγές, οι ξυλοδαρμοί και τα καθημερινά φαινόμενα εκφοβισμού. Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο Χρήστος Ρούσσος έπρεπε να εξηγήσει πώς έφτασε στο έγκλημα. Ο 19χρονος δράστης μίλησε, έσπασε τη βιτρίνα κι έδειξε σε όλους τι κρυβόταν πίσω από αυτή.

Ο νεαρός Χρήστος μαχαίρωσε το Ανέστη Παπαδόπουλο και στη συνέχεια του έκοψε το λαιμό. Ο θάνατος ήταν ακαριαίος. Ο 19χρονος έκλαιγε αδιάκοπα μετά τη σύλληψή του, έλεγε και ξαναέλεγε ότι αγαπούσε τον άνθρωπο που σκότωσε γιατί τον πίεζε να «κάνει πεζοδρόμιο», να βγει ντυμένος γυναίκα στις πιάτσες των τρανς στη Συγγρού (κοντά στη γκαρσονιέρα του θύματος στην Καλλιθέα που συναντιόταν το ζευγάρι και που διαπράχθηκε η δολοφονία).

Η προφυλάκισή του έγινε στις ναυτικές φυλακές στην Ψυττάλεια, επειδή τότε υπηρετούσε τη θητεία του στο Πολεμικό Ναυτικό.

«Βγάζω τα ρούχα μου και βάζω τη στολή αγγαρείας του Ναυτικού, με πηγαίνουν σε ένα κελί και με σπρώχνουν μέσα. Δυο μήνες σε έναν θάλαμο, μόνος. “Θα έρθει ο τάδε”, είχαν πει στους υπόλοιπους, “δεν θα περνάτε ούτε έξω από το παράθυρό του… Δεν είχα τίποτα να κάνω, όλη μέρα στο κελί μόνος μου. Ζούσα για να περιμένω το βράδυ, περίμενα όλη μέρα να έρθει το βράδυ, για να δω όνειρα. Αυτό ήταν, μόνο τα όνειρα. Μετά από δυο μήνες πήγαινα στο παράθυρο και κάνα δυο κρατούμενοι πλησίαζαν και με χαιρετούσαν. Σιγά-σιγά αναθάρρευαν. Ένα παιδί ξεκίνησε να πλησιάζει πιο πολύ, έλεγε αστεία και κάναμε παρέα. Ερχόταν και μου έλεγε, “Πού θα πάει, θα σε κάνω να χαμογελάσεις”… Όταν το έμαθε η διοίκηση των φυλακών, μπήκα πάλι στην απομόνωση».

Έξι μήνες αργότερα, τον Οκτώβρη του 1976, ο Χρήστος Ρούσσος καταδικάστηκε από το Διαρκές Ναυτοδικείο Πειραιά με την ποινή της ισόβιας κάθειρξης. Το δικαστήριο δεν του αναγνώρισε το ελαφρυντικό του πρότερου έντιμου βίου, αλλά ούτε και το ελαφρυντικό της μετεφηβικής ηλικίας. Οδηγήθηκε στην πιο σκληρή φυλακή της εποχής, τις φυλακές Κέρκυρας.

«Ο λόγος που με πήγαν εκεί και όχι σε κανονική, ήταν επειδή ήμουν ομοφυλόφιλος. Όσο πηγαίναμε με την κλούβα, με ρωτάει ένας κρατούμενος, “Εσύ τι έκανες και σε φέρνουν Κέρκυρα”; “Τίποτα”, του λέω. “Θα το φας το ‘σοπάκι’ σου και εσύ”, μου απαντάει. Εγώ ήμουν παιδί ακόμη, δεν είχα ιδέα από όλα αυτά, ούτε ήξερα τι θα πει “σοπάκι”, που σήμαινε ότι θα έτρωγα ξύλο. Στην Κέρκυρα έστελναν όσους είχαν κάνει φασαρίες σε άλλες φυλακές και οι φύλακες εκεί υποδέχονταν τους κρατούμενους με ξύλο και μια βδομάδα στην απομόνωση.

»Όμως ευτυχώς, τη συζήτηση αυτήν την άκουσε και ένας αστυνομικός, ο οποίος μου επανέλαβε την ερώτηση. Αφού του απάντησα το ίδιο, ότι δεν ξέρω γιατί με πηγαίνουν σε πειθαρχική φυλακή, μου είπε ότι θα το κανονίσει. Πράγματι, όταν φτάσαμε, τους ενημέρωσε για την περίπτωσή μου και έτσι δεν με χτύπησαν στην υποδοχή, όπως τους υπόλοιπους που βρίσκονταν εκεί λόγω πειθαρχικών παραπτωμάτων. Ήταν μια πολύ άγρια κατάσταση. Ακόμη και έναν ηλικιωμένο που ζήτησε φάρμακα, επειδή πονούσε η κοιλιά του, μπήκαν μέσα, τον τσάκισαν στο ξύλο και του είπαν “τώρα, αν θες, πες ξανά ότι σε πονάει η κοιλιά σου”. Ξύλο δεν έφαγα, όμως πέρασα όλο το υπόλοιπο».

Το 1986, ζήτησε από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Χρήστο Σαρτζετάκη, απονομή χάριτος, αλλά η αίτησή του απορρίφθηκε κατηγορηματικά καθώς «δεν επρόκειτο για έναν δολοφόνο αλλά για έναν ομοφυλόφιλο και, μάλιστα, παθητικό!» Ξεκίνησε τότε απεργία πείνας. Η κατάσταση της υγείας του κλονίστηκε, αρνιόταν οποιαδήποτε ιατρική βοήθεια, αποφασισμένος να δικαιωθεί ή να πεθάνει. Η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ πιεζόταν από την κοινή γνώμη που τον στήριζε και αποφάσισε να του δώσει χάρη και να αφεθεί ελεύθερος. Ο Χρήστος Σαρτζετάκης αρνήθηκε να προσυπογράψει τη χάρη στον ομοφυλόφιλο ισοβίτη.

Τότε ξέσπασε πολιτική θύελλα. Εξεγέρσεις στις φυλακές στο πλευρό του Χρήστου Ρούσσου και καθημερινές διαδηλώσεις υπέρ του. Τεράστια υποστήριξη από μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης και πλήθος επωνύμων του πνευματικού, νομικού, πολιτικού και καλλιτεχνικού κόσμου της χώρας, αλλά και από διεθνείς οργανώσεις και προσωπικότητες, όπως οι Μελίνα Μερκούρη, Μάνος Χατζιδάκις, Μιχάλης Ράπτης, Φώτης Κουβέλης, Μανόλης Αναγνωστάκης, Μανώλης Γλέζος, Λιάνα Κανέλλη, Σταμάτης Φασουλής, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Δημήτρης Παπαμιχαήλ αλλά και οι Οτέλο ντε Καρβάλιο, Έντουαρντ Κένεντι, Ιβ Μοντάν και Ζαν Λουί Τρεντινιάν.

Έγινε μέχρι και πορεία προς το Μέγαρο Μαξίμου στην οποία συμμετείχαν χιλιάδες πολίτες όμως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης, ήταν αμετακίνητος στην άποψή του και έφτασε στο σημείο να απειλεί τον τότε πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου με παραίτηση. Τελικά, ο Χρήστος Ρούσος αποφυλακίστηκε το 1990 μετά από χάρη που του έδωσε ο επόμενος πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Καραμανλής.

Η ιστορία του Χρήστου Ρούσσου μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη από τον σκηνοθέτη Γιώργο Κατακουζηνό μέσα από την εμβληματική ταινία «Άγγελος». Τη μουσική έγραψε ο Σταμάτης Σπανουδάκης και τον ρόλο του Άγγελου υποδύθηκε ο Μιχάλης Μανιάτης (ο Μιχάλης Μανιάτης που συνεργαζόταν με τον σκηνοθέτη στην παραγωγή της ταινίας, τελικά δέχτηκε να παίξει εκείνος τον πρωταγωνιστικό ρόλο, αφού πολλοί γνωστοί ηθοποιοί της εποχής δεν τολμούσαν). Η ταινία έκοψε πολλά εισιτήρια και στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης του 1982 πήρε τα βραβεία Καλύτερης Ταινίας, Σεναρίου και Α’ Ανδρικού ρόλου για τον Μιχάλη Μανιάτη.

Ο Χρήστος Ρούσσος έκανε λόγο για πολλές ανακρίβειες, όπως ότι τον παρουσιάζουν ως τρανς ενώ στην πραγματικότητα αυτό δεν είχε γίνει και ήταν ο λόγος της δολοφονίας, ενώ ούτε η οικογένειά του ήταν όπως παρουσιάζεται στην ταινία. Αργότερα, πάντως, ο Ρούσσος είπε πως πρόκειται για μια καλή ταινία που βοήθησε στην υπόθεσή του.

Ο δημοσιογράφος Κώστας Πάρης σκηνοθέτησε το σχετικό με την υπόθεση ντοκιμαντέρ «Ήσαν και οι δύο ανώμαλοι». Ο Κώστας Πάρης είδε το 2019 στο YouTube την ταινία «Άγγελος» και αναζήτησε τον Χρήστο Ρούσσο για να συνομιλήσει μαζί του και να καταγράψει την ιστορία του. Στο «Ήσαν και οι 2 ανώμαλοι» βλέπουμε τον δημοσιογράφο ακτιβιστή Γρηγόρη Βαλλιανάτο που μας μεταφέρει το κλίμα της εποχής, όπως και τον ηθοποιό Μιχάλη Μανιάτη που αποκαλύπτει ενδιαφέρουσες πληροφορίες από το παρασκήνιο της ταινίας.

Ο Χρήστος Ρούσσος σήμερα, κατοικεί στην περιοχή Νεόκτιστα του δήμου Ασπροπύργου Αττικής. Είναι συγγραφέας και ασχολείται με την κηποτεχνία. Δημιούργησε «Το σπίτι των πουλιών» όπου στους κήπους του σπιτιού του και σε διαμορφωμένους χώρους, φιλοξενεί και φροντίζει πουλιά και μικρά ζώα.

→ Ακούστε εδώ τα Podcast Criminal minds | Διάσημα εγκλήματα που συγκλόνισαν την Ελλάδα και τον κόσμο