Τι είναι η επαγγελματική αναδοχή για παιδιά με αναπηρία;

Η προάσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών και η διασφάλιση σε κάθε παιδί της δυνατότητας να μεγαλώνει σ’ ένα υγιές, ασφαλές και κατάλληλο οικογενειακό περιβάλλον, αποτέλεσε από την πρώτη στιγμή ύψιστη προτεραιότητα για την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Αν και η ελληνική κοινωνία έχει αρχίσει να αγκαλιάζει πλέον το θεσμό της αναδοχής, ωστόσο διαπιστώθηκε ότι υπάρχουν σημαντικές δυσκολίες για την εξεύρεση της κατάλληλης ανάδοχης οικογένειας για τα παιδιά με αναπηρία που φιλοξενούνται σε δομές παιδικής προστασίας. Αυτό οφείλεται αφενός στην μέχρι πρότινος έλλειψη επαρκούς υποστηρικτικού πλαισίου για τους ανάδοχους γονείς και αφετέρου στο έλλειμμα ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης για τη δυνατότητα αναδοχής ενός παιδιού με αναπηρία, με αποτέλεσμα τα συγκεκριμένα παιδιά να μην επιλέγονται από τους υποψήφιους ανάδοχους γονείς.

Η Απάντηση της Πολιτείας σε αυτό το πρόβλημα δόθηκε με τη θεσμοθέτηση της επαγγελματικής αναδοχής, με την οποία δημιουργείται το κατάλληλο κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο, βάσει του οποίου ο επαγγελματίας ανάδοχος υποστηρίζεται αποτελεσματικά από το Κράτος στην άσκηση του γονεϊκού του ρόλου, ενώ παράλληλα, μαζί με το επίδομα αναδοχής και την οικονομική ενίσχυση του παιδιού λόγω της αναπηρίας του, λαμβάνει και μια εύλογη αμοιβή και ασφάλιση, που του διασφαλίζει συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης, ώστε να μπορέσει να αφοσιωθεί στην ανατροφή του παιδιού.

Ο θεσμός της επαγγελματικής αναδοχής, αν και συνιστά μεταρρυθμιστική τομή για τη χώρα μας, εν τούτοις εφαρμόζεται με επιτυχία διεθνώς, ιδίως σε αγγλοσαξονικές χώρες.

Σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, η επαγγελματική αναδοχή συνίσταται στην τοποθέτηση ανηλίκου με σωματική αναπηρία με ποσοστό τουλάχιστον 67% και ανηλίκου με ψυχική ή νοητική αναπηρία με ποσοστό τουλάχιστον 50% σε επαγγελματία ανάδοχο, με στόχο τη διαβίωση του στην κοινότητα, σ’ ένα κατάλληλο οικογενειακό περιβάλλον που θα του προσφέρει αγάπη και θα συμβάλλει ουσιωδώς στην ψυχοκοινωνική του εξέλιξη και την κοινωνική του συμπερίληψη. Συνιστά ένα καίριο βήμα για την επίτευξη της αποϊδρυματοποίησης των παιδιών με αναπηρία, δίνοντας τους ίσες ευκαιρίες για προσωπική εξέλιξη και θέτοντας στέρεες βάσεις για την ομαλή και ενεργή κοινωνική τους ένταξη.

Κατάλληλοι να γίνουν επαγγελματίες ανάδοχοι είναι έγγαμα ζευγάρια ή ζευγάρια με σύμφωνο συμβίωσης με ή χωρίς παιδιά και άτομα μεμονωμένα με ή χωρίς παιδιά. Όποιος ενδιαφέρεται να γίνει επαγγελματίας ανάδοχος, μπορεί να υποβάλει ηλεκτρονικά την αίτηση του μέσω της διαδικτυακής πύλης anynet.gr. Μετά την προσκόμιση των απαραίτητων δικαιολογητικών, διεξάγεται ενδελεχής κοινωνική έρευνα, για να διαπιστωθεί η καταλληλότητα του υποψήφιου επαγγελματία αναδόχου. Στη συνέχεια, η Πολιτεία εξοπλίζει τον υποψήφιο επαγγελματία ανάδοχο με το απαιτούμενο γνωστικό και εκπαιδευτικό υπόβαθρο, με την παρακολούθηση εξειδικευμένων προγραμμάτων εκπαίδευσης, που υλοποιούνται από το φορέα εποπτείας με ελάχιστη διάρκεια 30 ωρών.

Παρέχεται εξειδικευμένη εκπαίδευση σχετικά με το θεσμικό πλαίσιο της επαγγελματικής αναδοχής, τη θέση του παιδιού με αναπηρία ως υποκειμένου δικαιωμάτων και τη νομική του σχέση με τη βιολογική του οικογένεια και τον επαγγελματία ανάδοχο, καθώς επίσης και τη δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας. Μετά την ολοκλήρωση του εκπαιδευτικού προγράμματος, ο υποψήφιος επαγγελματίας ανάδοχος εγγράφεται στο ειδικό μητρώο επαγγελματιών αναδόχων.

Η υποστήριξη του κράτους προς τον επαγγελματία ανάδοχο είναι διαρκής και παρέχεται με ποικίλους τρόπους. Η επιμόρφωση επικαιροποιείται σε ετήσια βάση, ενισχύεται η δικτύωση του με τις αρμόδιες κοινωνικές υπηρεσίες, ενώ παράλληλα υποστηρίζεται και από το πιλοτικό πρόγραμμα πρώιμης παρέμβασης, που έχει στόχο την ανάπτυξη των πρακτικών και κοινωνικών δεξιοτήτων των παιδιών με αναπηρία, αλλά και την ενδυνάμωση και συμβουλευτική στήριξη της οικογένειας. Η πολιτεία δεν αφήνει τον επαγγελματία ανάδοχο μόνο του, αλλά στέκεται αρωγός και συνοδοιπόρος, ώστε να ανταποκριθεί εναργέστερα στον γονεϊκό και κοινωνικό του ρόλο.

Ο επαγγελματίας ανάδοχος οφείλει να διαμορφώνει το κατάλληλο πλαίσιο, έτσι ώστε το παιδί να εντάσσεται αρμονικά και δημιουργικά στις δραστηριότητες της οικογένειας, να λαμβάνει την απαιτούμενη εκπαίδευση σύμφωνα με τις δυνατότητες και τις εξατομικευμένες ανάγκες του και να καλλιεργεί τις δεξιότητες και τα ταλέντα του. Είναι ο άνθρωπος, στον οποίον η Πολιτεία εμπιστεύεται να μεγαλώσει ένα παιδί με την κατάλληλη φροντίδα, θαλπωρή και αγάπη, καθώς και να το εξοπλίσει με τα αναγκαία εκπαιδευτικά και κοινωνικά εφόδια, ώστε να ενταχθεί ως ενήλικας απρόσκοπτα στον κοινωνικό ιστό. Ο επαγγελματίας ανάδοχος μεριμνά για τη γνωστική και ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού, σ’ ένα περιβάλλον ευημερίας και ασφάλειας. Ο νέος αυτός θεσμός εναλλακτικής φροντίδας, που πλέον εφαρμόζεται και στη χώρα μας, αποτελεί μια ισχυρή πρόκληση για την επίτευξη της αποϊδρυματοποίησης των παιδιών με αναπηρία και την ένταξη τους στην κοινότητα, με όρους ισότητας, αξιοπρέπειας και συμπερίληψης. Έτσι, αποκτούν ορατότητα στην τοπική κοινωνία και με γνώμονα πάντα το βέλτιστο συμφέρον τους, διασφαλίζεται το δικαίωμα τους για ενεργή και ισότιμη συμμετοχή στην καθημερινή ζωή.

Τα παιδιά με αναπηρία χρειάζονται ενδιαφέρον, χρόνο, φροντίδα, αγάπη, όπως όλα τα παιδιά. Πρόκειται για μια μεταρρύθμιση στη χώρα μας που θεσμικά έχει συντελεστεί. Αυτό που τώρα χρειαζόμαστε είναι να περάσει από το κείμενο του νόμου στις καρδιές των ανθρώπων. Γιατί όλοι μαζί αποτελούμε συνεκτικά κομμάτια του ίδιου κοινωνικού ιστού, ο οποίος πρέπει να αγκαλιάζει και να συμπεριλαμβάνει ενεργά και ισότιμα και τα άτομα με αναπηρία.