PrEP: Έρχεται στην Ελλάδα το χάπι που προστατεύει από τον HIV

Ήταν ένα πάγιο αίτημα του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή» και της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας και τώρα βρίσκεται στην τελική φάση υλοποίησής του. Σε λίγο καιρό θα διατίθεται και στη χώρα μας η PrEP, η προφυλακτική αγωγή για τον HIV, η οποία έχει εγκριθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων ήδη από το 2016 και εφαρμόζεται με επιτυχία, μεταξύ άλλων, σε Πορτογαλία, Γαλλία, Ολλανδία, ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία. Ο Γιώργος Κεράτσας, υπεύθυνος Επικοινωνίας της «Θετικής Φωνής», μας εξηγεί περί τίνος πρόκειται.

Τον Σεπτέμβριο κατατέθηκε από το υπουργείο Υγείας τροπολογία για τη διάθεση της προφυλακτικής αγωγής PrEP, έναντι του HIV, την οποία η Θετική Φωνή έχει χαρακτηρίσει ως ότι πιο κοντινό έχουμε σε εμβόλιο για τον HIV. Πρώτα απ’ όλα «συστήστε» μας την PrEP, τι ακριβώς είναι και πώς λειτουργεί.
Η PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis) είναι προφυλακτική φαρμακευτική αγωγή για τον HIV που λαμβάνεται με δύο τρόπους: είτε σε καθημερινή βάση, είτε πριν και μετά από κάθε σεξουαλική επαφή. Λαμβάνεται από άτομα που είναι αρνητικά στον HIV ώστε να παραμείνουν αρνητικά, και ουσιαστικά αποτρέπει τη μετάδοση του ιού κατά τη διάρκεια του σεξ. Πρόκειται για μια πολύ αποτελεσματική αγωγή, η οποία έχει επιφέρει σημαντική μείωση στον αριθμό των λοιμώξεων στις χώρες που χορηγείται, και για το σημαντικότερο εργαλείο που διαθέτουμε ως προς την πρόληψη του HIV.

Η τροπολογία κατατέθηκε. Πού βρισκόμαστε τώρα;
Βρισκόμαστε σε αναμονή της Κοινής Υπουργικής Απόφασης των υπουργείων Υγείας, Οικονομικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, που θα προβλέπει τις πρακτικές λεπτομέρειες της υλοποίησης, όπως οι δικαιούχοι, η διαδικασία διάθεσης της αγωγής και η διασφάλιση των προσωπικών δεδομένων.

Υπάρχουν άνθρωποι που παίρνουν την προφυλακτική αγωγή;
Εφόσον δεν έχει εκδοθεί η ΚΥΑ, δεν υπάρχουν άνθρωποι που την λαμβάνουν μέσω του ΕΣΥ. Παρόλα αυτά, κάποια άτομα την λαμβάνουν εδώ και χρόνια μέσω Internet, οπότε υπάρχει κόσμος στη χώρα που ακολουθεί την αγωγή.

Η Θετική Φωνή έχει πει ότι η PrEP ενδείκνυται για διάθεση σε άτομα που έχουν υψηλό ρίσκο σεξουαλικής έκθεσης στον HIV. Ποια είναι τα άτομα αυτά;
Σε αυτή την κατηγορία θα μπορούσαν να ανήκουν όσα άτομα δεν κάνουν χρήση προφυλακτικού σε συστηματική βάση, έχουν συχνή εναλλαγή ερωτικών συντρόφων ή εργάζονται στο σεξ, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αυτή η λίστα παραγόντων είναι πλήρως αντιπροσωπευτική ή ότι αντικατοπτρίζει τα κριτήρια που θα επιλέξει η Πολιτεία για τον καθορισμό των δικαιούχων της αγωγής.

Βρισκόμαστε, όπως είπατε, σε αναμονή για την έκδοση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης, σχετικά με τη διαδικασία. Δηλαδή, για το πώς θα γίνεται η διάθεσή της, εάν θα είναι δωρεάν, εάν θα συνταγογραφείται, εάν θα υπάρχουν περιορισμοί π.χ. στον αριθμό των ανθρώπων που θα μπορούν να τη λάβουν ή ηλικιακοί κ.λπ. Τι μας λένε οι «καλές πρακτικές» από άλλες χώρες, στις οποίες διατίθεται η PrEP;
Στις περισσότερες χώρες που χορηγείται η αγωγή, είναι δωρεάν ή με πολύ μικρή οικονομική συμμετοχή. Διανέμεται τόσο από γιατρούς όσο και από κέντρα σεξουαλικής υγείας και δομές που ασχολούνται με την κοινότητα. Προτεραιότητα δίνεται σε ομάδες που θεωρούνται πιο ευάλωτες στη λοίμωξη HIV. Η έναρξη της αγωγής σε γενικές γραμμές προϋποθέτει ένα αρνητικό αποτέλεσμα εξέτασης HIV και από εκεί και πέρα γίνονται εξετάσεις για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα κάθε τρεις ή έξι μήνες.

Μπορεί η PrEP να αντικαταστήσει τη χρήση προφυλακτικού; Εννοώ ότι το προφυλακτικό προστατεύει, ως ένα βαθμό, από διάφορα ΣΜΝ. Μήπως κάποιος που χρησιμοποιεί PrEP μένει εφησυχασμένος ότι δεν είναι εκτεθειμένος στον HIV, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει από άλλα ΣΜΝ;
Αυτό που πρέπει να καταστεί σαφές είναι ότι η PrEP δεν υποκαθιστά τη χρήση προφυλακτικού, αφού προφυλάσσει μόνο έναντι του HIV και όχι άλλων σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων και δεν αποτρέπει την εγκυμοσύνη. Επιπλέον, χορηγείται σε συνδυασμό με τακτικές προληπτικές εξετάσεις για άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, οπότε εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι δεν πρόκειται απλώς για ένα χάπι, αλλά για ένα πακέτο υπηρεσιών πρόληψης και προαγωγής της σεξουαλικής υγείας. Υπό αυτή την έννοια, τα άτομα που λαμβάνουν την αγωγή έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες πρόληψης και διάγνωσης και παρακολουθούνται συστηματικά από γιατρό, άρα ακόμα και να υπάρξει λοίμωξη από κάποιο άλλο ΣΜΝ, αυτό ανιχνεύεται, αντιμετωπίζεται εγκαίρως και θεραπεύεται.

Η διάθεση της PrEP ήταν εδώ και χρόνια ένα πάγιο αίτημα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, καθώς και της Θετικής Φωνής. Υπήρχαν συγκεκριμένες ομάδες που αντιδρούσαν στη διάθεσή της;
Δε θα έλεγα πως υπάρχουν συγκεκριμένες «ομάδες» που αντιδρούν στη διάθεση της PrEP, αλλά εκφράζονται ενστάσεις από κάποια άτομα. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι προωθεί το σεξ χωρίς προφυλακτικό, ότι θα οδηγήσει σε περισσότερες λοιμώξεις σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων ή ότι είναι μεγάλη κρατική δαπάνη που δεν μπορούν να δικαιολογήσουν.