Εμείς φταίμε

Στην Ελλάδα όταν αρχίζουν οι αποκαλύψεις, τελικά καταστρέφονται οι υπολήψεις των πλέον ευυπόληπτων. Δεν έχουν πάει πολλοί πολιτικοί στη φυλακή αλλά εκεί κατέληξε το νο2 των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και παρ’ ολίγον διάδοχος του Ανδρέα Παπανδρέου. Ο κορυφαίος κωμικός μας ηθοποιός, ο Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, ο μεγαλοδικηγόρος της χώρας. Ο ιδιοκτήτης του πιο γνωστού μας διεθνούς brand βασιζόταν σε ψεύτικα στοιχεία και η εταιρεία του κατέρρευσε. Τώρα οδεύει προς τον εκπεσμό και ένας και των γνωστότερων εκπροσώπων της φιλανθρωπίας.

Σωστά τα λέει αυτή τη φορά η Ακρίτα. Έχοντας από πρώτο χέρι εμπειρία, δεν αρκείται στο σοκ της είδησης για την Κιβωτό του Κόσμου. Ούτε μπορεί να δεχτεί την εύκολη αυτοκριτική του «δεν ήξερες;». Δεν ξέραμε ότι συμβαίνουν ασχήμιες, τις έκρυβαν τα χαμογελαστά πρόσωπα των παιδιών. Ξέραμε όμως ότι έχουμε εμπιστευτεί έναν διοικητικό, οικονομικό και σημαντικό κοινωνικό μηχανισμό σε έναν παππά και μια παππαδιά. Αυτό το ξέραμε και έπρεπε να το ξανασκεφτούμε όλοι μας.

Επειδή όλοι πέφτουν από τα σύννεφα (με αλεξίπτωτο την άγνοια) καλό είναι σταδιακά να συνειδητοποιήσουμε σε αυτή τη χώρα ότι ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας των αδύναμων θεσμικά συστημάτων γεννά μοιραία προβλήματα. Εξυψώνουμε ανθρώπους, του αναθέτουμε ρόλους και τους αποθεώνουμε χωρίς επαρκή επίβλεψη και σκεπτικισμό. Και αυτοί και αυτές μοιραία, σαν σε μοτίβο τραγωδίας, μας απογοητεύουν.

Μόνο η θέσπιση κανόνων, μηχανισμών ελέγχου και η συνεχής λειτουργία ελέγχου μπορεί να προσδώσει αξιοπιστία σε έναν θεσμό. Και αυτό δεν παραβιάζει τον φιλελευθερισμό. Η «ανοιχτή κοινωνία» όπου το άτομο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο δεν συνεπάγεται ότι το άτομο και η ατομική δραστηριότητα θα αυτορυθμίζεται. 

Ο Άκης, ο Λιγνάδης, ο Κουτσολιούτσος, ο Αντώνιος ήταν ή είναι άνθρωποι. Απλοί άνθρωποι που πέτυχαν σε αυτό που έκαναν. Αυτό δεν σημαίνει τίποτα για την ηθική τους διάπλαση και την αντοχή τους στην δύναμη της εξουσίας. Πάνω από όλα ήταν άνθρωποι που έδρασαν σε έναν θεσμικά ισχνό, ανέλεγκτο και δεκτικό θεσμικό περιβάλλον.

Τα παθήματά τους είναι το δικό μας μάθημα.