Διαίρει και βασίλευε: Η προσέγγιση του προέδρου Τραμπ σε σχέση με την Ευρώπη και το θέμα των δασμών
Έχετε όλοι ξανακούσει τη φράση. Έχουμε σίγουρα όλοι υπάρξει θεατές, ενίοτε και δέκτες, των συνεπειών της εφαρμογής αυτής της στρατηγικής. Ο λόγος για τον οποίο ο όρος «διαίρει και βασίλευε» εμφανίζεται σε ποικίλες περιόδους της διεθνούς πολιτικής ιστορίας είναι απλός: γιατί δουλεύει.
Η «διαίρεση» της Ευρώπης από τον Ντόναλντ Τραμπ
Παρατηρώντας τα πρώτα δείγματα γραφής της τωρινής θητείας του Προέδρου Τραμπ, είναι εμφανές ότι προτιμά να διαπραγματεύεται απευθείας με τα ευρωπαϊκά κράτη μέλη, παρά να αναγάγει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε συνομιλητή εκ μέρους του συνόλου των χωρών που την αποτελούν. Μπορούν να υπάρξουν διάφορες ερμηνείες για αυτήν την προτίμηση του Αμερικάνου προέδρου. Ωστόσο, το πιο πραγματιστικό σενάριο είναι ότι, υπό το συναλλακτικό πρίσμα με το οποίο ο Τραμπ αντιμετωπίζει τις διεθνείς σχέσεις, μια ενιαία ευρωπαϊκή θέση στα ευρω-ατλαντικά ζητήματα περιορίζει τη διαπραγματευτική του ευελιξία. Αντίθετα, η διαπραγμάτευση με κάθε κράτος ξεχωριστά, του προσφέρει καλύτερους όρους. Αν μέσω αυτής της προσέγγισης μπορούν να δημιουργηθούν αναντιστοιχίες ή ακόμα και διχόνοιες μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών, τότε εκ των πραγμάτων αυξάνεται και η ικανότητα της Αμερικής να επιβάλει τους όρους της.
Αυτή η λογική του Ντόναλντ Τραμπ χρήζει ιδιαίτερης προσοχής και πρέπει να συνυπολογιστεί από τις ευρωπαϊκές ηγεσίες στον τρόπο με τον οποίο επιδιώκουν την εμβάθυνση των διμερών σχέσεών τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι ευκόλως κατανοητό ότι, όπως και στο παρελθόν έτσι και τώρα, τα ευρωπαϊκά κράτη μέλη θα συνεχίσουν να συνομιλούν με την εκάστοτε Αμερικάνικη ηγεσία προκειμένου να εξυπηρετήσουν τις εθνικές προτεραιότητές τους. Αυτό είναι πλήρως θεμιτό και θα προκύψει αναπόφευκτα.
Το καυτό θέμα των δασμών
Παρατηρώντας όμως την πυκνή επικαιρότητα των τελευταίων μηνών, είναι ήδη εμφανές ότι ο Αμερικάνος πρόεδρος έχει την ικανότητα να ανασκευάζει τις διακηρύξεις του με χαρακτηριστική ευκολία, στο πλαίσιο μιας αέναης προσπάθειας να πετύχει το καλύτερο δυνατό deal, έτσι όπως ο ίδιος το αντιλαμβάνεται. Η πρόσφατη συμφωνία οικονομικής συνεργασίας μεταξύ ΗΠΑ και Ουκρανίας είναι έμπρακτη απόδειξη αυτής της συλλογιστικής, αν λάβει κανείς υπόψιν τη θυελλώδη συνάντηση που είχε προηγηθεί στον Λευκό Οίκο. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι επίσης η παύση 90 ημερών για την επιβολή των δασμών. Φυσικά, οι δασμοί μπορεί τελικά να επιβληθούν στην αρχική τους μορφή, όπως μπορεί να μετουσιωθούν και μια σειρά από τις εξαγγελίες του Τραμπ. Μπορεί όμως και όχι. Η πλήρως συναλλακτική πολιτική της σημερινής ηγεσίας των ΗΠΑ έχει ως παράπλευρη συνέπεια τη δημιουργία αβεβαιότητας.
Ο πιο ασφαλής τρόπος ώστε τα κράτη μέλη της Ένωσης να διασφαλίσουν μακροπρόθεσμα οφέλη από την παρούσα συγκυρία είναι να εντάξουν τις προτεραιότητες τους ως κομμάτι των ευρύτερων ευρωπαϊκών θέσεων. Μια τέτοια στρατηγική θα καθιστούσε εξ ανάγκης τις Βρυξέλλες ως αρμόδιο συνομιλητή του Λευκού Οίκου, ενισχύοντας παράλληλα τη θέση της ΕΕ σε ενδεχόμενες διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ.
Ο πρωθυπουργός έθεσε με σαφή τρόπο την εμπορική διαπραγμάτευση με τις ΗΠΑ σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο, ενώ τόνισε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν στρατηγικός σύμμαχος της Ελλάδας
Ένα παράδειγμα προς τη σωστή κατεύθυνση είναι η συνέντευξη του Έλληνα πρωθυπουργού στο Breitbart News. Έθεσε με σαφή τρόπο την εμπορική διαπραγμάτευση με τις ΗΠΑ σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο, ενώ παράλληλα τόνισε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν στρατηγικός σύμμαχος της Ελλάδας και ότι προσβλέπει σε μια εποικοδομητική συνεργασία αναφορικά με την πρωτοβουλία του Οικονομικού Διαδρόμου Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC), μια κομβική πρωτοβουλία για τη χώρα μας, της οποίας τη σημασία η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να έχει πλέον ενστερνιστεί.
Ο Αμερικάνος πρόεδρος δείχνει να κρίνει τους συνδαιτημόνες του ανάλογα με την ισχύ τους και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει την ικανότητα να είναι ένας ισχυρός παίκτης.
27°
