Θα μπορούσαν οι επιθέσεις του Ισραήλ κατά της Χεζμπολάχ να ανοίξουν το δρόμο για ένα χτύπημα στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν;

Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει επιλέξει να κλιμακώσει τη σύγκρουση με τη Χεζμπολάχ στα βόρεια σύνορά του Ισραήλ, παρόλο που δεν υπάρχει λύση στον πόλεμο με τη Χαμάς στη Γάζα, και την ώρα που η βία στη Δυτική Όχθη, μεταξύ άλλων και από Ισραηλινούς εποίκους, αυξάνεται.

Γιατί το Ισραήλ το κάνει αυτό; Οι περισσότερες εξηγήσεις σύμφωνα με την ανάλυση του Chatham House παραπέμπουν σε τακτικούς στόχους, αντιμετωπίζοντας μεμονωμένες απειλές καθώς αυτές αναδύονται. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη μιας υποκείμενης στρατηγικής για τη διασφάλιση της ειρήνης. Αντιθέτως, ορισμένοι αναλυτές ανησυχούν ότι η πρόθεση του Ισραήλ μπορεί να είναι να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν.

Αποδυνάμωση της Χεζμπολάχ

Οι Ισραηλινοί υπουργοί δικαιολογούν τις επιθέσεις στο Λίβανο επικαλούμενοι την επείγουσα επιθυμία να αντιμετωπιστεί η κατάσταση στο βόρειο Ισραήλ. Περίπου 60.000 Ισραηλινοί έχουν εκτοπιστεί από τα σπίτια τους στη συνοριακή περιοχή, εξαιτίας των επιθέσεων με ρουκέτες της Χεζμπολάχ, καθώς και των φόβων τους για εισβολή και απαγωγές όπως αυτές της 7ης Οκτωβρίου.

Η πολιτική πίεση για την επίλυση του προβλήματος των εκτοπισμένων κατοίκων του βορρά αυξάνεται στο εσωτερικό του Ισραήλ, ακόμη και αν το ζήτημα είναι πολύ λιγότερο ορατό σε όσους βρίσκονται εκτός της χώρας. Αυξάνεται σε ένταση καθώς πλησιάζει η πρώτη επέτειος της 7ης Οκτωβρίου. Οι υπουργοί λένε ότι είναι «απαράδεκτο» για μια χώρα να αναγκάζεται να παραδίδει τη χρήση της γης της με αυτόν τον τρόπο.

Ωστόσο, είναι δύσκολο να δει κανείς πώς οι κάτοικοι του βόρειου Ισραήλ θα μπορούσαν να έχουν αρκετή αυτοπεποίθηση για να επιστρέψουν στα σπίτια τους χωρίς στρατιωτική δράση για να απωθήσουν τις δυνάμεις της Χεζμπολάχ αρκετά μακριά από τα σύνορα.

Πολιτικοί υπολογισμοί

Πέρα από την επιθυμία υποβάθμισης της Χεζμπολάχ, άλλοι σχολιαστές υποστηρίζουν ότι πίσω από τις επιθέσεις μπορεί να κρύβονται βραχυπρόθεσμοι πολιτικοί παράγοντες. Ο Νετανιάχου παραμένει υπό πίεση από δικαστικές υποθέσεις για διαφθορά. Μια κατάσταση αέναης σύγκρουσης είναι βολική γι' αυτόν, πιστεύουν πολλοί, επιτρέποντάς του να συνεχίσει να βρίσκεται στην εξουσία και να κρατήσει μακριά τις απαιτήσεις να δώσει καταθέσεις.

Η αίσθηση ότι υπάρχουν εχθροί από όλες τις πλευρές δίνει επίσης κάλυψη στα πιο ακραία μέλη του υπουργικού του συμβουλίου -ιδιαίτερα στον υπουργό Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριχ και στον υπουργό Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν-Γβιρ- για να προωθήσουν την επέκταση των οικισμών και των δρόμων στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη της Δυτικής Όχθης.

Από τις 7 Οκτωβρίου, το υπουργικό συμβούλιο του Ισραήλ ενέκρινε την ταχεία επέκταση αυτών των οικισμών, οι οποίοι είναι παράνομοι σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Έχει εγκρίνει πέντε νέους οικισμούς, ενώ έχουν δημιουργηθεί περισσότερα από 25 νέα φυλάκια, σύμφωνα με την ομάδα Settlement Watch της Peace Now, μιας ισραηλινής ΜΚΟ. Ο Σμότριτς έχει εγκρίνει τη δημόσια χρηματοδότηση 70 παράνομων φυλακίων, τη σύνδεσή τους με νερό, ηλεκτρικό ρεύμα και τη διάνοιξη δρόμων.

Επίθεση στο Ιράν

Αλλά μπορεί να υπάρχει μια ευρύτερη στρατηγική πρόθεση πίσω από τις νέες επιθέσεις του Ισραήλ: να κινηθεί άμεσα εναντίον του Ιράν, του ηγέτη του λεγόμενου «Άξονα της Αντίστασης» που περιλαμβάνει τη Χεζμπολάχ, τη Χαμάς και τους Χούθι στην Υεμένη.

Το Ισραήλ έχει ζητήσει από καιρό από τις αμερικανικές διοικήσεις να πραγματοποιήσουν πλήγματα κατά των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων ή να υποστηρίξουν μια ισραηλινή επίθεση - αλλά η απάντηση ήταν πάντοτε αρνητική.

Την Κυριακή ο Ισαάκ Χέρτσογκ, πρόεδρος του Ισραήλ, χαρακτήρισε το Ιράν ως «αυτοκρατορία του κακού». Μιλώντας στην τηλεόραση Sky, είπε ότι οι δυνάμεις της χώρας του θα «απομακρύνουν κάθε απειλή που είναι υπαρξιακή για το κράτος του Ισραήλ». Από τον Χέρτσογκ, έναν μετριοπαθή που δεν είναι μεγάλος υποστηρικτής του Νετανιάχου, αυτή ήταν μια εντυπωσιακά εμφατική ομιλία.

Για τις χώρες που εργάζονται για την αποφυγή ενός περιφερειακού πολέμου, η ανησυχία είναι ότι η κυβέρνηση του Ισραήλ μπορεί να χρησιμοποιεί τις επιθέσεις στον Λίβανο ως έναν τρόπο για να δημιουργήσει την επιλογή μιας μελλοντικής επίθεσης στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν.

Ωστόσο, μια τέτοια στρατηγική θα ήταν εξαιρετικά ριψοκίνδυνη. Η κλιμάκωση της σύγκρουσης προς τα βόρεια -ή ανατολικά- δεν θα φέρει στο Ισραήλ λύση στη σύγκρουση στη Γάζα.

Οι συνομιλίες με τη Χαμάς για μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ομήρων δεν προχωρούν καλά, σύμφωνα με δυτικούς αξιωματούχους. Κάθε πλευρά πρόσθεσε πρόσφατα νέους όρους: Το Ισραήλ θέλει να διατηρήσει τον έλεγχο του «διαδρόμου της Φιλαδέλφειας» κατά μήκος των συνόρων Γάζας-Αιγύπτου και η Χαμάς θέλει επιπλέον απελευθερώσεις κρατουμένων από ισραηλινές φυλακές.

Χωρίς κατάπαυση του πυρός και στη συνέχεια συμφωνία για την πορεία προς ένα κράτος για τους Παλαιστίνιους, το Ισραήλ κινδυνεύει να χάσει όλο και περισσότερη διεθνή υποστήριξη. Επιπλέον, με την επέκταση της σύγκρουσης δεν θα έχει τρόπο να αποκτήσει πρόσβαση στο διπλωματικό βραβείο που εξακολουθεί να κρέμεται μπροστά του: ομαλοποιημένες σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία, και μέσω αυτής, βοήθεια από τους γείτονές του για τον περιορισμό της απειλής από το Ιράν.