Πώς το λάθος του Γκίντερ Ζαμπόφκσι σε συνέντευξη τύπου ένωσε την Ανατολική με την Δυτική Γερμανία
«Επομένως... ε... αποφασίσαμε σήμερα... ε... να εφαρμόσουμε έναν κανονισμό που επιτρέπει σε κάθε πολίτη της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας... ε... να...ε ... φεύγει από την Ανατολική Γερμανία από οποιαδήποτε συνοριακή διάβαση». Αυτές είναι οι δηλώσεις ενός ξαφνιασμένου και απροετοίμαστου εκπροσώπου του Πολιτικού Γραφείου της Ανατολικής Γερμανίας σε μία συνέντευξη τύπου που από λάθος άνοιξε τα σύνορα για τους Ανατολικογερμανούς για την Δυτική Γερμανία και ήταν η αρχή για την πτώση του Τείχους του Βερολίνου.
Η ερώτηση που τέθηκε στον ανώτατο αξιωματούχο Γκίντερ Ζαμπόφσκι ήταν σχετικά με τις νέες ταξιδιωτικές οδηγίες για τους πολίτες της Ανατολικής Γερμανίας, σε μία περίοδο που οι περισσότερες χώρες του Ανατολικού Συνασπισμού ή αλλιώς Ανατολικού Μπλοκ άρχισαν να ανοίγουν τα σύνορα για τους πολίτες τους για ταξίδια στη Δύση. Ήταν η εποχή της περεστρόικα του Γκορμπατσόφ. Η Ανατολική Γερμανία του Έρικ Χόνεκερ «κρατούσε γερά» και συνέχιζε να κρατάει κλειστά τα σύνορά της, με πολύ αυστηρούς περιορισμούς για όσους ήθελαν να ταξιδέψουν προς την άλλη πλευρά, κάτι σχεδόν αδύνατον αν ήθελα να ακολουθήσουν το «νόμιμο δρόμο». Οι περισσότεροι Ανατολικογερμανοί άρχισαν να φεύγουν προς τρίτες χώρες του Ανατολικού Συνασπισμού και από αυτές κατευθύνονταν στην Δυτική Γερμανία, κάτι που δημιούργησε τεράστιους τριγμούς και διπλωματικά επεισόδια ανάμεσα σε όλες αυτές τις χώρες.
Με το λαό της Ανατολικής Γερμανίας να «βράζει», ο Έγκον Κρεντς αντικαθιστά τον ηγέτη Έρικ Χόνεκερ στις 17 Οκτωβρίου 1989, με κάποιες ασαφείς εξαγγελίες για εκδημοκρατισμό και σταδιακό άνοιγμα των συνόρων να ακολουθούν. Αυτές οι εξαγγελίες έμειναν απλά «στα χαρτιά», με τις διαδηλώσεις να γιγαντώνουν σε όλη την επικράτεια.
Το σχέδιο ταξιδιωτικού νόμου της 6ης Νοεμβρίου που ανακοινώθηκε, με πολλά σημεία για παρερμηνείες, ήταν πολύ κατώτερο των προσδοκιών του κόσμου και δεν βρήκε κανέναν σύμφωνο. Όλη η Ανατολική Γερμανία πλέον βρίσκεται στους δρόμους.
Αυτό θορύβησε τους έχοντες την εξουσία και την πρωινή της 9ης Νοεμβρίου 1989 συνεδρίασε εκτάκτως μία επιτροπή αξιωματικών των υπουργείων Εσωτερικών και της Κρατικής Ασφάλειας για να προτείνει λύσεις. Η πρόταση που υπεβλήθη έλεγε ότι θα μπορούσαν να επιτραπούν κάποια σύντομα ιδιωτικά ταξίδια και η μόνιμη μετεγκατάσταση, με τις άδειες να δίνονται μόνο από τις αρμόδιες υπηρεσίες μετά από αίτηση των ενδιαφερόμενων. Κάπως έτσι θα απέτρεπαν τη μαζική μετεγκατάσταση στη Δυτική Γερμανία αλλά και την μαζική προσωρινή έξοδο από τη χώρα. Πόσο προσωρινή θα ήταν όμως;
Το σχέδιο φτάνει στον Έγκον Κρεντς την ίδια μέρα, με τον ίδιο να μην γνωρίζει για τις όποιες αντιρρήσεις διαφόρων προς αυτό (πχ. από τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Δικαιοσύνης) και πως η παρουσίασή του είχε προγραμματιστεί για την επόμενη μέρα, 10η Νοεμβρίου. Αντιθέτως, ο Κρεντς ανακοινώνει συνέντευξη τύπου για τις 18:00 της ίδιας μέρας για τον ξένο τύπο, σε ζωντανή μετάδοση από την τηλεόραση της Ανατολικής Γερμανίας. Στις ερωτήσεις θα απαντούσε ο Γκίντερ Ζαμπόφσκι, που δεν είχε διαβάσει το σχέδιο πριν και δεν ήξερε ότι αυτό που θα διάβαζε ήταν ακόμα υπό επεξεργασία και όχι κάτι τελικό.
«Αιτήσεις για σύντομα ιδιωτικά ταξίδια προς το εξωτερικό μπορούν να κατατίθενται χωρίς την επίκληση προϋποθέσεων (λόγοι ταξιδιού, συγγενικές σχέσεις). Οι άδειες θα δίνονται με σύντομες διαδικασίες. Στις υπεύθυνες υπηρεσίες δημοτολογίων και έκδοσης διαβατηρίων της ΛΔΓ έχει δοθεί εντολή να εκδίδουν βίζες άμεσα, χωρίς πια να απαιτούνται οι ισχύουσες προϋποθέσεις για μόνιμο εκπατρισμό. Η μόνιμη έξοδος από τη χώρα μπορεί να πραγματοποιείται από οποιοδήποτε μεθοριακό σημείο διέλευσης προς την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας».
Αυτό ήταν το σχέδιο που από λάθος διάβασε ο Γκίντερ Ζαμπόφσκι, ένας λάθος που άλλαξε το Ρου της Ιστορίας και έδωσε την εντύπωση σε όλους πως δεν θα χρειάζονταν πια διαβατήρια, διάφορες προϋποθέσεις και διατυπώσεις για να ταξιδέψεις από την Ανατολική Γερμανία.
Σε ερώτηση Ιταλού δημοσιογράφου για το πότε θα εφαρμοστεί αυτό το νέο νομοσχέδιο, ο Γκίντερ Ζαμπόφσκι τα κάνει ακόμα χειρότερα ή μάλλον ακόμα καλύτερα, όπως το δει κανείς.
«Αυτή η ρύθμιση τίθεται σε εφαρμογή… απ’ όσο ξέρω… αμέσως τίθεται σε εφαρμογή, χωρίς καθυστέρηση»
Αυτό ήταν. Η είδηση μεταδίδεται αστραπιαία σε όλο τον κόσμο. Το βράδυ, οι κάτοικοι του Ανατολικού Βερολίνου κατευθύνονται προς το Τείχος, με τους συνοριακούς φρουρούς να μην έχουν κάποια εντολή πώς θα ενεργήσουν.
Το πρωί της 10ης Νοεμβρίου 1989, όλες οι πύλες είχαν ανοίξει και οι κάτοικοι του Ανατολικού Βερολίνου γιορτάζουν με αυτούς του Δυτικού Βερολίνου. Η Γερμανία είναι πλέον ενωμένη.
Ποιος είναι ο άνθρωπος του «λάθους»
Ο Γκίντερ Ζαμπόφσκι γεννήθηκε στο Άνκλαμ της Πομερανίας στην Ανατολική Γερμανία το 1929. Σπούδασε δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο Καρλ Μαρξ στην Λειψία και λίγο αργότερα γίνεται εκδότης του συνδικαλιστικού περιοδικού Tribune. To 1952 έγινε μέλος του SED (Sozialistische Einheitspartei Deutschlands), του «Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος της Γερμανίας». Το 1978 έγινε ο αρχισυντάκτης της Neues Deutschland («Νέα Γερμανία»), το επίσημο δηλαδή όργανο του SED και κορυφαία σε κυκλοφορία εφημερίδα. Το 1981, εξελέγη μέλος της κεντρικής επιτροπής του SED. To 1985 αφήνει τη θέση αρχισυντάκτη και γίνεται Πρώτος Γραμματέας του τμήματος του Ανατολικού Βερολίνου του SED και επίσης μέλος της επιτροπής του SED. Επίσης ήταν μέλος του πολύ ισχυρού νομοθετικού σώματος Volkskammer της Ανατολικής Γερμανίας από το 1981 ως το 1990. Πέθανε την 1η Νοεμβρίου 2015 στο Βερολίνο σε ηλικία 86 χρονών.
