Συνέντευξη με την Justine Tjallinks της οποία η έκθεσης Surfaces παρουσιάζεται στο πλαίσιο της «Φωτομετρίας 2021» στα Ιωάννινα.
Ο φιλόσοφος George Canguilhem είχε πει ότι οι νόρμες, οι κώδικες συμπεριφοράς δεν είναι βιολογικά χαρακτηριστικά. Είναι το αποτέλεσμα της σχέσης των ανθρώπων με το περιβάλλον τους. Είναι επίκτητα. Δεν εμπεριέχονται στο γενετικό μας υλικό. Πώς μπορείς να αλλάξεις κάτι παγιωμένο; Μέσω μιας επανάστασης. Και ποιος μπορεί να δημιουργήσει μια στιβάδα ικανή για την έναρξη μιας επανάστασης; Η τέχνη. Η τέχνη έχει τη δύναμη να δημιουργήσει μια αισθητική επανάσταση και μέσα από αυτή θα αλλάξει η ματιά των ανθρώπων.
Η ποικιλομορφία, η διαφορετικότητα στην ομορφιά, είναι αυτή που αλλάζει τα πρότυπα της εποχής. Η αισθητική είναι μόνο η αφορμή. Η αλλαγή που έρχεται κατά πάνω μας καλπάζοντας, με τη σαγήνη και τη βιαιότητα κάθε αλλαγής, είναι αυτή που θα διαμορφώσει τις πολιτιστικές ταυτότητες των ανθρώπων. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μέσα από τις εκατομμύρια φωτογραφίες, που αβίαστα τοποθετούνται καθημερινά στις οθόνες μας, συμβάλλουν στην εδραίωση της διαφορετικότητας και στην αποδοχή της. Οι διαφορές μας παρελάσουν καθημερινά μπροστά από τα μάτια μας, κι εμείς αυθόρμητα και ασυνείδητα τις εναγκαλιζόμαστε και τις αποδεχόμαστε.
Η κοινωνία μας, οι κοινωνίες ανά τον κόσμο παλεύουν με την αποδοχή όλων εκείνων που βρίσκονται έξω από τον κανόνα.
Justine Tjallinks, Surfaces, 2018, Trixie
Justine Tjallinks. Ένα όνομα που ήρθε για να μείνει και να απασχολήσει τον κόσμο της φωτογραφίας. Ενθουσιασμός. Κοιτάζω τις φωτογραφίες που παρουσιάζει στο εμβληματικό μουσείο Αργυροχρυσοχοΐας, στο πλαίσιο του φεστιβάλ της Φωτομετρίας, κι εκείνο το διαφορετικό της κλικ με συναρπάζει. Είναι μια ανάσα.
Η Justine Tjallinks γεννήθηκε σε ένα μικρό χωριό στα ανατολικά της Ολλανδίας. Μετακόμισε στην πρωτεύουσα για να σπουδάσει στο Ινστιτούτο Μόδας του Άμστερνταμ, πριν βυθιστεί στον εμπορικό κόσμο, δουλεύοντας σε πολλές κορυφαίες εκδόσεις μόδας. Δούλευε εντατικά ως καλλιτεχνική διευθύντρια στον χώρο της μόδας αλλά μετά από ένα χρονικό διάστημα αποφάσισε ότι ήθελε να διηγηθεί τη δική της ιστορία μέσα από τις δικές της εικόνες. Η ίδια το έχει περιγράψει ως «ένα μικρό κομμάτι της Diane Arbus συναντά τον Mario Testino». «Από τη μία πλευρά είχες τη φωτογραφία “glamour” και από την άλλη είχες το αυθεντικό» εξηγεί. «Η φωτογραφία μόδας παρουσίαζε τέλεια μοντέλα, προβάλλοντας το όνειρο, ενώ οι πραγματικοί άνθρωποι δεν ταιριάζουν στον κανόνα αυτό». Τι θα μπορούσε να προκύψει εάν πάντρευε το όνειρο με την πραγματικότητα; Μια παραμυθένια απόκοσμη ομορφιά όπως αυτή των αλμπίνων που της αρέσει τόσο πολύ να παρουσιάζει;
Εγκατέλειψε τη δουλειά στον χώρο της μόδας και άρχισε να αναπτύσσει τη δική της προσέγγιση στην εκπροσώπηση της ομορφιάς. Για την Tjallinks, ένα τέλειο θέμα είναι αυτό που δεν ταιριάζει στα στενά όρια αυτού που εμείς, ως κοινωνία, θεωρούμε «όμορφο».
Οι άνθρωποι που φωτογραφίζει δεν είναι επαγγελματίες μοντέλα και πολλές φορές έχουν ασυνήθιστα χαρακτηριστικά ή συνθήκες όπως ο αλμπινισμός∗. Οι άνθρωποι που επιλέγει να φωτογραφίζει μέσα από τις φωτογραφίες τους «γιορτάζουν» ένα διαφορετικό είδος ομορφιάς που βρίσκεται έξω από το mainstream. Τα μοντέλα με αλμπινισμό έχουν μια απόκοσμη ομορφιά, έξω από τα όρια του συνηθισμένου.
Justine Tjallinks, Surfaces, 2018, Anke
Περιοδικά όπως The New York Times Magazine, η Vogue Italia και η L’Officiel μιλούν για τη δουλειά της. Η ίδια περιγράφει τη διαδικασία της δουλειάς της περισσότερο όμοια με εκείνη ενός σκηνοθέτη κινηματογράφου παρά ενός φωτογράφου. Σχεδιάζει σχολαστικά όλα τα στοιχεία ενός γυρίσματος με ένα storyboard για να πάρει την τέλεια τελική εικόνα.
Τα αποτελέσματα είναι συναρπαστικά, δραματικά και παρουσιάζουν μια έμπειρη αλλά διαισθητική κατανόηση του φωτός και του χρώματος. Πολύ συχνά αρκετοί μιλούν για τις επιρροές που είχε πάνω στη δουλειά της το έργο των μεγάλων Ολλανδών ζωγράφων. Τα έργα της περιλαμβάνουν σιωπηλά χρώματα, λεπτομερείς επιφάνειες και ισορροπημένες συνθέσεις.
«Το φως μπορεί να κάνει τόσα πολλά για ένα πορτρέτο. Προσθέτει πραγματικά συναίσθημα και εστίαση» λέει. «Ένα άλλο πράγμα που κάνουν πολύ καλά είναι να κρατούν την προσοχή του θεατή. Τα πορτρέτα τους μπορεί να είναι πραγματικά απλά, αλλά δεν μπορείτε παρά να τα κοιτάτε συνεχώς».
Τα δικά της πορτρέτα αντικατοπτρίζουν το πώς η ίδια αντιμετωπίζει τα γεγονότα στη δική της ζωή. Η έντονη ματιά των μοντέλων της, η γοητευτική μελαγχολία που εμπνέουν, ίσως είναι εκείνο που δένει το θεατή με το έργο του καλλιτέχνη.
«Η ομορφιά είναι ανώτερη από την ευφυΐα, γιατί δεν χρειάζεται απόδειξη» έχει γράψει ο Ουμπέρτο Έκο. Ευτυχείτε, αγαπητοί!
∗ Αλμπινισμός (ή αλφισμός ή λευκοπάθεια) είναι μια πάθηση που εμφανίζεται εκ γενετής σε ένα άτομο και τα κύτταρα αυτού που τη φέρει αδυνατούν να παράγουν χρωστικές ουσίες όπως είναι η μελανίνη. Το αποτέλεσμα της έλλειψης είναι το άτομο να έχει λευκό δέρμα, λευκές τρίχες και κόκκινη ίριδα στα μάτια, καθώς φαίνονται τα αιμοφόρα αγγεία της ίριδας που της δίνουν το χαρακτηριστικό χρώμα.
«Surfaces», Justine Tjallinks, Photometria, 2021, Ιωάννινα
Μουσείο Αργυροχρυσοχοΐας έως τις 3.10.2021
