Οι πρώτες εντυπώσεις από το νέο άλμπουμ «Letter To You» του Bruce Springsteen σε συνεργασία με την E Street Band, που κυκλοφορεί στις 23 Οκτωβρίου.
Στη δεκαετία του ‘70 αντιπαθούσα την telecaster. Μου φαινόταν κιθάρα αδύναμη, κιθάρα που απλώς κουδούνιζε, κιθάρα που με τίποτα δεν μπορούσε να βγάλει τον ήχο του «πραγματικού» rock. Λάτρευα τη Les Paul, ειδικά με τον τρόπο που τη χρησιμοποιούσε ο Jimmy Page στο IV ας πούμε των Led Zeppelin. Ήχος βαρύς, σχεδόν μεταλλικός, απόλυτα συνδεδεμένος με την ουσία του rock, όπως έφτανε μέχρι το άγουρό μου αισθητήριο. Οι Zeppelin ήταν -θεωρούσα- ανώτεροι από τους Deep Purple. Δεν ξέρω να πω γιατί αλλά δεν χωρούσε καμία αμφιβολία. Ένας λόγος ίσως να ήταν ακριβώς ότι η Les Paul ήταν πιο rock κιθάρα από τη stratocaster που έπαιζε ο Blackmore. Η strato στο παιδικό μυαλό μου έβγαζε περισσότερα πρίμα και ήταν πιο λεπτεπίλεπτη στη σχεδίασή της, πράγματα καθόλου καλά. Άρχισα να τη συμπαθώ ακούγοντας τον Clapton στο Slowhand. Ήμασταν στο 1977 και την κρατούσε στο εξώφυλλο του δίσκου, ασπρόμαυρο, όπως ακριβώς και το εξώφυλλο του Born To Run του Bruce Springsteen, δυο χρόνια νωρίτερα. Μόνο που ο Bruce είχε στα χέρια του μια telecaster. Άρα, δεν είχε καμιά ελπίδα.
Για όσους ακούγαμε φανατικά rock, το 1978 είναι μια σπουδαία χρονιά. Ανάμεσα στους δίσκους που κυκλοφορούν, είναι και το Darkness On The Edge Of Town, ένα album που -ακόμη και λίγο να είσαι μέσα στο σχέδιο του rock- αποκλείεται να σ’ αφήσει ασυγκίνητο. Με το που βάζεις τη βελόνα στο αυλάκι, σκάει εκείνο το απίθανο Badlands κι ένας Springsteen που έχει αποφασίσει ότι θέλει να ακολουθήσει τις συμβουλές του Phil Spector, και να δημιουργήσει έναν wall of sound, επιλογή που θα του χρησιμεύσει ακόμη περισσότερο όταν θ’ αρχίσει να βγαίνει μερικά χρόνια αργότερα στα στάδια. Οι E Street Band είναι το ιδανικό συγκρότημα για να πετύχει κάτι τέτοιο: τα πλήκτρα του Danny Federici, το πιάνο του Roy Bittan και -πάνω απ’ όλα- το σαξόφωνο του Clarence Clemons δημιουργούν την πιο πλούσια ηχητική βάση ώστε να βγει μπροστά η τσαμπουκαλεμένη και αλήτικη φωνή του Springsteen. Κι όσο κι αν ακούγεται «κουδουνιστή» η telecaster, ο Bruce βρίσκει τον τρόπο να σε κάνει να τη λατρέψεις σε τραγούδια όπως το Adam Raised A Cain, για παράδειγμα.
Ο Bob Dylan ανοίγει το πρόσφατο Rough And Rowdy Ways με την παραδοχή ότι ο ίδιος –ο καθένας από εμάς αλλά και ο Springsteen- έχει μέσα του πολλά και συχνά αντικρουόμενα, στοιχεία. Στην πραγματικότητα, το The River, αν και είναι πολύ καλό album μένει για αρκετούς στη σκιά του Darkness On The Edge Of Town καθώς έχουν αρκετά κοινά πράγματα, το Nebraska αναδεικνύει το πιο εσωστρεφές και πιο fiction πρόσωπο του Springsteen και το Born In The USA το πιο εξωστρεφές, εκείνο που θα τον στείλει για πάντα να χτίζει τον wall of sound στα μεγαλύτερα γήπεδα της Αμερικής. Είπαμε, multitudes…
Αν με ρωτήσεις, θα σου πω ότι θεωρώ το Darkness On The Edge Of Town και το Nebraska τα δύο καλύτερα albums του Springsteen, δεν λατρεύω αλλά παραδέχομαι τον ήχο του Born In The USA, κατανοώ τη στάση και το impact αυτού του δίσκου και βρίσκω σε καθένα από τα μεταγενέστερα albums του Bruce δύο ή τρία διαμάντια που επιβεβαιώνουν την αξία του ως songwriter. Όμως ο Springsteen είναι κάτι περισσότερο από ένας συνηθισμένος songwriter: φέρνει στην επιφάνεια τις σκέψεις και τα συναισθήματα της εργατικής τάξης, όσων έχουν επιλέξει δρόμους που κινούνται στα όρια του νόμου και των κάθε λογής φτωχοδιάβολων της Αμερικής. Κι ενώ μπορεί να γίνει γραφικός καταγγέλλοντας το αμερικάνικο όνειρο, επιλέγει με τον πιο έξυπνο τρόπο να αποκαλύψει τις μικρές κρυφές πτυχές του: τα τυφλά σημεία όπου η τελειότητα της θεωρίας έρχεται να συγκρουστεί με τη σκληρότητα της πραγματικότητας, εκεί που είσαι με την μπάλα στα πόδια μπροστά σε κενή εστία, μόνο που θα σφυριχτείς για πέντε αμφισβητούμενα εκατοστά οφσάιντ κι ακόμη χειρότερα, είναι βέβαιο ότι θα σφυρίζεσαι πάντα επειδή ακριβώς είσαι στη λάθος πλευρά.
Το 1978, την ίδια χρονιά που ο Springsteen κυκλοφορεί το Darkness On The Edge Of Town, ο Neil Young μετά από μια συναισθηματικά δύσκολη εποχή, επιστρέφει με το Comes A Time, έναν απλό country δίσκο, που –συμπτωματικά- τον παρουσιάζει στο εξώφυλλο να κρατάει τη μνημειώδη D-45, που του είχε χαρίσει ο Stephen Stills το 1969. Στο πρώτο κομμάτι του δίσκου, στο Going Back παίρνεις τον σφυγμό ολόκληρου του album: «Νιώθω να γυρίζω πίσω, εκεί που δεν έχω πουθενά να σταθώ». Ένας ανήσυχος μουσικός σε μια από τις ελάχιστες ήρεμες στιγμές μιας ταραγμένης δεκαετίας. Η ώρα ενός πρώιμου απολογισμού και μιας νοσταλγίας με κυρίαρχο το άλγος για έναν νόστο που είναι αδύνατον να πραγματοποιηθεί.
Το Letter To You ηχογραφήθηκε ζωντανά στο studio μέσα σε πέντε μόλις ημέρες με τους E Street Band. Είναι ένα είδος επιστροφής σε τραγούδια που είχε γράψει την τελευταία τριακονταετία αλλά δεν είχε ηχογραφήσει ποτέ. Είναι ένα είδος επιστροφής στον wall of sound. Είναι ένα είδος επιστροφής στον εαυτό του, καθώς αυτή τη φορά απουσιάζει η fictional πλευρά.
Ο έρωτας, η πολιτική, η θρησκεία, ο θάνατος είναι θέματα που ο Bruce αντιμετωπίζει μόνος, πρόσωπο με πρόσωπο. Εκείνο που έτσι κι αλλιώς ξέρεις, είτε σου αρέσει η μουσική του είτε όχι, είναι ότι πάντα ήταν το ίδιο ειλικρινής, όταν ούρλιαζε στ’ αυτιά σου κι όταν σήκωνε τη μαμά του για να χορέψουν μαζί στη σκηνή τον τελευταίο χορό. Εκείνο που έτσι κι αλλιώς ξέρεις είναι ότι το γράμμα που τώρα σου στέλνει είναι στ’ αλήθεια γραμμένο με «μελάνι και αίμα» και περιλαμβάνει όλα όσα καλά γνωρίζει «πως είναι αληθινά».
Το Letter To You του Springsteen σε αντίθεση με το Comes A Time του Young είναι ένας νόστος με το ελάχιστο δυνατόν άλγος. Ο Bruce ανοίγει τον δίσκο τραγουδώντας «είμαι μόνος, είμαι τόσο μόνος, γυρίζω στο σπίτι σε σένα» και είναι τόσο ήρεμος σ’ αυτή την επιστροφή, που μπορεί να αφήσει όλους όσους και όλα όσα έχασε να φύγουν. «Θα σας δω στα όνειρά μου», τους λέει. Και είναι μελαγχολικός, και είναι πράος και είναι δικός σου τόσο, όσο τότε που σε μάθαινε ότι για να μπορέσεις να ζωντανέψεις τα όνειρά σου «πρέπει να είσαι εκεί στην ώρα σου και να πληρώσεις ακέραιο το αντίτιμο για όσα ζητάς και μπορούν μόνο να βρεθούν μέσα στο σκοτάδι στην άκρη της πόλης».
17°
