Εξακολουθώντας να υποφέρει από το ψυχολογικό τραύμα που υπέστη ως παιδί στο ξενοδοχείο Overlook, ο μεσήλικας πλέον Νταν Τόρανς προσπαθεί να βρει την εσωτερική γαλήνη μέσω μιας εσκεμμένα μονότονης, άχρωμης και προσεγμένης ζωής. Όμως όταν συναντά την Άμπρα, μία θαρραλέα έφηβη που διαθέτει ένα υπερφυσικό χάρισμα παρόμοιο με το δικό του, θα αναγκαστεί να αλλάξει στάση καθώς μια συμμορία μεταφυσικών δολοφόνων καιροφυλακτεί.
Συγκρίσεις δεν γίνονται. Η πρώτη «Λάμψη» από το μακρινό 1980, όσο κι αν θύμωσε σε σημείο εμμονής τον Στίβεν Κινγκ (χρησιμοποιώντας ακόμη και χοντρές εκφράσεις του τύπου «Ο Κιούμπρικ γάμ… το βιβλίο μου με το οποίο η υπερτιμημένη ταινία του –δεν ξέρω τι της βρίσκουν όλοι οι κριτικοί!– δεν έχει καμία σχέση») απέκτησε τρομακτικό cult status με τα χρόνια και παραμένει ένα φιλμ αξεπέραστο ακόμη και σήμερα. Στο διάστημα αυτό ο παραγωγικότατος συγγραφέας έχει καταφέρει να γιγαντώσει το μέγεθός του στον χώρο της λογοτεχνίας του φανταστικού με μια σειρά από σημαντικά best seller, πολλά από τα οποία βρήκαν την έξοδό τους στη μεγάλη αλλά και τη μικρή οθόνη. Ο «Δόκτωρ ύπνος», η πολυαναμενόμενη συνέχεια της «Λάμψης», γράφτηκε πριν από ακριβώς 6 χρόνια. Η κινηματογραφική απόδοση του σύγχρονου σίκουελ δεν καθυστέρησε πολύ. Έχει μεν τις ευλογίες του Κινγκ αλλά δεν διαθέτει την ευφυΐα ενός Κιούμπρικ πίσω από την κάμερα (ο αμερικανός σκηνοθέτης έφυγε από τη ζωή πριν από 20 χρόνια ακριβώς) παρά τη φιλότιμη προσπάθεια του Φλάναγκαν να φτιάξει μια ισάξια συνέχεια της πρώτης ταινίας. Το περίεργο σε σχέση με εκείνο το φιλμ είναι πως πολλά κομμάτια της νέας ταινίας βασίζονται σε στοιχεία που είτε δεν υπήρξαν στο πρώτο βιβλίο, είτε ο Κινγκ είχε αποδομήσει με συνοπτικές διαδικασίες (η παρουσία των δίδυμων κοριτσιών κ.λπ.), ενώ σε κάποιες κομβικές σκηνές αναγκάζονται να επιστρατευτούν πλάνα της ταινίας του 1980 που είχε καταδικάσει ο συγγραφέας. Το «Δόκτωρ ύπνος» δεν είναι κακό φιλμ, παρακολουθείται με αμείωτο ενδιαφέρον παρά τις 2,5 ώρες που διαρκεί και είναι ξεκάθαρα πιο κοντά στο πνεύμα του συγγραφέα (πρόκειται για μια παραβολή γύρω από τη σύγκρουση δύο κόσμων που ξεκινά από το σκοτάδι του υποσυνείδητου για να καταλήξει στη φωτιά αντί του πάγου που τέλειωνε η «Λάμψη») παρά σε εκείνο του Κιούμπρικ. Με τον τρόπο αυτό επιχειρούνται να δοθούν οι εύκολες απαντήσεις στα βασανιστικά διαχρονικά ερωτήματα που αφορούσαν στην πρώτη «Λάμψη» τα οποία έχει έντεχνα καλύψει με μαεστρία αλλά και πονηριά ο Κιούμπρικ. Φροντισμένο στην εντέλεια, με στρωτή αφήγηση, κάποια τρομερά ξεσπάσματα βίας, ένα ικανό πρώτο ρόλο που δίνει την ευκαιρία στον Γιούαν ΜακΓκρέγκορ να δώσει μια βαθιά τρυφερή κι ανθρώπινη μορφή στον ενήλικα Νταν αλλά και μια αφοπλιστικά δυναμική Ρεμπέκα Φέργκιουσον ως αρχιέρεια του Κακού, το «Δόκτωρ ύπνος» είναι μια ταινία που εκτός του προφανούς (η εκδίκηση του Στίβεν Κινγκ) έχει εντέλει και νόημα, καθώς κλείνει με απόλυτα πειστικό και συμβολικό τρόπο ένα κινηματογραφικό μύθο του φανταστικού.
O Ρίκι, ένας μεσήλικας κούριερ που προσπαθεί να τα βγάλει πέρα αλλάζοντας τη μια δουλειά μετά από την άλλη, ζει με τη σύζυγό του Άμπι που φροντίζει ηλικιωμένους και τα δύο τους παιδιά στο Νιούκασλ. Αν και είναι μια δεμένη οικογένεια, όπου ο ένας νοιάζεται για τον άλλον, η καθημερινότητα μοιάζει να τους καταβάλλει.
Τρία χρόνια μετά από το εξαίσιο «Εγώ ο Ντάνιελ Μπλέικ» που του χάρισε τον δεύτερο Χρυσό Φοίνικά του, ο Κεν Λόουτς επιστρέφει ξανά στις επάλξεις του καθήκοντος που δεν είναι άλλο από τη δυναμική προάσπιση της βρετανικής εργατικής τάξης, επιλέγοντας ερασιτέχνες ηθοποιούς για τους βασικούς ρόλους. Μαζί με τον μόνιμο συνεργάτη του Πολ Λάβερτι υπογράφουν μια συγκινητική αλλά και γεμάτη οργή ταινία που ως συνήθως πίσω από το μικρό μέγεθός της κρύβει μεγάλες αλήθειες. Το καλοδουλεμένο σε κάθε λεπτομέρειά του (από τους ολοκληρωμένους χαρακτήρες ως τις άβολες καταστάσεις) σενάριο του Λάβερτι μένει πιστό στις αρχές του κινηματογραφικού διδύμου: μέσω της ιστορίας του πρωταγωνιστή του ανιχνεύει τα βασικά χαρακτηριστικά της σύγχρονης οικονομικής και εθνικής κρίσης που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στο Brexit και κατ’ επέκταση σε πιο δύσκολες κοινωνικές συνθήκες ένα μεγάλο τμήμα του βρετανικού πληθυσμού. Ο αιχμηρός πολιτικός σχολιασμός του Λόουτς δεν αποφεύγει ούτε τις καταγγελίες ούτε την ειρωνική (ο διττός τίτλος αναφέρεται στο μήνυμα που αφήνουν οι κούριερ όταν απουσιάζει ο παραλήπτης, αλλά και στην απουσία κοινωνικής δικαιοσύνης και ανθρωπισμού από τη σημερινή βρετανική κυβέρνηση) διάσταση. Κι αν για κάποιους το έργο μοιάζει σαν να «το έχουμε ξαναδεί» θα υποχρεωθούμε να χρησιμοποιήσουμε μια αφοπλιστική ατάκα του 83χρονου σκηνοθέτη από μια παλιά συνέντευξη που μας είχε δώσει: «Όταν πάψει να υπάρχει αδικία στον κόσμο τότε θα πάψω κι εγώ να γυρίζω τέτοια φιλμ».
Όταν ο Ρίτσαρντ, καθηγητής αγγλικών σε φημισμένο πανεπιστήμιο, διαγνωστεί με μια ανίατη ασθένεια, αποφασίζει να εγκαταλείψει τα προσχήματα και τις κοινωνικές συμβάσεις και να ζήσει το υπόλοιπο της ζωής του όσο πιο έντονα και ελεύθερα γίνεται.
Το «Richard Says Goodbye» (γιατί να αποκτήσει ελληνικά βαφτίσια ο τίτλος;) δεν είναι η τυπική, προβλέψιμη περιπέτεια ενός αντιήρωα που αποφασίζει να κάνει την επανάστασή του στο προκαθορισμένο τέλος της ζωής του. Είναι αρκετές οι στιγμές που το έργο φαίνεται ότι πάει να πατήσει την μπανανόφλουδα (η επίσκεψη στην ομάδα ψυχολογικής υποστήριξης, ο τελευταίος δημόσιος λόγος που αποκτά τον χαρακτήρα εξομολόγησης, οι συμβουλές του ήρωα σε φοιτητές αλλά και στην κόρη του) αλλά ευτυχώς ξεφεύγει την ύστατη στιγμή. Χωρίς πάντως και να εκπλήσσει, το φιλμ είναι απλώς μια συμπαθητική ματιά πάνω στον απολογισμό της ζωής και τη συνειδητοποίηση που έρχεται χωρίς προειδοποίηση. Μια πιασάρικη δραμεντί που φαίνεται να βρίσκει τον αντιπροσωπευτικό ερμηνευτή της στο πρόσωπο του κουρασμένου και παραιτημένου Τζόνι Ντεπ (ο σταρ φαίνεται να συμπάσχει αρκετά με τον χαρακτήρα του), ενώ προσφέρει απλόχερα κάποια δωρεάν μαθήματα ζωής που θα τα «ακούσουν» πιο εύκολα όσοι δεν φοράνε παρωπίδες.
Τον Nοέμβριο του 1999, ο 67χρονος Τροντ μετακομίζει μόνιμα σε έναν απομονωμένο οικισμό στη νορβηγική ενδοχώρα, όπου σκοπεύει να περάσει την πρωτοχρονιά μόνος του. Ενώ καταφτάνει ο χειμώνας, ανακαλύπτει πως έχει γείτονα έναν άντρα που είχε γνωρίσει όντας παιδί το καλοκαίρι του 1948, όταν παράλληλα ο πατέρας του τον προετοίμαζε για την επερχόμενη εξαφάνισή του.
Μακριά από το σκοτεινό, σαρδόνιο χιούμορ του προ 3ετίας διασημότερου φιλμ του «Με σειρά εξαφάνισης» (που γνώρισε φέτος και το αμερικανικό ριμέικ του με τον ίδιο στην σκηνοθετική καρέκλα), ο νορβηγός Χανς Πέτερ Μόλαντ υπογράφει μια βαριά και ασήκωτη ιστορία ενηλικίωσης που διαβάζεται παράλληλα ως ένας τρυφερός και στωικός απολογισμός της ζωής. Ο Τροντ και στις δύο ιστορίες είναι το πρόσωπο που αναμετριέται με σκληρά χτυπήματα της μοίρας (στην τωρινή ζωή του θρηνεί τον θάνατο της γυναίκας του από τροχαίο, ενώ στην παλιά αναρωτιέται αν ευθύνεται εκείνος ή η μοιραία γυναίκα για τη φυγή του πατέρα του) πριν οδηγηθεί σε ένα νοσταλγικό ανάγνωσμα της ζωή του που δεν σταματά να τον εκπλήσσει ακόμη και σε προχωρημένη ηλικία. Λυρικά ενσταντανέ, τρυφερές εικόνες ερωτισμού, αυθόρμητη συγκίνηση συνυπάρχουν με κάποια απίθανα παιχνίδια της μοίρας που αναδεικνύονται μέσα από τις υπέροχες εικόνες του σκανδιναβικού τοπίου καθώς κι από τη χαμηλόφωνη παρουσία του Στέλαν Σκάρσγκαρντ.
ΑΚΟΜΗ
▶ Η animation μορφή της «Οικογένειας Άνταμς» (The Addams Family) (**) μας φέρνει πιο κοντά στο πνεύμα του αρχικού κόμικ που πρωτοδημοσιεύτηκε το 1938 ως μια σειρά κινουμένων σχεδίων στο περιοδικό «The New Yorker». Τρυφερό, συμπαθέστατο, γλυκό και διδακτικό αλλά ως εκεί.
▶ Η αποσπασματική, σκληρή και με ψήγματα μαύρου χιούμορ «Δύναμη της αλήθειας» (Donbass) (**½) του Σεργκέι Λόζνιτσα αναζητά την αλήθεια και το νόημα (;) σε ένα σκηνικό πολέμου και απύθμενης βίας, όπως είναι η σύγχρονη καθημερινότητα στην Ουκρανία. Βραβείο σκηνοθεσίας στο «Ένα Κάποιο Βλέμμα» του φεστιβάλ Καννών.
▶ Το «Zombieland: Διπλή βολή» (-) του Ρούμπεν Φλάισερ είναι η συνέχεια του προ 10ετίας cult φιλμ με τους ίδιους πρωταγωνιστές (Γούντι Χάρελσον, Τζέσι Άιζενμπεργκ, Aμπιγκεϊλ Μπρέσλιν, Έμα Στόουν) σε παρόμοιες εξωφρενικές ζομπο-καταστάσεις.
14°
