Μια ταινία χωρίς προδιαγραφές που ήρθε από το πουθενά και έχει βαλθεί να κατακτήσει όλο τον κόσμο. Ξεκινώντας πριν από λίγους μήνες από το φεστιβάλ του Σάντανς, όπου απέσπασε διθυραμβικές κριτικές, η ταινία του αμερικανού Άρι Άστερ χτίζει το μύθο της σταθερά και μεθοδικά ως «ο Εξορκιστής της νέας γενιάς». Όσο κι αν είναι υπερβολική –αν όχι προσβλητική για το αριστούργημα του Φρίντκιν– μια τέτοια σύγκριση, δίνει το στίγμα μιας υποβλητικής ταινίας (άλλα όχι τόσο τρομακτική όσο νομίζει ο θεατής) που δεν έχει σκοπό να κάνει τον μπαμπούλα αλλά να διατυπώσει μερικά ζόρικα σχόλια γύρω από την έννοια της οικογένειας. Το ξεκίνημα του έργου γίνεται από ρεαλιστική βάση και δεν παραδίνεται εύκολα στα καλέσματα του υπερφυσικού, παρότι το φλερτ με μια άλλη… διάσταση είναι ένα από τα βασικά μοτίβα του.
Η ηρωίδα της Κολέτ (που μετά την «Έκτη αίσθηση» βάζει το όνομά της δίπλα σε άλλο ένα θρίλερ που θα γίνει κλασικό) είναι μια καλλιτέχνιδα που ειδικεύεται στις μινιατούρες. Ο τρόπος που δημιουργεί σχολαστικά και με ακρίβεια τις μικρές κοινωνίες που κατασκευάζει, δείχνει πώς περίπου λειτουργεί και η δική της οικογένεια: με αυστηρότητα και δίχως αγάπη ή τρυφερότητα. Η οικογένεια, λοιπόν, είναι το θέμα του φιλμ; Ναι και όχι, απαντά ο σκηνοθέτης. Οι επιλεκτικές σχέσεις (γνωστή η φράση «ποιο παιδί σου αγαπάς περισσότερο;»), τα προσωπικά απωθημένα, οι ενοχές και οι ανομολόγητες αλήθειες –τρομερή η σκηνή που η Άνι ομολογεί στον γιο της πως θα προτιμούσε να μην τον έχει γεννήσει– μετατρέπονται σε πολεμικό πεδίο για τα μέλη της οικογένειας από όπου δύσκολα θα βγει κάποιος νικητής.
Ο νεοφερμένος Άστερ (άριστη η σκηνοθεσία του με κάποιες σκηνές σπάνιας δεξιοτεχνίας να δείχνουν το ταλέντο του) καταφέρνει να παραπλανήσει τον θεατή, καθώς σκεπάζει το θρίλερ του με την ένδυση της δραματικής ιστορίας με κοινωνικό προφίλ και τα έντονα ψυχολογικά τραύματα της ηρωίδας. Όλα λοιπόν οδεύουν καλώς στο φιλμ, αλλά στο τέλος ο Άστερ μάς τα χαλάει κλείνοντας κάπως άγαρμπα την ιστορία του. Σαν να θέλει να δικαιολογηθεί για όλες τις προηγούμενες «εξυπνάδες» του προβαίνει σε ένα τραβηγμένο φινάλε που του λείπει το βάρος που συνδέει άρτια το κοινωνικό θέμα (η κρίση της οικογένειας), το υπαρξιακό ζήτημα (τι κάνεις όταν συνειδητοποιείς ότι δεν είσαι ο κατάλληλος γονιός που φανταζόσουν και επιπλέον δεν έχεις τα παιδιά που ονειρευόσουν;) και το μεταφυσικό θρίλερ.
Ακόμη κι έτσι, πάντως, η «Διαδοχή» είναι από τα κινηματογραφικά events της χρονιάς. Ακόμη κι αν δεν τρελαθείς μαζί της, καταφέρνει να σε στοιχειώνει για καιρό μετά από την παρακολούθησή της.
13°
