Κριτική για το βιβλίο «Ιστορίες ενός γιατρού» του William Carlos Williams, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός
Γράφει ο Γιώργος Ντελιδάκης, γιατρός αναισθησιολόγος και συγγραφέας
Οι «Ιστορίες ενός γιατρού» του γιατρού William Carlos Williams είναι μια φλέβα χρυσού που, χάρη στον γιατρό-ψυχίατρο Γιάννη Ζέρβα και την ποιήτρια Ειρήνη Παπαθανασίου, είναι πλέον διαθέσιμη στο ελληνικό κοινό που αναζητά τις πολύτιμες διαδρομές στην περιπέτεια της ανάγνωσης.
Στον William Carlos Williams αναγνώρισα τη γήινη εκδοχή του «ελεύθερου» ανθρώπου του Ν. Καζαντζάκη αλλά και τον άνθρωπο του Μοντένιου που επιδιώκει να κατακτήσει «το δυσκολότερο πράγμα στη ζωή, να είναι ο εαυτός του».
Ολοκληρώνοντας την ανάγνωση ευχήθηκα αναδρομικά, 40 χρόνια μετά, κάποιος να μου είχε προσφέρει αυτό το βιβλίο στην τελετή παραλαβής του πτυχίου Ιατρικής. Θα είχα διδαχτεί πολλά, κερδίζοντας σε κόπο, πόνο και χρόνο, παλινωδίες και αμφιβολίες, τόσο για την άσκηση της ιατρικής όσο και για την αντίληψη και φιλοσοφία της ζωής.
Πρόκειται για 13 ιατρικές ιστορίες, μεταφρασμένες σε λόγο ήρεμης και ομαλής ποταμίσιας ροής. Αναφέρονται στην άσκηση της ιατρικής στις κοινωνικές συνθήκες των αρχών του 20ού αιώνα στο New Jersey των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.
Με φυσικό χιούμορ και χειρουργική ακρίβεια, σαφήνεια και παρατηρητικότητα, περιγράφονται με κινηματογραφική ζωντάνια ασθενείς, συμπτώματα, σωματικά χαρακτηριστικά και χαρακτήρες.
Ο αναγνώστης βιώνει τις παλμικές κινήσεις από τις διανοητικές και συναισθηματικές διακυμάνσεις και εναλλαγές του William Carlos Williams, σε ένα συνειδητό παιχνίδι ισορροπίας ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό, στο υλικό και το πνευματικό [Το μυαλό και το σώμα], τον εργοδότη και τον εργαζόμενο [Η νοσοκόμα της εταιρείας], τη μεγαλοσύνη, την επιπολαιότητα, την ανοησία του ανθρώπου ως ατόμου και κοινωνικού όντος [Ο ηλικιωμένος γιατρός Ρίβερς]. «Ένα φαρδύ χαμόγελο» [Ένα πέτρινο πρόσωπο] είναι ικανό να λειτουργήσει ως αντίβαρο, να επαναφέρει την ισορροπία, να απαρτιώσει τα φαινομενικά ασυμβίβαστα στοιχεία, να αναδείξει το μέτρο.
Εξ αρχής δίνει το στίγμα του. Ήδη γυμνός και με διάφανο δέρμα έχει αποποιηθεί τα αξεσουάρ της υποκρισίας, της υπεροψίας, της έπαρσης. Είναι ο δικός του τρόπος να ταυτίζεται με τους ασθενείς του. Η ιατρική εξ αντικειμένου είναι παρούσα στη μυστηριακή διάταξη και αναδιάταξη της ανθρώπινης ζωής· για τον William Carlos Williams είναι «το φαΐ και το νερό» του, είναι η μια όψη του δικού του νομίσματος. Είναι η πηγή του, η έμπνευσή του για την αποκωδικοποίηση του νοήματος της ύπαρξης, προκειμένου να ψηλαφήσει απογυμνωμένο εκείνο το στοιχείο που οδηγεί στη «μυστική πηγή της ζωής όλων μας».
Στην αλληλεπίδραση με τους ασθενείς του, γίνεται ο γονιός και ο μάρτυρας «των λέξεων που γεννιούνται, κουβαλώντας το μικροσκοπικό τους φορτίο»· δεν έχει παρά να απλώσει τα πραγματικά τους χρώματα και σχήματα, για να προβληθεί η δική του ποίηση, η άλλη όψη του δικού του νομίσματος. Έτσι αποκτά την πρόσβαση στη «βαθιά γλώσσα που αποτελεί το θεμέλιο όλων των κοσμοθεωριών, αυτό που ονομάζουμε ποίηση».
Οι «Ιστορίες ενός γιατρού» ενεργοποίησαν στα αυτιά μου τον μακρινό απόηχο, της βίαια περιθωριοποιημένης επικούρειας θεώρησης του κόσμου με την «άλλη» πρόταση για το νόημα της ζωής.
Συμπερασματικά, οι «Ιστορίες ενός γιατρού» είναι ένα βιβλίο που εμπεριέχει ισχυρές αφορμές για ουσιαστικό προβληματισμό και αναζητήσεις, τόσο σε ζητήματα που αφορούν στην άσκηση της ιατρικής και στην σχέση του γιατρού με τον ασθενή, όσο και σε ζητήματα κοινωνικής, φιλοσοφικής και υπαρξιακής υφής.
14°
