Ο Πειραιάς είναι άλλος κόσμος. Τελεία. Το περηφανεύονται «τα παιδιά του», το διαπιστώνουν οι υπόλοιποι όταν
περνάνε το ποτάμι και περιπλανιούνται στις γειτονιές που τον προλογίζουν και οδηγούν στο «μεγάλο λιμάνι».
Είναι η περιβόητη πειραιώτικη μαγκιά – διαχωριστική γραμμή από τους «φλώρους Αθηναίους», η νωπή και καλοδιατηρημένη λαϊκότητα των κατοίκων του, τα σύμφωνα που κόβονται ή ενοποιούνται προς χάριν των απίθανων λημμάτων της πειραιώτικης αργκό, οι αναμνήσεις από το μπάρκο και τις σφραγίδες στο ναυτικό φυλλάδιο, οι τουρίστες (εισαγωγής ή εσωτερικής προέλευσης) που φορτωμένοι τρέχουν να προλάβουν τα δρομολόγια, ο Ολυμπιακός, το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα συλλόγου - δημοσίου αγαθού. Από τη βιομηχανική ζώνη της Ρετσίνας (μετά τις γραμμές του τρένου) με τις αμέτρητες μικρές βιοτεχνίες, τη μουτζούρα των τεχνιτών και τα κουφάρια των παλιών εργοστασίων μέχρι την κοσμοπολίτικη Καστέλλα και την κακόφημη Τρούμπα, ο Πειραιάς σηκώνει δικό του μπαϊράκι – έχει τους δικούς του ξεχωριστούς κανόνες. Μερικοί κολλημένοι στο χρόνο, ιδιαίτεροι κι αυθεντικοί. Διατηρεί ακόμα στέκια και παρέες, προσπαθεί να μη μασάει από τη μόδα επιμένοντας π.χ. στα ελληνάδικα που εκεί καθιερώθηκαν και αποθεώθηκαν στα 90s κι απολαμβάνει τις τυπικές νεοελληνικές αντιθέσεις. Την ημέρα το κέντρο του, το «πειραιώτικο City», φοράει κοστούμι και γραβάτα ρυθμίζοντας το παιχνίδι της ελληνικής ναυτιλίας και ακτοπλοΐας και κάνει coffee break ή business lunch με φόντο τα κρουαζιερόπλοια και σημείο αναφοράς την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, και τις νύχτες πίσω από το στάδιο Ειρήνης και Φιλίας κόντρες ηχοσυστημάτων και ταχύτητας για πιτσιρικάδες πορωμένους με τα γούφερ κι αλλεργικούς στους κόφτες. Το μεσημέρι θαλασσινά στα ουζερί της Πειραϊκής ή φρέσκο ψάρι στις πολυτελείς ψαροταβέρνες του Μικρολίμανου, αλλά το βράδυ δεν αποκλείεται το σουβλάκι στην κλασική πιάτσα της Δραπετσώνας με τα ονόματα-εγγύηση του «Καράμπαμπα» και του «Αβραάμ».
ΒΟΛΤΑ…
...στην Καστέλλα. Tο πειραιώτικο αντίστοιχο του λόφου του Λυκαβηττού βλέπει από ψηλά θάλασσα και απορροφά το βουητό της πιάτσας του Μικρολίμανου. Χαρακτηρίζεται από το ναό του προφήτη Ηλία, εκεί και το πιο κλασικό bowling center που μας έμαθε τα πολύχρωμα παπούτσια και τις μακαρονάδες φούρνου στο ρετρό αναψυκτήριο που το συνοδεύει. Καλό μεξικάνικο συνοδεία κοκτέιλ και καλοκαιρινής θέας στο Viva Zapata (Παπαναστασίου 61, 210 4117.227) κι ακριβώς δίπλα του ιταλική αυθεντική πάστα στο Tony Bonnano (Παπαναστασίου 63, 210 4111.901), ενώ στις Πλοές (Παπαναστασίου 60, 210 4225.674) την κουζίνα διευθύνει ο Γιώργος Τσελεμεντές – ναι, ο εγγονός. Η La Rocca (Βασ. Παύλου 23, 210 4177.660) είναι ένα από τα τελευταία ροκάδικα (τώρα που έκλεισε και το «Διαχρονικό»). Ψάξε για το παλιό «στοιχειωμένο αρχοντικό» πάνω από την πλαζ «Βοτσαλάκια»…
…στην Πειραϊκή. Δεξιά στο Πασαλιμάνι, πέρασμα από την ξανανιωμένη Μαρίνα Ζέας και στάση στο «διαφορετικό» Okio (210 4284.006, μπορεί να πετύχεις και κάποιο live – κυρίως Κυριακές), τα ζευγαράκια απομονώνονται σε φάση ντράιβ-ιν στον περίφημο φάρο και στα βράχια γύρω από τα θεμιστόκλεια τείχη. Πολλά ουζερί – οι ντόπιοι συστήνουν τον Κρητικό (Ακτή Θεμιστοκλέους 214, 4538.227) και στην είσοδο της Σχολής ναυτικών δοκίμων τη Μαργαρώ (Λ. Χατζηκυριάκου 126, 210 4514.226, φοβερές καραβίδες και καλό τηγάνι). Πιο κομψά στην Πισίνα, με ελληνική πρωτότυπη κουζίνα και ιδιαίτερα προσεγμένη διακόσμηση και αισθητική. Εδώ μια βουτιά στιν πισίνα τις ζεστές ημέρες θα σε δροσίσει, ενώ η εκπληκτική θέα στη Μαρίνα Ζέας με τα σκάφη θα σε «ταξιδέψει» (Ακτή Θεμιστοκλέους 25, 210 4511.324). Κάποιοι τρελαμένοι θα παίζουν μονό στο ανοιχτό γήπεδο του Φοίνικα και του Πορφύρα (μπάσκετ με τη θάλασσα σε απόσταση αναπνοής) και η βόλτα φτάνει στο τέρμα περνώντας από τους τρεις μικρούς κόλπους («Σχολή ναυτικών δοκίμων», «Αφροδίτη», «Σκαφάκι»). Νο1 στέκι της περιοχής (και από τα χαρακτηριστικότερα της πόλης) το Αμερικάνικο (Ακτή Θεμιστοκλέους 6, 210 4525.242) – μόνο με ξένη μουσική, πιστούς θαμώνες, ίσως το πρώτο που καθιέρωσε το αλκοόλ και κατά τη διάρκεια της ημέρας.
… στην Τρούμπα. Μυθική κακόφημη συνοικία που πήρε το όνομά της από την τρόμπα – αντλία που ήταν τοποθετημένη εκεί από το 1860 σε πηγάδι, για να παίρνουν νερό τα πλοία. Εδώ άνοιξαν οι πρώτοι οίκοι ανοχής της ευρύτερης περιοχής (ακόμα και πριν την Κατοχή), στα 60s διασκέδαζαν στα καμπαρέ οι ναύτες του αμερικάνικου στόλου (και όχι μόνο) και συναγελαζόταν ένας ιδιαίτερος πληθυσμός από κουτσαβάκηδες, μικροαπατεώνες, νταβατζήδες και πάσης φύσεως αλάνια. Εδώ γυρίστηκαν τα «Κόκκινα Φανάρια», στεγάστηκαν τσοντάδικα («Φως», «Ηλύσια» «Ολυμπίκ» – επιβιώνει μόνο το τελευταίο), σήμερα η περιοχή χαρακτηρίζεται από τους πολλούς μετανάστες και είναι σαφώς η πιο πολυφυλετική πειραιώτικη γειτονιά. Πρόσφατα επέστρεψε στην κινηματογραφική επικαιρότητα ως τόπος γυρισμάτων του καλτ ελληνικού φιλμ «Ο γιος του Τσάρλι», που προβάλλεται στις αίθουσες.
…στο Μικρολίμανο. Η καρδιά του πειραιώτικου nightlife με άπειρα καφέ, εστιατόρια, clubs που αλλάζουν συνεχώς ονόματα ανανεώνοντας το «στόλο» της περιοχής. Σταθερές αξίες το μπαρ-βαγόνι του L’ Action Follie, η κρεπερί Poco Poco, για ψάρι στον ξακουστό Δουράμπεη (Ακτή Δηλαβέρη 29, 210 4122.092), πιο VIP το επίσης δημοφιλές Jimmy & The Fish (Ακτή Κουμουνδούρου 46, 210 4124.417), σταθερή αξία ο Ιστιοπλοϊκός (210 4134.084) όπου σε οποιοδήποτε επίπεδο του καφέ ή του εστιατορίου κι αν βρεθείτε θα νιώθετε σαν να ταξιδεύετε σε ένα πολυτελές κρουαζιερόπλοιο. Εδώ το ταξίδι ξεκινά από τις 10 το πρωί και συνεχίζετε ως αργά το βράδυ με ποιοτική mainstream αλλά και χορευτική μουσική. Καλτ το Καταφύγιο δίπλα στο πάρκινγκ με την πανοραμική θέα. Πολυσύχναστα καφέ η Αίγλη και το Flocafé.
…στην πλατεία Δημαρχείου - Κοραή. Στο κέντρο του Πειραιά, για τρεις λόγους. Τον ιστορικό , και μοναδικό πια, δημοτικό κινηματογράφο Σινεάκ, το ζαχαροπλαστείο Στάνη (Ι. Δραγάτση 14) – όλα τα γλυκά από φρέσκο γάλα, με ρυζόγαλο - γιαούρτι - προφιτερόλ επιτυχίες. Και, τέλος, το καφέ Εν Πειραιεί, από το 1938 στην πλ. Κοραή αποτελεί το παραγοντικό κέντρο του Πειραιά, εκλογικές μέρες που είναι πολλά θα λέγονται εκεί. Στέκι μεταξύ άλλων του Κ. Σημίτη, του δημάρχου Π. Φασούλα κ.ά.
ΛΙΓΟ ΦΑΓΗΤΟ ΑΚΟΜΑ
Του Βασίλαινα (Αιτωλικού 72, Πειραιάς, 210 4612.457), το 1920 το ανοίγει ο Θανάσης Βασίλαινας, το 1960 το ανακαινίζει ο Γιώργος Βασίλαινας, τώρα το τρέχει ο εγγονός. Γκουρμέ μπακάλικο που μαζεύει τα πλήθη από όλη την Αττική. Στο βιβλίο επισκεπτών έχουν υπογράψει Μελίνα Μερκούρη, Ηλίας Καζάν, Σοφία Λόρεν, Ουίνστον Τσόρτσιλ, Γεώργιος Σεφέρης κ.ά.
Τα Μπακαλιαράκια (Αντ. Θεοχάρη, Καλλίπολη). Άγιος Νείλος, τσιτσανικό σκηνικό και βαρέλια στους τοίχους – το όνομα δεν αφήνει αμφιβολίες για το μενού.
Το Εκλεκτόν, του κυρ-Απόστολου (Σαλαμίνος & Ψαρών). Σκηνικό που θυμίζει μπακάλικο-καφενείο-καπηλειό των ταινιών του Ζήκου, λίγα και καλά πιάτα που συνήθως εξαρτώνται από τα ψώνια της ημέρας. Πάντα, όμως, εξαιρετική φάβα και σπουδαία «τούρτα» (βάση από τηγανητές πατάτες στην οποία προσγειώνονται αυγά μάτια).
Simply Burgers, η γνωστή αλυσίδα άνοιξε νέο κατάστημα στο Πασαλιμάνι (Σωτήρος Διός 48, 210 4171.355). Αν τα έχεις δοκιμάσει γνωρίζεις ήδη για το «πραγματικό» (100% κρέας) μπιφτέκι και τις διάφορες παραλλαγές που σερβίρονται μέσα στο κλασικό καλαθάκι μαζί με τραγανές πατάτες τηγανητές. Φυσικά, παίζει και delivery…
Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά – έκτασης 1.394 τ.μ., ανάμεσα στην Τερψιθέα και το Πασαλιμάνι
Μουσείο Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων – εντός του σιδηροδρομικού σταθμού
Μουσείο Ζωγραφικής και Σκηνογραφίας – εντός του Δημοτικού Θεάτρου
Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά – με έργα των Μαλέα, Βολανάκη, Λύτρα κ.ά. (Ηρώων Πολυτεχνείου 91)
Ονομασία
Διάλεξε και πάρε. Σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς προέκυψε από το «περαιεύς» για να τονίσει τη σύνδεση με τα νησιά (περαιόω = περνώ αντίκρυ). Κατά Δραγάτση και Χατζή το Πειραιάς δηλώνει επάγγελμα, ακολουθώντας άλλα παρόμοια τοπωνυμικά (π.χ. Γαλατάς). Κατά Schmidt και Wahrman η ονομασία προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό πορθμεύς. Για άλλους προκύπτει απλά από το «πέραν».
Κάτι πιο μπριόζο; Πόρτο Δράκο/Πόρτο Λεόνε (από το μαρμάρινο λιοντάρι του 17ου αιώνα που στόλιζε το λιμάνι και βρίσκεται πια στη Βενετία, αφού το «τσίμπησε» ο Φραντσέσκο Μοροζίνι, αργότερα το ανακατασκεύασε ο Γεώργιος Μέγκουλας).
Θέατρα
Δημοτικό Θέατρο Πειραιά – πιστή αντιγραφή του Θεάτρου Μπολσόι από τον αρχιτέκτονα Ιωάννη Λαζαρίμο, ανεγέρθηκε το 1895.
Βεάκειο Δημοτικό Θέατρο (πρώην Σκυλίτσιο) – ξεκίνησε να λειτουργεί το 1969 στο λόφο της Καστέλλας και το 1976 πήρε το όνομά του από τον Αιμίλιο Βεάκη.
Μενάνδρειο Δημοτικό Θέατρο – ναι είναι αυτό που ξέρεις ως Δελφινάριο και συνορεύει με το ΣΕΦ, φιλοξενώντας τα καλοκαίρια την παρακμή της ελληνικής επιθεώρησης.
Μόλις μια ώρα δρόμος – αυτά είναι τα καλά του να μένεις σε λιμάνι. Ακολουθούν τρία tips για την περίπτωση που ταξιδέψεις.
Ηλιαχτίνα (Π. Ηρειώτη 34, 22970 24255, 694 7010203) Η Τίνα Κοτσώνη και ο Ευθύμης Στεργιούλας, από τον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη αντίστοιχα, υπηρετούν και εξελίσσουν το σφυρήλατο χειροποίητο κόσμημα, ενώ η δουλειά τους διατίθεται σε επώνυμα καταστήματα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Εδώ θα βρεις κάθε εβδομάδα και την A.V., αλλά και τα περιοδικά της LOOK και HOME.
Ιππόκαμπος (Φανερωμένης 6, 22970.26504) Με ανανεωμένη ατμόσφαιρα ύστερα από 20 χρόνια λειτουργίας, ο Ιππόκαμπος και η οικογένεια Δρόσου συνεχίζουν την ποιοτική «εμπνευσμένη» μεσογειακή κουζίνα τους. Ο πατήρ Πέτρος μεγαλωμένος στο Port Saied μαγειρεύει με βοηθό τη μαμά Υβόννη από τη Σμύρνη. Θα χάσει όποιος δεν δοκιμάσει σούπα φιστίκι για αρχή, μαρινάτο καρότο για ορεκτικό, κοχύλι με θαλασσινά τύπου St. James, χοιρινό ρολό με δαμάσκηνο, βερίκοκο και φιστίκι κ.λπ.
Οικία Καραπάνου Στο αρχοντικό του 19ου αιώνα θα πραγματοποιηθεί μέχρι τις 30/9 το 1ο Διεθνές Συμπόσιο Κεραμικής, με τη συμμετοχή Ελλήνων και ξένων καταξιωμένων καλλιτεχνών, οι οποίοι θα παρουσιάσουν έργα τους, θα δώσουν διαλέξεις και θα εργαστούν σε κοινά εργαστήρια.
9°
