Ο Ραούλ Κάστρο με ύφος μελοδραματικό που θύμιζε, να με συγχωρείτε, σαπουνόπερα, ανακοίνωσε τον θάνατο του «Υπέρτατου Αρχηγού» και «Comandante της Επανάστασης». Μάλιστα.
Ο Φιντέλ Κάστρο πέθανε (25.11). Όμως η κομμουνιστική δικτατορία της Κούβας συνεχίζεται. Εξάλλου, ο αποθανών είχε παραχωρήσει την εξουσία στον αδελφό του Ραούλ από το 2008. Στην Κούβα κήρυξαν εννέα ημέρες εθνικό πένθος. Ούτε τον Στάλιν, όταν πέθανε, τότε, στη Σοβιετία, τον πένθησαν τόσο πολύ.
Γκιγιέρμο Φαρίνιας, το όνομά του. Ο επιφανέστερος Κουβανός αντιφρονών. Eκπρόσωπος του κινήματος της αντιπολίτευσης «Πατριωτική Ένωση Κούβας». Όχι εξόριστος. Εντός Κούβας πάντα. Έχει υποστεί μύρια όσα από το καθεστώς. Φυλακίσεις επί πολλά χρόνια. Βασανιστήρια. Εγκλεισμούς σε ψυχιατρικό νοσοκομείο (απ’ όλα έχει ο σοσιαλιστικός παράδεισος της Καραϊβικής).
Ενώ ετοιμαζόμουν να γράψω για τον Γκιγιέρμο Φαρίνιας και τη συγκλονιστική πολιτική αντίστασή του, ανακοινώθηκε ο θάνατος του Φιντέλ Κάστρο. Πώς να παρακάμψω αυτό το γεγονός; Ιδίως μάλιστα όταν στην Ελλάδα η Αριστερά κλαίει και οδύρεται για την απώλεια του Κουβανού δικτάτορα. Πάντως, Έλληνες θαυμαστές του αποθανόντος κυκλοφορούν και πέραν της Αριστεράς¯ μη κρυβόμαστε.
Ο Γκιγιέρμο Φαρίνιας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε εκδήλωση προς τιμήν του (3.7.2013)
Υποτίθεται ότι η Κουβανική Επανάσταση (1959) έγινε για να φύγει το διεφθαρμένο δικτατορικό καθεστώς του Μπατίστα. Πραγματικά διεφθαρμένο. Και τι συνέβη; Ο Πατερούλης Φιντέλ έφτιαξε το δικό του προσωποπαγές, διεφθαρμένο, μονοκομματικό καθεστώς, τη δική του δικτατορία – 60 χρόνια έχουν να δουν εκλογές στην Κούβα. Φόβος. Εξαθλίωση. Εξαχρείωση.
Παρά ταύτα, στην Ελλάδα ακόμη αναρωτιόμαστε: ήταν ή δεν ήταν δικτάτορας ο Φιντέλ Κάστρο; Τι να πεις. Το γελοίο και το θλιβερό κάποιες φορές πάνε μαζί.
Πολύ περίεργο πράγμα. Όσοι δεν θέλουν να δουν ότι η Κούβα είναι μια στυγνή δικτατορία, βλέπουν, αντιθέτως, ότι οι Κουβανοί οι οποίοι υποχρεωτικά χειροκροτούν το καθεστώς στις πλατείες είναι «υπερήφανος λαός». Μα, τι γυαλιά φοράνε; Και βλέπουν υπερηφάνεια εκεί όπου περισσεύει η ταπείνωση, η φίμωση, η προπαγάνδα; Αλλού βρίσκεται η υπερηφάνεια της Κούβας. Σε αυτούς που αντιστέκονται στο καθεστώς, όπως ο Γκιγιέρμο Φαρίνιας.
Υπάρχει μια σπάνια κατηγορία ανθρώπων με ανεξάντλητες αντοχές, σωματικές και ψυχικές. Σε αυτήν ανήκει ο Κουβανός αντιφρονών Γκιγιέρμο Φαρίνιας: ακαταπόνητος, αδάμαστος, αποφασισμένος.
Γκιγιέρμο Φαρίνιας. Γεννήθηκε το 1962. Από τα πενήντα τέσσερα χρόνια της ζωής του τα δώδεκα τα πέρασε σε διάφορες κουβανικές φυλακές. Επιπλέον, «κατέχει» ένα απάνθρωπο ρεκόρ: έχει κάνει είκοσι πέντε φορές απεργία πείνας.
Γκιγιέρμο Φαρίνιας. Δόκτωρ Ψυχολογίας. Ανεξάρτητος δημοσιογράφος, χαρακτηρισμός που αυτομάτως σημαίνει ότι δεν είσαι «δικός τους» (δηλαδή δεν είσαι του Κόμματος) και επομένως όλες οι ανηφόρες ορθώνονται μπροστά σου.
«Cubanacan Press». Έτσι ονομαζόταν το ειδησεογραφικό πρακτορείο που ίδρυσε (1990). Ο σκοπός του; Να ενημερώνει τον κόσμο εκτός Κούβας για την τύχη των πολιτικών κρατουμένων, αυτών που ο Φιντέλ Κάστρο με ιδιαίτερη τρυφερότητα αποκαλούσε «gusanos», δηλαδή «σκουλήκια». Το πρακτορείο δεν μακροημέρευσε βέβαια. Οι Αρχές το έκλεισαν και έστειλαν τον αντιφρονούντα ιδρυτή του στη φυλακή¯ δεν ήταν η πρώτη φορά, ούτε η τελευταία.
Απεργία πείνας. Αυτόν τον τρόπο έχει επιλέξει ο Γκιγιέρμο Φαρίνιας. Έτσι επιχειρεί να στρέψει το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινής γνώμης (ό,τι και αν σημαίνουν αυτές οι τρεις λέξεις) σε όσα συμβαίνουν στη χώρα του, με έμφαση τις διώξεις των αντιφρονούντων και λοιπών «κρατουμένων συνείδησης», την κατάσταση στις φυλακές, τη βίαιη καταστολή της ελευθερίας της έκφρασης.
Ο Γκιγιέρμο Φαρίνιας, στη διάρκεια μίας από τις είκοσι πέντε απεργίες πείνας (Μάρτιος 2010)
Ούτε μία. Ούτε δύο. Ούτε τρεις. Είκοσι πέντε φορές κατέφυγε σε απεργία πείνας. Θα αναφέρω μία από αυτές, που παρ’ ολίγον θα του κόστιζε τη ζωή.
Φεβρουάριος 2010. Ο Γκιγιέρμο Φαρίνιας άρχισε απεργία πείνας, η οποία διήρκεσε 135 ημέρες! Με αίτημα; Να απελευθερωθούν οι πολιτικοί κρατούμενοι που η υγεία τους είχε σοβαρότατα κλονιστεί από την πολύχρονη καλοπέραση στις φυλακές.
Διεθνής κατακραυγή. Ράπισμα για το καθεστώς οι φωτογραφίες του εξαντλημένου αντιφρονούντα απεργού. Τελικά; Η Αβάνα απελευθέρωσε 52 πολιτικούς κρατουμένους και, έτσι, εκείνος σταμάτησε την απεργία πείνας¯ ένα βήμα πριν το μοιραίο.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το 2010, τίμησε τον Γκιγιέρμο Φαρίνιας με το «Βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης». Στην τελετή απονομής στο Στρασβούργο η θέση του έμεινε κενή. Το καθεστώς Κάστρο δεν του έδωσε άδεια να ταξιδέψει.
Τρία χρόνια μετά. Ιούλιος 2013. Ο Κουβανός αντιφρονών πήρε άδεια να ταξιδέψει. Ήρθε στο Στρασβούργο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και μίλησε σε εκδήλωση προς τιμήν του. Μια ομιλία χωρίς ψευδαισθήσεις. Μπορείτε να το διαπιστώσετε στο μικρό απόσπασμα που ακολουθεί.
«Βρίσκομαι εδώ σήμερα όχι επειδή η κατάσταση στην Κούβα άλλαξε. Βρίσκομαι εδώ, επειδή η πραγματικότητα του σύγχρονου κόσμου και, πάνω από όλα, η αυξανόμενη πολιτική αντίσταση των Κουβανών, αναγκάζουν το καθεστώς να κάνει πως αλλάζει κάτι χωρίς, όμως, ουσιαστικά, να αλλάξει τίποτα».
Η ιστορία του Γκιγιέρμο Φαρίνιας, και όχι μόνον, μου θύμισε μια φράση λιτή και περιεκτική από τη μεγάλη συνέντευξη που μου είχε παραχωρήσει ο Μεξικανός νομπελίστας ποιητής Οκτάβιο Πας. Την παραθέτω χωρίς σχόλιο: «Οι αντιφρονούντες έσωσαν την τιμή του αιώνα μας».*
Ο Γκιγιέρμο Φαρίνιας, μεταφέρεται από το νοσοκομείο στο σπίτι του και, εκεί, αρχίζει ξανά απεργία πείνας (Αύγουστος 2010)
*«Οκτάβιο Πας: Πρέπει να εφεύρουμε πάλι τη δημοκρατία», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 2.10.1994
16°
