Βάσει νόμου, εφόσον ένα όχημα φέρει πινακίδες και μπορεί να κυκλοφορήσει, πρέπει να είναι διαρκώς ασφαλισμένο. Το 2013 οι αρχές υπολόγισαν ότι κυκλοφορούσαν περίπου 750.000 ανασφάλιστα οχήματα, το 15% του συνόλου των οχημάτων σε κυκλοφορία. Τα ανασφάλιστα οχήματα δημιουργούν 3 βασικά προβλήματα:
• μειώνουν τα έσοδα του κράτους από φόρους,
• αυξάνουν τα έξοδα του Επικουρικού Κεφαλαίου, του οργανισμού που αποζημιώνει σε περίπτωση ατυχήματος από ανασφάλιστο όχημα. Εάν υπολογίσουμε ότι 1 στα 10 οχήματα εμπλέκεται σε κάποιο ατύχημα, όσο πιο πολλά τα ανασφάλιστα, τόσο υψηλότερα τα έξοδα που αναλαμβάνει το Επικουρικό,
• έχουν υψηλό κοινωνικό κόστος:οι ασφαλισμένοι οδηγοί πληρώνουν αυξημένες εισφορές υπέρ του Επικουρικού για να καλύψουν αυτούς που δεν πληρώνουν, αναγκάζονται να περιμένουν χρόνια για να αποζημιωθούν και όταν επιτέλους τα καταφέρουν εισπράττουν μειωμένες αποζημιώσεις, ειδικά σε περιπτώσεις σοβαρών ατυχημάτων.
Για να καταπολεμηθεί το πρόβλημα, το 2013 ψηφίστηκε ο νόμος 4141/2013 και δημιουργήθηκε ένα σύστημα που επιτρέπει στις αρχές τον άμεσο εντοπισμό των ανασφάλιστων οχημάτων και την επιβολή υψηλών προστίμων. Αρμόδιο για τη συγκέντρωση των δεδομένων και τη διασταύρωση των πληροφοριών ορίστηκε το Ελληνικό Κέντρο Πληροφοριών. Η διαδικασία θεωρητικά είναι απλή. Όλες ανεξαιρέτως οι ασφαλιστικές εταιρίες ενημερώνουν καθημερινά τη βάση δεδομένων του Κέντρου Πληροφοριών με στοιχεία σχετικά με τα οχήματα που ασφαλίζουν. Σε αυτή τη βάση έχουν πρόσβαση και οι αστυνομικές αρχές. Σε περίπτωση ελέγχου από την τροχαία, ο τροχονόμος μπορεί να επιβεβαιώσει ηλεκτρονικά και άμεσα εάν ένα όχημα είναι ασφαλισμένο ή όχι και να επιβάλλει ένα πρόστιμο 500 € στον παραβάτη. Παράλληλα, το Κ.Π. έχει τη δυνατότητα να διασταυρώσει τα στοιχεία με το υπουργείο Οικονομικών ώστε να εντοπίσει τυχόν ανασφάλιστους οδηγούς που δεν έχει βρει η τροχαία και να τους στείλει ένα πρόστιμο 250 € ταχυδρομικώς.
Το σύστημα στην αρχή φάνηκε να δουλεύει και πολλοί οδηγοί έτρεξαν να ασφαλιστούν. Δύο χρόνια αργότερα όμως, τα ανασφάλιστα οχήματα είναι ακόμη όσα ήταν και τότε με τις τελευταίες εκτιμήσεις να τα τοποθετούν μεταξύ 600.000 και 1.5 εκ. και με αποτέλεσμα:
• το κράτος να χάνει περίπου € 100 με 200 εκ το χρόνο από άμεσους και έμμεσους φόρους,
• το Επικουρικό Κεφάλαιο συνεχίζει να έχει ένα έλλειμμα κοντά στα € 700 εκ και να αδυνατεί να καταβάλλει τις οφειλόμενες αποζημιώσεις,
• ο συνεπής και συνειδητοποιημένος οδηγός που τηρεί τις υποχρεώσεις του εξακολουθεί να υποφέρει
Τι συνέβη; Ό,τι συμβαίνει πάντα όταν δεν τηρούνται οι διαδικασίες και δεν υπάρχουν επιπτώσεις για τους εμπλεκόμενους φορείς.
Αλέξης Πανταζής και Αιμίλιος Μάρκου, Co Founders της Hellas Direct
Αρχικά, παρά τις σοβαρές προσπάθειες του Ελληνικού Κέντρου Πληροφοριών, απλά δεν ελέγχεται η ποιότητα των δεδομένων που αποστέλλουν οι ασφαλιστικές εταιρίες, δεν υπάρχουν ούτε standards ούτε ποινές. Υπολογίζεται ότι τα δεδομένα που συλλέγει το Κέντρο έχουν ένα περιθώριο λάθους της τάξης του 15-20%. Πρόκειται για ένα απαράδεκτα υψηλό ποσοστό, εάν υπολογίσει κανείς ότι αυτά τα δεδομένα (θεωρητικά) διασταυρώνονται και ελέγχονται πριν την επιβολή προστίμων. Δεδομένα τα οποία, παρεμπιπτόντως, υπάρχουν γιατί είναι τα ίδια δεδομένα που χρειάζονται οι ασφαλιστικές για να εκδώσουν και να εισπράξουν ένα συμβόλαιο.
Επιπλέον, δεν φαίνεται να υπάρχει συνέπεια στις αποστολές δεδομένων. Ιδανικά, θα έπρεπε το Κέντρο Πληροφοριών να ενημερώνεται αυτόματα και σε πραγματικό χρόνο για την έναρξη και λήξη κάθε συμβολαίου. Στην πραγματικότητα, όμως, λίγες είναι οι εταιρίες που έχουν αυτήν τη δυνατότητα, με αρκετές μάλιστα να στέλνουν τα απαραίτητα αυτά στοιχεία με ακανόνιστο ρυθμό ρίχνοντας το φταίξιμο στα δίκτυα τους (οι μεγάλες μεταβολές στα δεδομένα του Κέντρου Πληροφοριών δείχνουν ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει συχνά).
Τέλος, τα στοιχεία που συλλέγει το Κ.Π. δεν διασταυρώνονται με στοιχεία άλλων φορέων, όπως το Επικουρικό Κεφάλαιο, το Υπουργείο Οικονομικών ή την Τράπεζα της Ελλάδος. Για αυτό άλλωστε έχει καθυστερήσει δύο χρόνια η αποστολή προστίμων.
Τι θα μπορούσε να κάνει το Κ. Π; Το αυτονόητο θα ήταν να απαιτήσει περισσότερη συνέπεια από τις εταιρίες, να θέσει τα δικά της πρότυπα καθώς επίσης και να επιβάλλει κυρώσεις στις εταιρίες που δε συμμορφώνονται.
Θα μπορούσε ενδεχομένως να επέμβει και η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος η οποία, εάν και δεν εκπροσωπεί το σύνολο των εταιριών, περιλαμβάνει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό τους.
Το βασικότερο είναι, τέλος, ο ίδιος ο καταναλωτής. Εδώ και μερικές εβδομάδες όλοι έχουμε πρόσβαση στα δεδομένα του Κ.Π. και μπορούμε να ελέγξουμε εάν τα στοιχεία μας είναι σωστά (ή ακόμα και εάν υπάρχουν). Μπορούμε και πρέπει, λοιπόν, να θέσουμε εμείς τα δικά μας standards στις ασφαλιστικές που επιλέγουμε. Αλλιώς, υπάρχει ο κίνδυνος ένα εκατομμύριο ασφαλισμένοι οδηγοί να λάβουν ένα πρόστιμο χωρίς λόγο και να καταστραφεί η αξιοπιστία που τόσα χρόνια προσπαθούν να χτίσουν οι ασφαλιστικές.
16°
