Αμαλία, μια πόρνη στα αζήτητα: ένα έξοχο αφήγημα για τη Θεσσαλονίκη της δεκαετίας του ’60 

«Η Αμαλία για όλους μας, όσοι την ξέραμε, ήταν παντός καιρού και κάθε εποχής. Αυτή, φίλε μου, είχε όλες τις εποχές στα πόδια της, για να μην πω ανάμεσά τους. Ουρά έκαναν στα “πράσινα” οι αρσενικοί ποιος να την απολαύσει, έστω και για εκείνη την επί πληρωμή ερωτική συνεύρεση». Όπου «πράσινα» τα περίφημα Πράσινα Παντζούρια, όπως ήταν το όνομα ενός προπολεμικού οίκου ανοχής στον Βαρδάρη, εκεί όπου στον Α’ Παγκόσμιο συντελέστηκε κατά τον μέγα Ηλία Πετρόπουλο «η μεγαλύτερη πορνοσύναξη της Ευρώπης». Κι όπου Αμαλία, μια πόρνη που στα τραπεζάκια του θρυλικού Φλόκα αλλά και στο παραδιπλανό καφέ του ξενοδοχείου Αστόρια διηγείται τη ζωή της σε έναν δημοσιογράφο που ανεβοκατεβαίνει από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη για λόγους πολλούς και διάφορους, μιας και η πόλη από την Κατοχή και τον Εμφύλιο ως τις δολοφονίες των Λαμπράκη και Τσαρουχά, και τη σύλληψη του Δράκο Παγκρατίδη, συνεχίζει να βράζει από σκοτεινές υποθέσεις προς κάλυψη και εξιχνίαση. 

Η «μαύρη» ιστορία της Θεσσαλονίκης ξεδιπλώνεται παράλληλα με την προσωπική ζωή μιας πόρνης Αγίας, αφού η Αμαλία για να πατσίσει την κακή μοίρα που θέλησε με εκτρώσεις να της πάρει επτά παιδιά, υιοθέτησε και σπούδασε επτά ορφανά, ασχέτως αν κανένα τους δεν πήγε στην κηδεία της. Δεν έκανα σπόιλερ: Από την πρώτη σελίδα του βιβλίου, στο νεκροτομείο όπου ο δημοσιογράφος καλείται να αναγνωρίσει το πτώμα, αλλά και από τον τίτλο του μυθιστορήματος «Αμαλία, μια πόρνη στα αζήτητα», ο Τζανακάρης ξεκαθαρίζει τις προθέσεις του αφηγήματός του. Θα μάθουμε τα πάντα για αυτήν, όπως διηγήθηκε τον βίο της, προκειμένου ο εφημεριδάς-λογοτέχνης να γράψει ένα βιβλίο για τη ζωή της. Έτσι, μετά από την επίμονη παρότρυνση φίλου δικηγόρου, σταθερού πελάτη της Αμαλίας στα νιάτα του, που όμως τώρα, στα κακά, μίζερα και άθλια γεράματα, παλεύει να της απαλύνει την πίκρα, ο δημοσιογράφος και συγγραφέας (alter ego του ερευνητή Βασίλη Τζανακάρη;) θα ενδώσει και θα βουτήξει στη ζωή της με πάθος, σέβας, ιερότητα και συγκίνηση. 

Από τα σικ μπορντέλα της Σμύρνης, όπου τη μάντρωσαν ανήλικη, ως τα «σπίτια» της Αθήνας και μετά στον Κόκκινο Βαρδάρη, η Αμαλία ξεδιπλώνει τη δυστυχία της χρονιά με τη χρονιά, ενώ έξω από του Φλόκα και το Αστόρια η Θεσσαλονίκη βράζει. «Βγήκαμε από του Φλόκα και κατηφορίσαμε το υπόλοιπο της Αγίας Σοφίας που έβγαζε στη θάλασσα περνώντας απέναντι και μπροστά από τα εκπαιδευτήρια Βαλαγιάννη. Τα εκπαιδευτήρια Βαλαγιάννη στεγάζονταν σε ένα δίπατο μακρόστενο κτήριο που στα χρόνια του Εμφυλίου είχε χρησιμοποιηθεί για να γίνει η “δίκη της αυτοάμυνας”, δηλαδή όλων εκείνων της ΟΠΛΑ που είχαν συλληφθεί για την αιματηρή επίθεση στο λεωφορείο με τους αεροπόρους».

Γεύματα στο Χρυσό Παγώνι, επισκέψεις στα βιβλιοπωλεία του Ραγιά, του Μπαρμπουνάκη και του Μόλχο, επισκέψεις στο καφέ Τραμπούκ, το διαβόητο καφενείο στην Εθνικής Αμύνης, τυρόπιτες από τη Βλάστη της Εγνατίας, νταβατζήδες αγαπητικοί, λαγνεία, διαστροφή, αρρώστιες, ουζερί Τσιτσάνης και Κούτσουρα του Δαλαμάγκα. Ρομαντικές ορχήστρες στο Καραμπουρνάκι του Λουξεμβούργου, κοντράστ με τα κορίτσια που καθισμένα μπροστά στο αναμμένο μαγκάλι καίνε τις ψείρες που τους κόλλησαν οι πελάτες των χαμαιτυπείων του συνοικισμού Αγία Φωτεινή, όλα ζωντανεύουν σε μια αφήγηση που ο ωμός και σκληρός ρεαλισμός κυριαρχεί. Το βιβλίο του Τζανακάρη δεν είναι μελό, στιγμή δεν διολισθαίνει, παρότι λόγω θέματος θα μπορούσε. Απεναντίας, ο Τζανακάρης γράφει το συναξάρι της Αμαλίας παραδίνοντας ένα συγκινητικά άρτιο αφήγημα που ο σφήνα λυρισμός ξέρει πού να μπει και πόσο γρήγορα να φύγει. Τόσο η τοπιογραφία και η ιστοριογραφία εκείνων των εποχών, όσο και η εμπλοκή αληθινών προσώπων (Χριστιανόπουλος, Ιωάννου, Κανελλόπουλος) μέσα στον μύθο για τον βίο και την πολιτεία της καλοκάγαθης και άτυχης πόρνης, θολώνουν τη γραμμή μεταξύ αλήθειας και επινόησης, παράγοντας μια εθιστική λογοτεχνία. Το τριακοστό βιβλίο του πολυσχιδή Σερραίου (να τα εκατοστήσει!) είναι κατηγορίας «πρέπει να διαβαστεί», ειδικά από τους Θεσσαλονικείς, που εντός θα βρουν μοναδικά στοιχεία για την πόλη εκείνων των δύσκολων εποχών. Για την ιστορία, η Αμαλία ήταν ένα πραγματικό πρόσωπο που έζησε στη Θεσσαλονίκη τη δεκαετία του '60 και του '70.