Μια βόλτα ως τα αστέρια και πίσω ο μαγικός κόσμος του Δημήτρη Μπασλάμ

Μεσημέρι στα Πετράλωνα και η φιλόξενη Βραζιλιάνα, σφύζει από μικρούς και μεγάλους θεατές που απολαμβάνουμε τον μουσικό και συγγραφέα Δημήτρη Μπασλάμ, να παίζει, να τραγουδάει και να αφηγείται αποσπάσματα από το καινούριο του βιβλίο, σε μια εκδήλωση που διοργάνωσαν το βιβλιοπωλείο Μπερλίν και οι εκδόσεις Πουά. Με αφορμή τη νέα του δουλειά, ο Δημήτρης μάς μιλάει από καρδιάς σε μια κουβέντα για δράκους, ξόρκια, τέχνη και όνειρα.

Δημήτρης Μπασλάμ

«Βρέχει φύλλα»! Το νέο σου βιβλίο το αισθάνθηκα συναρπαστικά ανατρεπτικό. Πόσο εύκολο είναι να σου έρθει ουρανοκατέβατο κάτι που θα αλλάξει την πορεία που έχεις πάρει;
Μου αρέσει το τυχαίο, αυτό είναι το μόνο σίγουρο, οπότε, δίνω χώρο και χρόνο στις σκέψεις που προκύπτουν τυχαία μέσα στις ιστορίες μου όπως και στη ζωή μου. Η περιέργειά μου δεν μου επιτρέπει να μην περιηγηθώ στις εικόνες και τα συναισθήματα που κουβαλάνε. Αν αισθανθώ άνετα θα μείνω εκεί κι αν η ιστορία μου πρέπει να ανατραπεί θα ανατραπεί. Ακόμα μία επανεκκίνηση από το μηδέν σε κάτι νέο δεν μου κοστίζει τίποτα, είναι απλά μια αλλαγή πορείας.

Ο Ταπί, ο πρωταγωνιστής σου ακολουθεί το απρόσμενο φύλλο και βρίσκει τον Φειδία, έναν εμπνευσμένο τύπο που περιμένει τον μικρό για να τον μυήσει σε έναν μαγευτικό καινούριο κόσμο. Πιστεύεις ότι υπάρχει ένας Φειδίας για όλους μας αν είμαστε αρκετά περίεργοι να τον ψάξουμε στην πορεία της ζωής μας;
Ευτυχώς μέχρι τώρα βρήκα περισσότερους από έναν κύριο Φειδία και συνεχίζω να περπατώ χαλαρός, οπότε ποιος ξέρει, ίσως κάποιος ακόμα βρεθεί στο δρόμο μου. Απολαμβάνω την εμπλοκή μου με καινούργιους ανθρώπους ή ολόκληρες παρέες, όπως και το να βουτάω σε διαφορετική δίνη εκτός της δικής μου. Είμαι τυχερός με τους ανθρώπους που έχω γνωρίσει και δε μιλάω μόνο για τους ανθρώπους που με επηρέασαν και με βοήθησαν καλλιτεχνικά αλλά και τους φίλους μου, τις σχέσεις μου και όσους προκαλούν στο σώμα και στον εγκέφαλό μου ησυχία σε συνδυασμό με πανζουρλισμό θορύβων.

Στο παραμύθι σου «Ο πιο δυνατός άνθρωπος στον κόσμο» ο κύριος Επιμένοντας στέκεται όρθιος, περήφανος και μάλλον μόνος σε μια πόλη με σκυφτούς κατοίκους. Πιστεύεις ότι ο κόσμος αλλάζει; Αξίζει να προσπαθεί κανείς την αλλαγή αυτή;
Μπορούμε να βοηθήσουμε ανθρώπους που στέκονται χρόνια άβουλοι με στυλωμένα πόδια ώστε να μετακινηθούν και να αλλάξουν συμπεριφορά. Ίσως μπορούμε να διώξουμε τον φόβο από κάποιους άλλους. Να προσπαθήσουμε έτσι κι αλλιώς για εμάς τους ίδιους. Κάθε γενιά όμως κουβαλάει την εποχή της οπότε είναι και η μόνη που μπορεί να επηρεάσει. Ούτε στο ελάχιστο τους παλαιότερους, πόσο μάλλον τους νεότερους, οι οποίοι δέχονται τις αλλαγές με τόσο μεγάλη ταχύτητα που είναι στα όρια της ανοησίας να θεωρούμε πως μπορούμε καταρχάς να τις καταλάβουμε εκατό τοις εκατό και κατά δεύτερον να «βοηθήσουμε» στον τρόπο που θα ζουν, θα σκέφτονται ή θα εργάζονται. Μπορούμε όμως να προσπαθήσουμε ώστε να δώσουμε στα παιδιά μας όσο είναι μικρά κάποιες προσλαμβάνουσες και μερικές σταθερές με την ελπίδα να τους δυναμώσουν τόσο, ώστε αργότερα να μην είναι άβουλοι, να νιώσουν «ατρόμητοι» και χρήσιμοι για τον εαυτό τους και τον κόσμο που ζουν.

Τι θα έλεγες σε ένα παιδί που θέλει να ασχοληθεί με τη μουσική, το θέατρο, τον κινηματογράφο, τη συγγραφή, τις τέχνες γενικότερα, όταν ακούει ότι ένα τέτοιο σχέδιο θα αποβεί ματαιωτικό οικονομικά ή και αξιακά (ότι θα χρειαστεί να κάνει εκπτώσεις στην πορεία του);
Για ποιoν λόγο θεωρούμε σίγουρο το ότι θα αποβεί ματαιωτικό οικονομικά; Επίσης, γιατί πρέπει εξ ορισμού να χρειάζεται να κάνει εκπτώσεις στην πορεία του; Είναι μία δουλειά όπως και οι άλλες αλλά χωρίς οικονομικό ταβάνι και πάτο και αυτό όταν το δει κάποιος ως κίνητρο μόνο ελεύθερος μπορεί να νιώσει. Είναι μια πορεία με πολλή δημιουργικότητα, πάρα πολύ δουλειά, χαρά, ενθουσιασμό επιτυχίες και αποτυχίες. Όσα δηλαδή χρειάζεσαι για να βρεις και τον εαυτό σου. Όπως λέει και ο Μπέκετ: «Προσπάθησες, απέτυχες. Προσπάθησε ξανά, απέτυχε καλύτερα». Τετριμμένο αλλά χρήσιμο.

Στον αγαπημένο μου «Μάγο» σου, έχεις εφεύρει κάτι ξόρκια αρχαία απ’ την Ινδία, τους Ίνκας, τα κάστρα της Αγγλίας και του Θιβέτ τη σοφία, για να κερδίσουν… την ελευθερία; Τα παιδιά σήμερα έχουν ξόρκια; Ποια είναι; Τι τα χρειάζονται;
Ο χρόνος και η παράτασή του, παραδείγματος χάρη, είναι μία «ελευθερία» που σίγουρα δημιουργούν γι’ αυτήν ξόρκια πριν ακόμα πουν την πρώτη τους λέξη. Τα παιδιά σίγουρα έχουν ανάγκη τα ξόρκια. Αυτά λειτουργούν ως ένας αμυντικός μηχανισμός, ως καταφύγιο για την φαντασία τους. Το μόνο σίγουρο είναι πως πάντοτε τα φτιάχνουν με μεγάλη μαεστρία. Στον «Μάγο» δίνεται ένα πρώτο εγχειρίδιο ξορκιών ώστε να διορθώσουν εύκολα και γρήγορα κάποιες από τις αστοχίες των γονιών τους. Φυσικά δεν εξαιρώ τον εαυτό μου, που ως γονιός δεν ήμουν πάντα τόσο εύστοχος όσο νόμιζα στις επιλογές μου.

Ποια είναι τα δικά σου ξόρκια;
Τα δικά μου ξόρκια τα χρησιμοποιώ για να βρίσκομαι μέσα στις μυρωδιές και τις γεύσεις των παιδικών μου χρόνων. Μου αρέσει να ησυχάζω με αυτόν τον τρόπο έστω και για ελάχιστα δευτερόλεπτα.

Ο Νηλ Γκέημαν λέει ότι τα παραμύθια είναι αληθινά όχι γιατί μας λένε ότι υπάρχουν δράκοι αλλά ότι οι δράκοι μπορούν να νικηθούν. Πόσο κοντά είσαι σε αυτό;
Προσπαθώ διαρκώς να κατατροπώσω τους δράκους και τους δαίμονες γύρω μου και μέσα μου αν και ξέρω πως κάποιοι θα παραμείνουν ανίκητοι. «Μην βιάζεσαι!» λέω στο εαυτό μου «έναν-έναν, δείξε θάρρος» και τότε, με χαμηλό κέντρο βάρους κάνω την επίθεσή μου φωνάζοντας δυνατά «επίθεση!» Γενικώς έχω το νου μου.

«Λέω να πετάξω», λες στο ομώνυμο παραμύθι σου όταν η ηρωίδα (Ζωή) αφήνει το μπαλόνι από τα χέρια της. Με γυρίζεις πίσω στα 10 όταν έβγαινα κάθε βδομάδα στο μπαλκόνι και απελευθέρωνα το μπαλόνι που μόλις μου είχαν αγοράσει στη βόλτα. Πού πάνε τα όνειρά μας όταν τ’ αφήνουμε να πετάξουν;
Μιλώντας ως συγγραφέας παιδικών ιστοριών θα έλεγα στη χώρα του «ΟΛΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΣΥΜΒΟΥΝ». Από την άλλη, εμείς οι άνθρωποι, όπως και τα μπαλόνια, κάνουμε έναν ωραιότατο μεγάλο κύκλο ως τα αστέρια και επιστρέφουμε πέφτοντας στη γη από έλλειψη αέρα.

Έδωσες διαφορετικό τόνο σε αγαπημένες μας φωνές μέσα από τα τραγούδια σου. Αγγελάκας, Μπακιρτζής, Θανάσης Παπακωνσταντίνου, Αλκίνοος, Χαρούλης, Φριτζήλα, Καφετζόπουλος, Φωτοπούλου, Σιώτας κ.α. Τα δημιουργικά αποτελέσματα είναι ομαδική δουλειά;
Στη δική μου την περίπτωση ναι! Καλή παρέα και πολλή δουλειά!

Καταλαβαίνω ότι ζεις μεταξύ Θεσσαλονίκης και Αθήνας. Ποιος είναι ο τόπος στον οποίο επιστρέφεις πάντα; Τι ψάχνεις στα ταξίδια σου;
Επιστρέφω πάντα στον τόπο όπου υπάρχουν οι άνθρωποι που αγαπώ.

Πηγές έμπνευσης για σένα;
Εκτός από τα δικά μου προβλήματα που προσπαθώ μανιωδώς να εξωτερικεύσω μπας και παρηγορηθώ, παρατηρώ και όσα συμβαίνουν γύρω μου. Επίσης έχω μόνιμα ανοιχτούς τους δέκτες μου ώστε να δέχομαι μικρά και μεγαλύτερα ερεθίσματα. Κάποια από αυτά τα επεξεργάζομαι πιο προσεκτικά και τα επιτρέπω να με επηρεάσουν.

Ποια ταινία, μουσική, παράσταση ή βιβλίο σε άγγιξε πρόσφατα;
Σχετικά πρόσφατη ταινία το «Aftersun»  της Charlotte Wells, το «Οδήγησε το αλέτρι σου πάνω από τα οστά των νεκρών» της ομάδας Complicité ως παράσταση και «Το εγκώμιο της σκιάς» του Tanizaki από βιβλίο.

Bobos Family Radio: μίλησέ μας για το εγχείρημα.
Κάνουμε μία προσπάθεια από κοινού με την Έλλη Δαβάκη, τον Κωνσταντίνο Πολίτη και την The Hub Events να στήσουμε ένα ψηφιακό ραδιόφωνο με εκπομπές και μουσική για όλη την οικογένεια. Εγχείρημα δύσκολο μιας και αποφεύγουμε τις διαφημίσεις αλλά το παλεύουμε.

Επόμενα καλλιτεχνικά σχέδια;
Ετοιμάζουμε με την ομάδα της Beetroot μία θεατρική παράσταση βασισμένη στην τεχνική Binaural. Προσεχώς περισσότερες λεπτομέρειες…

Ο Δημήτρης Μπασλάμ ζει και εργάζεται στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Συµµετείχε σε πολλές συναυλίες καθώς και στην εγχώρια δισκογραφία, πότε ως μουσικός ή ενορχηστρωτής και πότε ως παραγωγός. Μέλος των «λαϊκεδέλικα» του Θανάση Παπακωνσταντίνου, των «Επισκεπτών» του Γιάννη Αγγελάκα, των «B-Movies» του Παύλου Παυλίδη και συνεργάτης πολλών συνθετών και τραγουδιστών. Εκτός από την προσωπική του δισκογραφία, έχει γράψει μουσική για τον κινηματογράφο και το θέατρο. Το 2013 και το 2021 βραβεύτηκε με το κρατικό βραβείο εικονογραφημένου παιδικού βιβλίου για τα βιβλία του «H θυμωμένη μπετονιέρα» (εκδ. Επόμενος Σταθμός), «Tο πουλόβερ» (εκδ. Καλειδοσκόπιο).Το 2021 βραβεύτηκε με το βραβείο «Aναγνώστη» για το βιβλίο του «Ο πιο δυνατός άνθρωπος του κόσμου» (εκδ. Καλειδοσκόπιο). Τα βιβλία «H θυμωμένη μπετονιέρα»(εκδ. Επόμενος Σταθμός 2013), «Πιθανότητες» (εκδ. Πατάκης, 2017) και «Το πουλόβερ» (εκδ. Καλειδοσκόπιο, 2020) έχουν περιληφθεί στον κατάλογο white ravens international youth library, ανάμεσα στα 200 καλύτερα στον κόσμο. Ως σκηνοθέτης έχει συνεργαστεί με την Εθνική Λυρική Σκηνή, τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου, το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κέρκυρας ,με το Ίδρυμα Μείζoνος Ελληνισμού, το θέατρο Ταφ, το θέατρο Blackbox και το θέατρο Αυλαία. Από το 2013-2017 δίδαξε μουσικά σύνολα και κοντραμπάσο στο τμήμα λαϊκής και παραδοσιακής μουσικής του ΤΕΙ Ηπείρου. Συνιδρυτής και ραδιοφωνικός παραγωγός του ραδιοσταθμού Bobos Family Radio που λειτουργεί υπό την αιγίδα του Yπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.