Βιβλιο

Κατσαρόλες με βιβλία: Πόλεμος και πείνα

«Πάντοτε τα τρόφιμα βρίσκονται στο επίκεντρο του οικονομικού πολέμου»

Δήμητρα Κακαουνάκη
Δήμητρα Κακαουνάκη
ΤΕΥΧΟΣ 909
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
Κατσαρόλες με βιβλία: Πόλεμος και πείνα

Κατσαρόλες με βιβλία: Συνταγή για γεμιστές ντομάτες με την αμερικάνικη σούπα

Οι άμαχοι συνωστίζονται για μια μικρή βοήθεια από τον ουρανό ή τη θάλασσα, εν μέσω θανάσιμων πυρών και βομβαρδισμών, είτε στη Γάζα είτε στην Ουκρανία. Αυτό συνέβη και στην Ελλάδα κατά την Κατοχή.

«Πάντοτε τα τρόφιμα βρίσκονται στο επίκεντρο του οικονομικού πολέμου» γράφει ο λέκτορας γεωπολιτικής Pierre Raffard στο βιβλίο «Γεωπολιτική των τροφίμων και της γαστρονομίας». «Ο τρόπος με τον οποίο εξελίχθηκε η στάση των Ηνωμένων Πολιτειών απέναντι στην Κούβα μεταξύ 1960-1962 αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα των διαφόρων τύπων οικονομικών κυρώσεων που είναι δυνατόν να επιβληθούν. Από την απόφαση να μην αγοράζονται πια ορισμένα προϊόντας της Κούβας μέχρι και την απόφαση για αυστηρό και μακροχρόνιο εμπάργκο, η κλιμάκωση της στάσης τους επέτρεψε στις ΗΠΑ να πολεμήσουν το καθεστώς του Κάστρο, όσο και να αποτρέψουν άλλες χώρες που ενδεχομένως έτειναν προς υπερβολική προσέγγιση με τον σοβιετικό εχθρό. Οι ΗΠΑ ωστόσο δεν είναι η μοναδική χώρα που μεταχειρίζεται τις οικονομικές κυρώσεις ως μέσο επιβεβαίωσης του παγκόσμιου ηγετικού της ρόλου. Η απάντηση της Ρωσίας στην Ευρώπη κατά την ουκρανική κρίση του 2014 αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του στρατηγικού ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει ένα εμπορικό εμπάργκο» γράφει ο συγγραφέας.

Ο Ψυχρός Πόλεμος Αμερικής και Σοβιετικής Ένωσης, η ιδεολογική αυτή διαμάχη ανάμεσα στον καπιταλισμό και στον κομμουνισμό στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, ξεκίνησε για τα καλά στο Βερολίνο με αφορμή το φαγητό. Στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου η Γερμανία είχε διαιρεθεί σε 4 τομείς. Οι δυτικοί βρίσκονταν υπό τον έλεγχο της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Αμερικής, ενώ ο ανατολικός υπό τον έλεγχο της Σοβιετικής Ένωσης, όπως μας θυμίζει ο Tom Standage στην «Ιστορία του κόσμου σε 6 πιάτα». Οι Σοβιετικοί ήταν αποφασισμένοι να αναγκάσουν δυτικούς συμμάχους να εγκαταλείψουν το δυτικό Βερολίνο και άρχισαν να παρακωλύουν τον εφοδιασμό της πόλης με τρόφιμα και με άλλες προμήθειες. Ο Λούσιους Ντ. Κλέο, ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος, είχε την ιδέα να σταλεί ένα κομβόι με τρόφιμα και καύσιμα στους συμμάχους.

Η τροφοδοσία τελικά της πόλης έγινε με μια αερογέφυρα από C-5 και C-47, παρά τις προσπάθειες των Σοβιετικών να την σταματήσουν. Ο Αμερικανός πιλότος Γκέιλ Χάλσοβερν έγινε ήρωας των παιδιών όταν άρχισε να πετάει από το παράθυρο του αεροπλάνου του σοκολάτες, γλυκά και τσίχλες γύρω από τα οποία είχε δέσει μαντήλια σαν αλεξίπτωτα. Συνολικά οι σύμμαχοι έριξαν στο Βερολίνο πάνω από 3 τόνους γλυκά που προέρχονταν από αμερικανικές σοκολατοβιομηχανίες και από δωρεές Αμερικανών.

Και πάντοτε αντίδοτο στην πείνα ήταν οι κονσέρβες. Ο Νικολά Απέρ δεν ήταν επιστήμονας, ήταν μάγειρας. Γεννήθηκε το 1749 και άνοιξε το δικό του ζαχαροπλαστείο στο Παρίσι το 1881. Λόγω επαγγέλματος, ο Απέρ ήξερε τη ζάχαρη και την ιδιότητά της να συντηρεί τα φρούτα, και άρχισε να αναρωτιέται αν έκανε το ίδιο και στα άλλα τρόφιμα. Το απέδειξε και έστειλε δείγματα στο γαλλικό ναυτικό το οποίο εντυπωσιάστηκε από την ποιότητά τους και έτσι ξεκίνησε η πολεμική διαδρομή των κονσερβών, φτάνοντας και στην Ελλάδα. Στη «Βραδυνή» της 1ης Σεπτεμβρίου 1944 υπάρχει συνταγή για το γέμισμα ντομάτας με τη νέα αμερικανική σούπα που μοίρασαν οι συμμαχικές δυνάμεις.

Γεμιστές ντομάτες με την αμερικάνικη σούπα
Καβουρδίζετε λίγο κρεμμυδάκι, στύβετε τις ψίχες από αδειανές ντομάτες και μέσα σε αυτή τη σάλτσα ρίχνετε για να σιγοβράσει το υλικό της σούπας. Για κάθε ντομάτα, ανάλογα με το μέγεθός της, βάζετε 1 έως 2 κουταλάκια του καφέ σούπα. Προσθέστε ψιλοκομμένο μαϊντανό ή δυόσμο. Όταν μισοβράσει η σούπα, η γέμιση θα φουσκώσει. Γεμίστε τις ντομάτες αφήνοντας αρκετό χώρο γιατί η γέμιση θα φουσκώσει ακόμη περισσότερο και οι ντομάτες θα ανοίξουν. Πασπαλίστε τις ντομάτες με λίγο τριμμένο ξερό ψωμί ή παξιμάδι γαλέτα. Τέλος, ρίξτε λίγο λάδι στο ταψί και βάλτε το στον φούρνο.

Τα βιβλία

  • «Η ιστορία του κόσμου του σε 6 πιάτα» του Tom Standage, εκδόσεις Κέδρος.
  • «Γεωπολιτική των τροφίμων και της γαστρονομίας» του Pierre Raffard, εκδόσεις ΠΕΚ.
  • «Οι συνταγές της… πείνας - Η ζωή στην Αθήνα την περίοδο της Κατοχής» της Ελένης Νικολαϊδου, εκδόσεις ΚΨΜ.
«Η ιστορία του κόσμου του σε 6 πιάτα» του Tom Standage, εκδόσεις Κέδρος //  «Γεωπολιτική των τροφίμων και της γαστρονομίας» του Pierre Raffard, εκδόσεις ΠΕΚ // «Οι συνταγές της… πείνας - Η ζωή στην Αθήνα την περίοδο της Κατοχής» της Ελένης Νικολαϊδου, εκδόσεις ΚΨΜ.

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ