Ξέρουμε τι διαβάζατε φέτος το καλοκαίρι... την «Τελευταία μπλόφα»

Το ραντεβού μας με την Ελένη Βαρβιτσιώτη και τη Βικτώρια Δενδρινού ήταν τριπλή συνομιλία μέσω Skype. Και οι δύο βρίσκονταν στις Βρυξέλλες. Κατ’ αρχάς μου ήρθε μια παράταιρη σύγκριση μεταξύ δύο καλοκαιριών...

Προ κρίσης, στις παραλίες οι Έλληνες διάβαζαν ανέμελοι τις «Πενήντα αποχρώσεις του γκρι». Το καλοκαίρι του ’19 στις παραλίες διάβαζαν την «Τελευταία μπλόφα»…

Ε.Β. Δεν το είχα σκεφτεί αυτό. Όμως τώρα που το λες νομίζω ότι έτσι έγινε και έχει μια σημειολογία ότι φέτος διάβαζαν ένα βιβλίο για τα αίτια της κρίσης.

Β.Δ. Όντως είναι ενδιαφέρον αυτό, και είναι κολακευτικό. 

Ποιο είναι το πιο κολακευτικό που σας έχουν πει για το βιβλίο σας;

Ε.Β. Το πιο κολακευτικό είναι όταν λένε ότι το βιβλίο θα έπρεπε να διδάσκεται στα πανεπιστήμια. Μάλιστα, νομίζω ότι πριν λίγο καιρό μπήκε και σε μία σχετική λίστα που υπάρχει για τα πανεπιστήμια.

Β.Δ. Εμένα άγνωστοι άνθρωποι δεν μου λένε τίποτα, γιατί μάλλον δεν με αναγνωρίζουν.Όμως το πιο ωραίο που ακούω είναι όταν φίλοι και φίλες που αντιδρούσαν στο να γράψω βιβλίο, τώρα μου λένε ότι κοιμόντουσαν διαβάζοντάς το και ανυπομονούσαν να ξυπνήσουν το άλλο πρωί για να συνεχίσουν.

Ε.Β. Στις αρχές είχα πάρει τηλέφωνο τον αδελφό μου, τον Κωνσταντίνο, και του διάβασα το πρώτο κεφάλαιο. Τον είχε πάρει ο ύπνος στον καναπέ.

Είναι εντυπωσιακό το ότι δεν έχει υπάρξει ούτε μία αντίδραση από αυτούς που εκτίθενται σε ιστορικό επίπεδο για τις πράξεις τους.

Β.Δ. Μα, πώς να το κάνουν αυτό; Ό,τι γράψαμε το διασταυρώσαμε τουλάχιστον δύο φορές. Όλα όσα είναι στο βιβλίο είναι διπλά και τριπλά επιβεβαιωμένα.

Υπάρχει κάτι το οποίο, αν και διπλοτσεκαρισμένο, εσείς να είπατε «αυτό ας μην το βάλουμε»;

Ε.Β. Δεν αφήσαμε τίποτα απέξω. Απολύτως τίποτα. Δεν βάλαμε μόνο αυτά που δεν μπορούσαμε να τα διασταυρώσουμε δεύτερη φορά.

Λογικά, όλο αυτό το διάστημα θα πρέπει να χάλασε αρκετά και ο ύπνος σας...

Ε.Β.Σε όλη τη διάρκεια που γράφαμε, είχα ένα φοβερό άγχος. Ξύπναγα μέσα στη νύχτα με τη σκέψη σε πράγματα που έπρεπε να μπουν στο βιβλίο. Ακόμη δεν μου έχει φύγει αυτό. Συνεχίζω να ξυπνάω μέσα στη νύχτα.

Β.Δ. Εγώ ευτυχώς έτσι κι αλλιώς κοιμόμουν λίγες ώρες από πριν. Όμως κι εγώ ξύπναγα μέσα στη νύχτα.

Όταν γράφατε ακούγατε κάποια συγκεκριμένη μουσική που να ταιριάζει στο θέμα του βιβλίου;

Β.Δ. Η Ελένη έβαζε μουσική αλλά εγώ της την έκλεινα.

Ε.Β. Ναι, το έκανε. Όμως προς το τέλος πηγαίναμε σε τρία καφέ και γράφαμε. Ιδίως τον περασμένο Ιανουάριο, είχαμε πάρει άδεια όλο τον μήνα για να τελειώσουμε το βιβλίο, οπότε οι σερβιτόροι μάς είχαν μάθει, ήξεραν μάλιστα ότι γράφαμε και βιβλίο.

Από όλους αυτούς που αναφέρετε μέσα στο βιβλίο, ποιος είναι πιο συμπαθητικός από ό,τι φαίνεται σε εμάς;

Ε.Β. Η Μέρκελ είναι πιο γλυκιά από κοντά.

Β.Δ. Έχει και πολύ έξυπνα μάτια.

Έχετε βγάλει ψευδώνυμο για κάποιον από αυτούς;

Β.Δ. Για όλους έχουμε βγάλει ψευδώνυμα. Ένας από τους λόγους ήταν  επειδή θέλαμε να συνεννοούμαστε οι δυο μας μπροστά σε συναδέλφους μας, χωρίς να καταλαβαίνουν τι λέμε.

Πείτε μου ένα ψευδώνυμο για κάποιον.

Ε.Β.Ο «Σοφός Γέροντας» για τον Σόιμπλε.

Β.Δ. Τον βγάλαμε έτσι γιατί ό,τι έλεγε πριν από κάθε Eurogroup έβγαινε ακριβώς.

Για τη Μέρκελ τι ψευδώνυμο είχατε βγάλει;

Ε.Β. Άσ’ το καλύτερα.

Β.Δ. Ας του πούμε. Τη λέγαμε «Κική». Από το Αγγελική.

Το πρώτο βιβλίο που διαβάσατε μόλις τελειώσατε το δικό σας, ποιο ήταν;

Β.Δ. Διαβάζαμε το ίδιο, το «Hillbilly Elegy». Όμως, από ένα σημείο το αφήσαμε και οι δύο, και εγώ διάβασα το «Milkman» και η Ελένη το «While we sleep».

Θα το έχετε ακούσει ότι γράφουμε επηρεασμένοι από τα βιβλία που διαβάζουμε.

Β.Δ. Υπήρχε ένα βιβλίο που όσο γράφαμε το είχαμε συνεχώς δίπλα μας, ήταν η Βίβλος μας. Το «Too Big to Fail».

Ε.Β. Είχα πάει στη Νέα Υόρκη για να πάρω μια συνέντευξη από τον συγγραφέα, τον Andrew RossSorkin. Εκείνος μου είχε πει τον τρόπο του, με τον οποίο τελικά δουλέψαμε και το δικό μας βιβλίο. Έπαιρνε  συνεντεύξεις ξανά και ξανά, και κάθε συνέντευξη συχνά τον οδηγούσε να επιστρέψει σε ένα προηγούμενο πρόσωπο για διευκρινίσεις.

Υπήρξε κάποια στιγμή που μία από τις δυο σας να βρήκε κάτι για το βιβλίο και να φώναξε στην άλλη «έλα να δεις τι βρήκα»;

Ε.Β. Αυτό που έγινε είναι ότι τις φορές που κάποια από εμάς πήγαινε μόνη της σε μία συνέντευξη και έβγαινε ενδιαφέρουσα έπαιρνε τηλέφωνο και έλεγε: «Ο τύπος είναι πολύ ενδιαφέρων, πρέπει να τον συναντήσουμε μαζί την επόμενη φορά».

Μετά από αυτή την εμπειρία, έχει αλλάξει καθόλου η προσέγγιση της δουλειάς σας;

Β.Δ. Πάρα πολύ. Κάθε φορά που πρέπει να αποκωδικοποιήσω κάποιον πολιτικό, μου είναι πολύ πιο εύκολο. Επίσης νιώθω ότι έχω, πλέον, διαφορετικά εργαλεία για να κάνω συνεντεύξεις.

Ε.Β. Και εγώ καταλαβαίνω πολύ περισσότερο και πολύ καλύτερα, πια, τους πολιτικούς.

Στις διακοπές τους, λοιπόν, οι περισσότεροι Έλληνες διάβαζαν το βιβλίο σας. Εσείς τι κάνατε;

Ε.Β. Πήγαμε πέρυσι δέκα ημέρες στη Σέριφο, αλλά με σκοπό να γράψουμε.

Και έβλεπαν στο νησί δύο κοπέλες που, αντί να κάνουν μπάνια, έγραφαν; 

Β.Δ. Ναι. Μάλιστα, μας είχε πλησιάσει ένας νεαρός και για να μας πιάσει κουβέντα, μας ρώτησε τι κάνουμε. Εμείς άνετες του είπαμε ότι γράφουμε βιβλίο. Μας ρώτησε για ποιο θέμα, και όταν του είπαμε για την κρίση του 2015, αυτός απογοητευμένος είπε: «Δεν θα ενδιαφέρει κανέναν αυτό, δεν θα το πάρει κανείς. Μερικοί φίλοι σας θα το αγοράσουν, και αυτοί από συμπόνια».

Αστόχησε ελαφρώς στην πρόβλεψή του. Επομένως είχατε ανάγκη συνεχώς να  δουλεύετε μαζί;

Β.Δ. Μόνη μου δεν θα το έκανα ποτέ αυτό το βιβλίο.

Ε.Β. Ούτε εγώ, αποκλείεται.

Ήσασταν τόσο φίλες από πριν ή γράφοντας ήρθατε κοντά;

Ε.Β. Γνωριστήκαμε το ’15. Κατά τη διάρκεια διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ γίναμε φίλες, αλλά με το βιβλίο γίναμε ακόμα πιο πολύ.

Β.Δ. Ήμασταν φίλες, αλλά τώρα είναι σαν να έχουμε παιδί μαζί.

Όσο γράφατε, υπήρξε κάποια στιγμή που να καταλάβατε ότι μάλλον γράφετε ένα bestseller;

Ε.Β. Όχι. Δεν μας ενδιέφερε αν θα είχε επιτυχία. Ένας φίλος μου που ξέρει καλά τη δουλειά, μας είχε πει ότι αν θέλετε να κάνετε επιτυχία, επικεντρωθείτε στα κεντρικά πρόσωπα, τη Μέρκελ, τον Τσίπρα, τον Σόιμπλε, τον Βαρουφάκη. Αν θέλετε να γράψετε ένα ενδιαφέρον βιβλίο, γράψτε για τα πρόσωπα «behindthescenes». Όταν φύγαμε από αυτήν τη συνάντηση, κοιταχτήκαμε με τη Βικτώρια και είπαμε ότι θα γράψουμε για τα πρόσωπα «behind the scenes» και ότι δεν μας ενδιαφέρει καθόλου η επιτυχία.

Με το βιβλίο σας αυτό είναι το πολύ σημαντικό. Όλοι γνωρίζαμε την ιστορία αλλά είδαμε καθαρά τι συνέβη από πίσω. Είναι σαν ένα κέντημα που ξέραμε τι δείχνει η μπροστινή πλευρά, αλλά όχι τον τρόπο διαπλέκονται οι κλωστές από την πίσω πλευρά… Ε.Β.
Μας αρέσει πολύ αυτό που λες, αλλά «no comment».