Οι δυο πιο σημαντικές αμερικανίδες συγγραφείς αστυνομικών και θρίλερ συναντήθηκαν, δήλωσε η μια στην άλλη τον θαυμασμό της και τα είπαν έξω από τα δόντια.
Κάριν Σλότερ: Αν μπορούσες να πάρεις έναν λογοτεχνικό ήρωα (όχι δικό σου) και να τον εντάξεις σε κάποιο από τα βιβλία σου, ποιος θα ήταν αυτός;
Τζίλιαν Φλιν: Όταν ήμουν στο πανεπιστήμιο, διάβαζα Το πανηγύρι της Ματαιοδοξίας του Ουίλιαμ Μ. Θάκερεϊ και θυμάμαι ότι η Μπέκι Σαρπ έγινε αμέσως η αγαπημένη μου. Τόσο επιδέξια σε κάθε είδους χειρισμούς. Τόσο έξυπνη! Τόσο ανήθικη! Τόσο γοητευτική! Μία από τις καλύτερες αντιηρωίδες όλων των εποχών. Νομίζω ότι αν την έβαζα στο Κορίτσι που Εξαφανίστηκε, θα γίνονταν οι καλύτερες φίλες με την Έιμι και πολύ σύντομα ορκισμένες εχθροί. Και οι δύο θέλουν να κερδίζουν. Θα θαύμαζαν η μία την άλλη στην αρχή, σύντομα όμως θα εμφανιζόταν ο γυναικείος ανταγωνισμός και η μία θα κατέστρωνε σχέδια για να εξολοθρεύσει την άλλη. Περίτεχνα, πολύπλοκα, τρομακτικά σχέδια. Εσύ; Ποιον ήρωα θα επέλεγες και σε ποιο βιβλίο θα τον ενέτασσες;
Κ.Σ.: Θα επέλεγα κάτι ανάμεσα στην Έστερ Πριν από Το Άλικο Γράμμα και τη γιαγιά από το βιβλίο της Φλάνερι Ο’Κόνορ A Good Man is Hard to Find. Αν έγραφα για την Έστερ, πιθανόν να ήταν μια αλκοολική ντετέκτιβ που θα αναζητούσε το μωρό που είχε δώσει για υιοθεσία, ενώ παράλληλα θα προσπαθούσε να διαλευκάνει μια σειρά φρικιαστικών εγκλημάτων. Αυτό που μου φαίνεται αστείο είναι ότι τόσο εγώ στο Unseen όσο και εσύ στο Κορίτσι που Εξαφανίστηκε επιλέξαμε δύο απόλυτα αυτόβουλες γυναίκες που στο τέλος πλήρωσαν γι’ αυτό. Έως κάποιο βαθμό, τα προηγούμενα βιβλία σου ήταν περίπου τα ίδια (ούτε η Καμίλ Πρίκερ ούτε η Λίμπι Ντέι κατέληξαν να τραγουδούν έναν χαρούμενο σκοπό). Το ίδιο έκανα κι εγώ – η Λένα έζησε αρκετά φοβερές εμπειρίες και η ανταμοιβή της ήταν κάποιες ακόμα χειρότερες! Η Έιμι, απ’ την άλλη, είναι η απόλυτη νικήτρια στο Κορίτσι που Εξαφανίστηκε. Αυτός ήταν ο σκοπός σου ή απλώς προέκυψε;
Τζ.Φ.: Κατ’ αρχάς, πρέπει να δηλώσω ότι δε θα υπήρχε πιθανότητα να μη διάβαζα την Έστερ Πριν σου. (Έστερ Πριν – Ιδιωτική Ερευνήτρια!) Σχετικά με την Έιμι: ναι, ήταν προκαθορισμένη η έκβαση. Η απίστευτη Έιμι ποτέ δε θα επέτρεπε στον εαυτό της να χάσει. Έτσι είναι φτιαγμένη. Θα βρει τον τρόπο της να πετύχει αυτό που θέλει. Και δεν πρόκειται για έναν χαρακτήρα αμοιβαίου οφέλους. Ή όλα ή τίποτα. Εκείνη πρέπει να κερδίσει – και, το σημαντικότερο, ο αντίπαλος πρέπει να χάσει.
Είμαι πολύ χαρούμενη που η Λένα επιστρέφει. Πρέπει να έχεις μια πολύ δυνατή σχέση με τους ήρωες στις σειρές των βιβλίων σου. Πιάνεις τον εαυτό σου να τους σκέφτεται ακόμα και όταν δε γράφεις; Τη Λένα δεν την είδαμε στο περσινό βιβλίο σου, αλλά αναρωτιέμαι, μήπως στο πίσω μέρος του μυαλού σου γνώριζες τι σκαρώνει;
Κ.Σ.: Δεν μπορώ να θυμηθώ μια στιγμή της τελευταίας δεκαετίας όπου να μη σκέφτομαι τους ήρωες των βιβλίων μου. Για πολλούς λόγους σε ζηλεύω γιατί με κάθε βιβλίο σου ξεκινάς από την αρχή. Νέοι ήρωες, νέα σκηνικά. Δε χρειάζεται να θυμάσαι πόσων χρόνων ήταν ή αν έστριψαν δεξιά ή αριστερά. Πάντως, φαίνεται κι εσύ να δίνεις πολύ χώρο στο μυαλό σου στους ήρωές σου, οπότε ξέρεις πώς είναι να ζεις μαζί με άλλους ανθρώπους στο μυαλό σου. Ευτυχώς δε βρισκόμαστε στο ψυχιατρείο.
Τζ.Φ.: Πάντα φτιάχνω μουσικές λίστες για τους χαρακτήρες μου, με βοηθάει να μπω στον τρόπο σκέψης τους. Έχω άπειρα τραγούδια μέταλ της δεκαετίας του ’80 απ’ όταν έγραφα για τον Μπεν Ντέι στον Σκοτεινό Tόπο (εντάξει, και επειδή μ’ αρέσει κιόλας η συγκεκριμένη μουσική). Και ο Νικ και η Έιμι είχαν τις δικές τους ανταγωνιστικές μουσικές λίστες (Φιόνα Απλ και Kiss, Έιμι Μαν και Τζόνι Κας). Είναι αλήθεια ότι το iPod μου μπορεί να τρελάνει κόσμο. Δεν μπορώ να το αφήσω να παίζει στο σπίτι όταν είμαι με φίλους, γιατί εκεί που πίνουμε κρασί και τσιμπολογάμε τυρί, ξάφνου σκάνε οι Venom και ουρλιάζουν για σατανικές θυσίες. Είναι λίγο τρομακτικό. Τέλος πάντων… για πες λοιπόν για τη Λένα;
Κ.Σ.: Ναι, η Λένα επιστρέφει στο Unseen. Δεν ξέρω για σένα, αλλά όποιο βιβλίο και να γράφω, βασικά ενθουσιάζομαι για το επόμενο! Έτσι, όλον αυτό τον καιρό σκεφτόμουν τη Λένα και με τι καταπιάνεται. Το θέμα με τους χαρακτήρες όταν πρόκειται για σειρά βιβλίων είναι να τους αφήνεις ν’ αλλάζουν ώστε να αποκτούν ενδιαφέρον, ιδίως όταν πρόκειται για έναν άστατο χαρακτήρα όπως η Λένα. Ξεκίνησε πολύ οργισμένη στο Blindsighted και καθώς εξελίσσεται η σειρά φαίνεται να μαλακώνει. Στο Broken, βλέπουμε να διακρίνεται από αυτογνωσία. Αρχίζει να αναρωτιέται μήπως δεν είναι όλος ο υπόλοιπος κόσμος λάθος, αλλά η ίδια. Το Unseen είναι η συνέχεια αυτής της εξέλιξης. Η Λένα είναι μεγαλύτερη. Είναι παντρεμένη. Εργάζεται σε μια νέα δουλειά σε μια καινούργια πόλη. Έχει αλλάξει. Τώρα, αν έχει αλλάξει πραγματικά είναι ένα ερώτημα που θα ερευνηθεί μέσα στην ιστορία.
Ας επιστρέψουμε σ’ εσένα, κυρία Φλιν. Γνωρίζω ότι όλοι σε ρωτάνε για το βιβλίο που θα ακολουθήσει το Κορίτσι που Εξαφανίστηκε, και θα ήθελα να μάθω για τις προοπτικές. Στις περιοδείες μου συχνά με ρωτάνε γιατί είμαι τόσο σκληρή με τους άντρες στα βιβλία μου. Είναι βιαστές, δολοφόνοι, ψυχοπαθείς κι ένα σωρό άλλα. Αυτή η άποψη δείχνει να αγνοεί το γεγονός ότι γράφω για γυναίκες που κάνουν όλα αυτά τα πράγματα και πολύ περισσότερα. Αναρωτιόμουν αν σε ρωτάνε το ίδιο και ποιες είναι οι σκέψεις σου όταν οι αναγνώστες ανησυχούν για τα αισθήματα του Νικ ή αν ο Μπεν είχε τους λόγους του να κάνει όσα έπραξε.
Τζ.Φ.: Η αλήθεια είναι ότι δε με προσεγγίζουν πολλοί άνθρωποι που ανησυχούν για τους άντρες στα βιβλία μου. Συνήθως με ρωτάνε: «Γιατί είσαι τόσο σκληρή με τις γυναίκες; Δεν τις συμπαθείς;» Είναι αλήθεια ότι έχω γυναικείους χαρακτήρες πολύ κακούς – από προβληματισμένες και οργισμένες μέχρι ψυχοπαθείς και δολοφόνους. Αλλά έχω και αξιοπρεπείς γυναικείους χαρακτήρες. Στο Κορίτσι που Εξαφανίστηκε, η Γκο και η Μπόνι (ακούγεται σαν κακή αστυνομική σειρά) είναι έξυπνες, σταθερές, αξιοπρεπείς – είναι οι ηθικοί πυρήνες του βιβλίου. Αλλά κάποιες γυναίκες είναι κακές. Μ’ αρέσει πολύ περισσότερο να δημιουργώ γυναικείους χαρακτήρες με τέτοιο εύρος συμπεριφορών, παρά γυναικείους χαρακτήρες που θα είναι πάντοτε αγαπητοί από το κοινό. Αχ! Πόσο αφόρητα βαρετό να γράφεις μόνο για καλές και σωστές γυναίκες.
Κ.Σ.: Είμαι σίγουρη ότι θα παρακολουθούσα μια αστυνομική σειρά που θα λεγόταν Γκο και Μπόνι. Ειδικά αν είχε χέβι μέταλ του ’80. (Θα μπορούσε ίσως να κάνει και μια γκεστ εμφάνιση η Ιδιωτική Ερευνήτρια Έστερ Πριν;) Είναι κρίμα που οι καλές και σωστές γυναίκες δεν είναι αρκετά ενδιαφέρουσες για να τους αφιερώσεις ένα ολόκληρο βιβλίο (τ’ ακούς, Λόρα Ίνγκαλς-Ουάιλντερ;). Τελευταία έχει συζητηθεί πολύ στους λογοτεχνικούς κύκλους τι είναι αρεστό και τι όχι. Προφανώς, είναι εκτός μόδας να πλάθεις χαρακτήρες με τους οποίους οι αναγνώστες θα έκαναν παρέα. Επίσης, δεν πιστεύω ότι όλοι οι χαρακτήρες πρέπει να είναι αρεστοί. Πιστεύω ότι πρέπει να έχουν κάτι που θα σε κάνει να κολλήσεις μαζί τους και συνήθως αυτό γίνεται με μια λυτρωτική ποιότητα. Μας μπέρδεψες στο Κορίτσι που Εξαφανίστηκε με την Έιμι και τον Νικ. Και οι δύο έχουν μια καλή και μια κακή πλευρά, ο καθένας τους είναι θύμα και θύτης ταυτόχρονα. Σε αυτό φαίνεται να παραμένεις συνεπής από την προηγούμενη δουλειά σου. Ή είναι η ιδέα μου;
Τζ.Φ.: Αυτού του είδους η μόδα «του μη αρεστού» είναι σχετικά καινούργια. Το 2005, όταν ετοιμάζαμε τα Αιχμηρά Αντικείμενα, έγινε μεγάλη συζήτηση για το αν οι αναγνώστες θα κολλούσαν με ένα βιβλίο με τόσο ελαττωματικούς, κακούς, δολοφονικούς χαρακτήρες. Ω, πώς έχουν αλλάξει οι καιροί. Υπάρχει κάποιος χαρακτήρας στα βιβλία σου που σου αρέσει περισσότερο; Κάποιος που θα ήθελες να ήταν φίλος σου στην πραγματική ζωή; Εγώ θα διάλεγα τον Γουίλ Τρεντ και ξέρω ότι δεν είμαι η μόνη. Σε εξέπληξε το πόσο αγαπητός είναι; Θέλω να πω ότι οι άνθρωποι λιποθυμούν γι’ αυτό τον τύπο. Συνειδητά τον δημιούργησες τόσο ελκυστικό ή κάτι μαγικό συνέβη κατά τη συγγραφή;
Τζίλιαν Φλιν
Κ.Σ.: Ο Γουίλ είναι ψηλός, αδύνατος, έχει μια ήρεμη δύναμη και πλένει τα πιάτα χωρίς να του το ζητήσεις. Γιατί να μην τον αγαπήσεις;
Νομίζω η λιποθυμία προέρχεται από κάτι μαγικό και όχι από εμένα. Όταν ξεκίνησα να γράφω γι’ αυτόν ένιωσα ότι ήταν η ευκαιρία για να γράψω κάτι καινούργιο. Στη σειρά «Grant County» τους χαρακτήρες μου τους καθόριζαν οι οικογένειές τους. Έτσι έκανα τον Γουίλ ορφανό. Ο Τζέφρι είχε πολλή αυτοπεποίθηση και είχε μάθει να είναι το επίκεντρο της προσοχής. Ο Γουίλ προτιμάει να κρυφτεί στη γωνία, να παρακολουθεί τους ανθρώπους και κατόπιν να σχεδιάσει την προσέγγισή του. Η Λένα δεν έχει κανένα πρόβλημα να χαστουκίσει τους ανθρώπους γύρω της. Αυτό δεν υπάρχει στην ψυχοσύνθεση του Γουίλ. Η Σάρα είναι επιστημονική στην προσέγγισή της. Ο Γουίλ φαίνεται να οδηγείται περισσότερο από το ένστικτό του.
Το στοιχείο-κλειδί για τη δημιουργία του ήταν όταν συνειδητοποίησα πως όλη του τη ζωή τον απασχολούσαν γυναίκες – είτε στο ορφανοτροφείο, είτε επρόκειτο για την Αμάντα ή την Άντζι ή την Φέιθ. Για πολλούς λόγους είναι άνετος με δυνατές γυναίκες τριγύρω του. Για κάποιους άλλους έχει ελάχιστη κοινωνική εμπειρία. Ήταν με την Άντζι από την ηλικία των 11, έτσι δεν έχει υπάρξει σε μια σοβαρή, «ενήλικη» σχέση με γυναίκα. Θα πρέπει να μάθει πώς να το κάνει αυτό προτού μπορέσει να είναι με τη Σάρα.
Τέλος πάντων, ο Γουίλ είναι εκείνος που θα ήθελα να έχω στην πραγματική μου ζωή, γιατί βλέπουμε τις ίδιες σειρές και μας αρέσουν οι ίδιες ταινίες. Επίσης, θα ήθελα να ακολουθώ τη Σάρα για μια μέρα και να παρακολουθώ τις αντιδράσεις της σαν να μην είμαι εκεί. Και η Φέιθ θα είχε πλάκα, αλλά μάλλον θα προτιμούσε να κάθεται στον καναπέ και να διαβάζει κουτσομπολίστικα περιοδικά. Η μόνη που φοβάμαι λίγο είναι η Αμάντα, γιατί πάντα σκεφτόμουν ότι μπορεί να μετατραπεί σε φρικιό τα Σαββατοκύριακα. Σίγουρα θέλω να το δω αυτό; Είναι μερικά πράγματα που δεν πισωγυρίζουν.
Αλλά ας γυρίσουμε σ’ εσένα: τα Αιχμηρά αντικείμενα είναι ένα υπέροχο βιβλίο που κέρδισε όλα τα είδη διακρίσεων γιατί ήταν τόσο κακό και δολοφονικό. Και οι δύο μπήκαμε νωρίς στη λογοτεχνική εποχή των αντιηρώων – κάπου ανάμεσα στον Τόνι Σοπράνο και τον Ουόλτερ Ουάιτ. Νομίζω πως αυτές οι τηλεοπτικές σειρές [Σ.τ.Μ.: The Sopranos και Breaking Bad] μάς έδειξαν πως οι άνθρωποι δε χρειάζεται να ερωτευτούν έναν χαρακτήρα προκειμένου να θέλουν να μαθαίνουν νέα του. Κι έτσι, ξάφνου ο Ντον Ντρέιπερ και η Τζάκι Πέιτον συνάντησαν τον Χίθκλιφ και τη Μολ Φλάντερς, κι ο κόσμος γύρισε ανάποδα. Εργάστηκες ως τηλεκριτικός για ένα διάστημα, οπότε γνωρίζεις ότι όλες οι μόδες περνούν. Βλέπεις να γίνεται το ίδιο και στη λογοτεχνία τώρα σύντομα; Θα καθίσεις μια μέρα να γράψεις ένα βιβλίο και θα πεις «Νομίζω ότι η Αν του Γκριν Γκέιμπλς χρειάζεται να κάνει μια επανεμφάνιση»;
Τζ.Φ.: Ακριβώς αυτό: «Φαντάστηκα έναν τελείως νέο χαρακτήρα, γεμάτο χάρη και καλοσύνη, και θα τον ονομάσω Πολυάννα». Νομίζω ότι κάθε φορά που γίνονται μόδα «τύποι» χαρακτήρων, είναι ώρα να ανησυχήσουμε. Γιατί τότε δε δημιουργούνται από το ένστικτο του συγγραφέα και τη φαντασία του, αλλά από τον στόχο του να γράψει ό,τι πουλάει.
Ακόμα, λοιπόν, και αν οι σκοτεινοί χαρακτήρες εξοστρακιστούν, γίνουν πασέ, θα μου είναι πολύ δύσκολο να φανταστώ εντελώς καλοσυνάτους ήρωες. Ή ακόμα και ως επί το πλείστον καλούς. Όταν ξεκίνησα να γράφω τον Σκοτεινό Τόπο, ήθελα η Λίμπι να είναι πολύ διαφορετική από τους κακούς χαρακτήρες στα Αιχμηρά Αντικείμενα. Ήταν το δεύτερο βιβλίο μου και είχα λίγο άγχος κι έτσι έφτιαξα έναν ήρωα που δεν είχε λογική. Αρχικά, η Λίμπι ήταν τόσο ζωηρή κι αισιόδοξη και εντελώς απίστευτη. Δεν ήταν καθόλου πειστική. Έπρεπε να τη διαγράψω. Συνήθως λυπάμαι όταν διαγράφω έναν χαρακτήρα, αλλά έπρεπε να διαγραφεί. Νομίζω αυτό είναι το επιμύθιο (Ω! Να και ένα επιμύθιο) εδώ: γράψε ό,τι πιστεύεις και ό,τι είναι σωστό και πειστικό για σένα και την ιστορία σου και ξυπνάει τη φαντασία σου. Με αυτό τον τρόπο επιλέγω να διαβάσω: ό,τι μου δίνει την εντύπωση πως είναι μοναδικό και αυθεντικό, και δε θα μπορούσε να γραφτεί από κανέναν άλλον παρά μόνο από τον συγκεκριμένο συγγραφέα.
Κ.Σ.: Θυμάμαι είχα μιλήσει με την Κάθριν Στόκετ για μια δημόσια συζήτηση που είχε κάνει μαζί σου και μου είπε «η Τζίλιαν Φλιν διέγραψε ολόκληρο το βιβλίο της γιατί δεν την ικανοποιούσε! Πόσο γενναίο εκ μέρους της». Και σκέφτηκα: Αυτό δεν είναι γενναίο, είναι θεοπάλαβο. Αλλά σοβαρά, η δουλειά του καθενός μιλάει από μόνη της. Κάποιες φορές σκέφτομαι ότι πρέπει να γράψουμε σκουπίδια που κανείς ποτέ δεν πρέπει να δει προτού καταφέρουμε να γράψουμε κάτι για το οποίο θα είμαστε υπερήφανοι. Κάποιες από τις πιο σημαντικές δουλειές μου προέκυψαν αφότου συνειδητοποίησα πως αυτό που έγραφα επί δύο εβδομάδες πιστεύοντας πως θα είναι τέλειο και συναρπαστικό δε θα φτάσει ποτέ στην τελευταία του σελίδα. Και σκέφτομαι ότι τέτοιου είδους περιπλανήσεις σε λάθους δρόμους μάς διδάσκουν κάτι για τους χαρακτήρες του βιβλίου – γιατί, εντέλει, η ιστορία πάντοτε οφείλει να υπηρετεί τους χαρακτήρες.
Τζ.Φ.: Νομίζω ότι αυτός είναι ο λόγος που τα βιβλία σου είναι τόσο δημοφιλή, όχι μόνο στην Αμερική αλλά παγκοσμίως: οι αναγνώστες δένονται με τους ήρωες γιατί είναι αληθινοί – έχουν εμμονές, ιδιόμορφες απόψεις, συγκεκριμένες αντιδράσεις. Ακόμα και όταν τελειώνω ένα από τα βιβλία σου και το αφήνω (στο ξεχωριστό, ειδικά φωτισμένο ράφι της Κάριν Σλότερ που έχω στη βιβλιοθήκη μου), ένα κομμάτι μου μπορεί να πιστεύει ότι οι ήρωες περιπλανιούνται στην Τζόρτζια και συνεχίζουν να ζουν τις ζωές τους.
Κ.Σ.: Αισθάνομαι το ίδιο για τους δικούς σου χαρακτήρες, και αυτός είναι και ο λόγος που αποφεύγω τις Μεσοδυτικές Πολιτείες. Ή, όπως τις αποκαλούμε στο σπίτι μου, «Χώρα της Φλιν».
Η Κάριν Σλότερ
*Από τις εκδόσεις Ψυχογιός κυκλοφορούν τα βιβλία της Κάριν Σλότερ «Ρήξη» και «Τρόμος σε τρεις πράξεις». Από τις εκδόσεις Μεταίχμιο τα βιβλία της Τζίλιαν Φλιν «Αιχμηρά αντικείμενα», «Σκοτεινός τόπος» και «Το κορίτσι που εξαφανίστηκε».
19°
