«Περιμένοντας τον Γκοντό»: Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος στη Στέγη με το έργο του Σάμιουελ Μπέκετ
To «Περιμένοντας τον Γκοντό» ανεβαίνει για πρώτη φορά στη Στέγη σε μια παράσταση-σταθμός στα όρια του μνημειακού και του κωμικού. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο πιο διεθνής Έλληνας σκηνοθέτης του θεάτρου, ο Θεόδωρος Τερζόπουλος, κατευθύνοντας έναν εξαιρετικό ιταλικό θίασο, σε μια μεγάλη συμπαραγωγή του EmilliaRomagnaTeatro που βρίσκεται σε παγκόσμια περιοδεία.
«Τίποτα δεν είναι πιο πραγματικό από το τίποτα» είχε δηλώσει ο Σάμιουελ Μπέκετ (1906-1989) και με το Περιμένοντας τον Γκοντό (1948) εκσφενδονίζει σαν μετεωρίτη αυτό το «τίποτα» πάνω στη σκηνή. Γιατί τίποτα το αξιοσημείωτο, σε επίπεδο δράσης και υπόθεσης, δεν συμβαίνει σε αυτό το έργο του νομπελίστα Ιρλανδού στοχαστή, ποιητή και συγγραφέα.
Δύο παρίες του δρόμου, δύο κλοσάρ, ο Βλαδίμηρος και ο Εστραγκόν, ντυμένοι με τα κουρέλια τους, στέκονται πλάι σε ένα δέντρο, μιλούν περί ανέμων και υδάτων, συναντιούνται τυχαία με τρεις εξίσου περίεργους τύπους, ενώ κατά βάση περιμένουν κάποιον άλλον που δεν έρχεται ποτέ. Ποιος είναι, τελικά, ο Γκοντό του τίτλου που δεν εμφανίζεται ποτέ; Κάποιος σωτήρας ή ακόμα και ο ίδιος ο Θεός, όπως φανερώνει η παραφθορά του ονόματος στα αγγλικά (Godot, από το God = Θεός); Ο Μπέκετ έχει, πάντως, παραδεχτεί ότι εκείνο που ενδιέφερε τον ίδιο δεν ήταν τόσο ο Γκοντό, όσο το «περιμένοντας».
«Περιμένοντας τον Γκοντό»: η παράσταση του Θ. Τερζόπουλου στη Στέγη
Αυτή την αέναη αναμονή σκηνοθετεί με όρους κωμικοτραγικής ιερουργίας ο Θεόδωρος Τερζόπουλος. Στην παράστασή του, ένα μαύρο ικρίωμα, σαν νεκρικό μνημείο, ορθώνεται στη σκηνή. Ένας σταυρός από φως το σκίζει στα δύο. Στη βάση του, ένα μικροσκοπικό μπονζάι. Εκκλησιαστικοί ύμνοι, ταγκό, βομβαρδισμοί και σειρήνες πολέμου αντηχούν.
Εκεί, σαν φιγούρες που ζωντάνεψαν από κάποια άγνωστη αρχαία ζωοφόρο, κείτονται και περιμένουν ο Βλαδίμηρος και ο Εστραγκόν, ερμηνευμένοι από τους βετεράνους Σισιλιάνους ηθοποιούς EnzoVetrano και StefanoRandisi. Παίζουν τους ρόλους τους με την τρελή σοφία και την ιερή απόγνωση του Buster Keaton. Φιγούρες ιδιότροπες και αντιφατικές, πνευματώδεις όσο και αφελείς, αερολογούν αναμένοντας στατικά και εκστατικά εκείνον που δεν θα έρθει ποτέ να τους γλιτώσει από το οντολογικό αδιέξοδο του να υπάρχεις προσδοκώντας πάντα κάτι.
Η παράσταση του Τερζόπουλου, του σκηνοθέτη που ξεκίνησε από τον Μακρύγιαλο της Πιερίας και διατρέχει τον κόσμο εδώ και σαράντα χρόνια με το θέατρο Άττις, διδάσκοντας τη θαυμαστή μέθοδο υποκριτικής του από την Ασία έως την Αυστραλία, «φανερώνει μια σταυρωμένη ανθρωπότητα, της οποίας τα καρφιά είναι λέξεις» όπως σημειώνουν τα ξένα δημοσιεύματα, για να καταλήξουν στο αποφθεγματικό: «μια παράσταση που θα γραφτεί στα χρονικά του σύγχρονου θεάτρου».
OΘεόδωρος Τερζόπουλος για τη ματιά του στο «Περιμένοντας τον Γκοντό»
O Θεόδωρος Τερζόπουλος αναφέρει: «Η παράστασή μας τοποθετείται στα «ερείπια του κόσμου», σε ένα μέλλον, λίγο πολύ, κοντινό μας, όπου όλες οι πληγές του παρόντος και του παρελθόντος παραμένουν ανοιχτές. Το ίδιο και οι προσδοκίες… Σε αυτό το μεταίχμιο της ανθρώπινης ύπαρξης, ποιες είναι οι ελάχιστες δυνατές συνθήκες για την επανεκκίνηση της ζωής, μιας ζωής που αξίζει να ζει κανείς;
Στο «Περιμένοντας τον Γκοντό» υπάρχουν δύο πιθανές απαντήσεις και εκεί στηρίζουμε τη δουλειά μας: Η πρώτη είναι η προσπάθεια να επικοινωνήσουμε και να συνυπάρξουμε με τον Άλλο, αυτόν που βρίσκεται απέναντί μας, παρά τα όποια εμπόδια, ακόμα κι όταν αυτά φαίνονται ανυπέρβλητα! Η δεύτερη είναι η προσπάθεια να επικοινωνήσουμε με τον Άλλο μέσα μας, με αυτήν την ανεξιχνίαστη και σκοτεινή περιοχή των καταπιεσμένων επιθυμιών και φόβων, των λησμονημένων αισθήσεων και ενστίκτων, την περιοχή του ζωώδους και του θείου, εκεί όπου γεννιούνται η τρέλα και το όνειρο, το παραλήρημα και ο εφιάλτης.
Αυτό είναι το ταξίδι που προσπαθήσαμε να κάνουμε: προς τον Άλλο μέσα μας και προς τον Άλλο έξω από εμάς, απέναντι, μακριά μας. Περιμένοντας τι; Τη Λύτρωση της ζωής από τα δεσμά του θανάτου; Τη συνάντηση με τον Άνθρωπο; Το τέλος κάθε ταπείνωσης του ανθρώπου από τον άνθρωπο; Το Τίποτα ή το Περιμένοντας, όπως λέει ειρωνικά ο Μπέκετ; Υπάρχει όμως άλλος τρόπος να οραματιστούμε τον χειραφετημένο άνθρωπο, χωρίς να γκρεμίσουμε τα τείχη που χωρίζουν το «μέσα» από το «έξω»;»
Το Περιμένοντας τον Γκοντό σε σκηνοθεσία, σκηνογραφία, φωτισμούς και κοστούμια του Θεόδωρου Τερζόπουλου, μια σπουδαία παράσταση και ένα ανεκτίμητο δώρο για το ελληνικό κοινό που έχει σπάνια την ευκαιρία να παρακολουθήσει μια διεθνή παραγωγή του Έλληνα σκηνοθέτη για θέατρο του εξωτερικού. Η παράσταση κάνει μια στάση στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, ενώ ήδη έχει διαπρέψει με διθυραμβικά σχόλια σε πάνω από 20 ιταλικές πόλεις και θα συνεχίσει τη διεθνή περιοδεία της από την Κίνα έως τη Βουλγαρία, από την Ουγγαρία έως τη Ρουμανία.
Διεθνούς κύρους Έλληνας σκηνοθέτης, θεμελιωτής μιας μοναδικής μεθόδου εκπαίδευσης του ηθοποιού που διδάσκεται σε έδρες θεατρικών και κλασικών σπουδών σε περισσότερα από τριάντα πανεπιστήμια και εθνικές δραματικές σχολές σε όλο τον κόσμο, ο Θεόδωρος Τερζόπουλος κάνει ένα θέατρο αλλιώτικο. Ποτέ δεν μιλά για ρόλους, χαρακτήρες ή ψυχολογικά κίνητρα. Μιλά, όμως, για το σώμα του ηθοποιού, τον θεό Διόνυσο και την τελετουργία. Από το 1985 και την ίδρυση του θεάτρου Άττις και, με ορόσημο την παράσταση των Βακχών του Ευριπίδη το 1986 που ανάτρεψε ριζοσπαστικά τον τρόπο που μέχρι τότε παρουσιαζόταν η αρχαία ελληνική τραγωδία, εισάγοντας τα στοιχεία της ακραίας σωματικότητας και της ιεροτελεστίας, έχει δώσει περισσότερες από 2.100 παραστάσεις σε όλο τον κόσμο: έργα των Αισχύλου, Σοφοκλή, Ευριπίδη, Μπρεχτ, Λόρκα, Μύλλερ, Μπέκετ, Πάστερνακ, Στρίντμπεργκ και σύγχρονων Ελλήνων συγγραφέων.
Οι διεθνείς μελέτες και τα βιβλία για τη σκηνοθετική μέθοδο του Θεόδωρου Τερζόπουλου κυκλοφορούν σε περισσότερες από δέκα γλώσσες, ανάμεσά τους και η πρόσφατη διπλή έκδοση, στα αγγλικά και τα αραβικά, του ιστορικού γερμανικού εκδοτικού οίκου Theater der Zeit με τον τίτλο “The Return of Dionysus”, με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση.
Η πρώτη συνεργασία του Θεόδωρου Τερζόπουλου με το Ίδρυμα Ωνάση έγινε το 2018, με την υποστήριξη της τετραήμερης Διεθνούς Συνάντησης προς τιμήν του στους Δελφούς και της παρουσίασης των Τρωάδων του Ευριπίδη στο Αρχαίο Θέατρο των Δελφών, με τον τίτλο «Η επιστροφή του Διονύσου» και σε διοργάνωση του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών.
Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος γεννήθηκε στον Μακρύγιαλο της Πιερίας. Μαθήτευσε στη Δραματική Σχολή του Κωστή Μιχαηλίδη στην Αθήνα (1965-67) και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Berliner Ensemble, στη Γερμανία (1972-76). Από το 1981 έως το 1983 διατέλεσε Διευθυντής της Δραματικής Σχολής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη, ενώ το 1985 ίδρυσε τη δική του θεατρική ομάδα, το Θέατρο Άττις, στους Δελφούς.
Έχει σκηνοθετήσει αρκετές αρχαιοελληνικές τραγωδίες και έργα των σημαντικότερων σύγχρονων Ελλήνων και Ευρωπαίων συγγραφέων, δίνοντας παραστάσεις σε αναρίθμητα θέατρα διεθνώς. Τα τελευταία 35 χρόνια έχει ανεβάσει με την ομάδα του πάνω από 2.100 παραστάσεις σε όλο τον κόσμο. Υπήρξε Καλλιτεχνικός Διευθυντής των Διεθνών Συναντήσεων Αρχαίου Δράματος στους Δελφούς. Είναι επίσης ιδρυτικό μέλος του Διεθνούς Ινστιτούτου Μεσογειακού Θεάτρου και Πρόεδρος του ελληνικού του τμήματος από το 1991, καθώς επίσης των Διεθνών Συναντήσεων Αρχαίου Δράματος στη Σικυώνα (2005-2006, 2011). Η δραματουργική του προσέγγιση στην αρχαιοελληνική τραγωδία διδάσκεται σε πολυάριθμες σχολές, ακαδημίες, ινστιτούτα και πανεπιστημιακά τμήματα κλασικών σπουδών.
Είναι ο εμπνευστής μιας μεθόδου υποκριτικής που περιλαμβάνει μια σειρά σωματικών και φωνητικών ασκήσεων, οι οποίες αποσκοπούν στην καλλιέργεια των βασικών αρχών της υποκριτικής πρακτικής και στην αναδόμηση της ενότητας μεταξύ λόγου και σώματος. Ομότιμος Καθηγητής σε ακαδημίες και πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού, διευθύνει από το 2013 το θερινό εργαστήριο «Η επιστροφή του Διονύσου: Η μέθοδος του Θεόδωρου Τερζόπουλου» για νέους ηθοποιούς και σκηνοθέτες. Βιβλία της μεθόδου του έχουν μεταφραστεί και κυκλοφορούν σε πολλές γλώσσες: ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά, τουρκικά, ρωσικά, ιταλικά, πολωνικά, κινεζικά, κορεάτικα και αραβικά. Έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία στην Ελλάδα και διεθνώς. Από το 1995 είναι πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής της Θεατρικής Ολυμπιάδας, εκδηλώσεις της οποίας έχουν πραγματοποιηθεί στους Δελφούς, στη Σιζουόκα (Ιαπωνία), στη Μόσχα, στην Κωνσταντινούπολη, στη Σεούλ, στο Πεκίνο, στο Βρότσλαβ, στην Τόγκα (Ιαπωνία), στην Αγία Πετρούπολη και σε 17 πόλεις της Ινδίας.
*Η αγορά των εισιτηρίων Κατοίκων Γειτονιάς πραγματοποιείται αποκλειστικά από τα εκδοτήρια της Στέγης, Τετάρτη έως Παρασκευή και ώρες 12.00-18.00. Πρόσβαση από την “Eίσοδο καλλιτεχνών” επί της οδού Γαλαξία.
Μια συζήτηση για το έργο «Ολική Άμεση Συλλογική Επικείμενη Επίγεια Σωτηρία», τις υπαρξιακές και κοινωνικές αφετηρίες που τροφοδοτούν το καλλιτεχνικό του όραμα, το θέατρο και την κοινωνία
Εκατό χιλιάδες ευρώ τώρα ή ένα εκατομμύριο σε δέκα χρόνια; Εσύ τι θα επέλεγες; Πόσο κοστίζουν οι αρχές μας; Μπορεί μια απλή ερώτηση να διαλύσει μια σχέση;
Το αλληγορικό παραμύθι του βραβευμένου Γιάννη Ξανθούλη είναι ένας ύμνος για την αγάπη, την ισότητα, την ελευθερία, τη διαφορετικότητα και τον σεβασμό στο περιβάλλον.
11°
