Ειρήνη Αναγνωστοπούλου: Η ηθοποιός και συγγραφέας μιλά για την πορεία της στο θέατρο και τις παραστάσεις «Ένας Ελέφαντας στο Δωμάτιο» και «Το Κήτος».
Ισχύει ότι τα παιδιά είναι το πιο απαιτητικό και αυστηρό κοινό;
Μα υπάρχει μη απαιτητικό κοινό; Ανεξαρτήτως ηλικίας, έρχεται ένας άνθρωπος στο θέατρο, πληρώνει το εισιτήριό του, αφιερώνει χρόνο από τη ζωή του σε αυτό που του έχεις ετοιμάσει. Κάθε κοινό είναι –και δικαίως– απαιτητικό. Απλά το ενήλικο κοινό αυτολογοκρίνεται ως προς τις αντιδράσεις. Τα παιδιά δεν καταλαβαίνουν από τέτοια. Χαίρονται; Θα σου το δείξουν γενναιόδωρα. Βαριούνται; Θα χασμουρηθούν απροκάλυπτα. Φοβήθηκαν; Θα κλάψουν. Δεν τους είπες την αλήθεια; Θα σου το φωνάξουν. Τους άρεσε το τραγούδι; Σηκώνονται πάνω και χορεύουν. Συμμετέχουν χωρίς τσιγκουνιά και αυτό κάνει την εμπειρία μοναδική. Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον αν σε μια παράσταση και οι ενήλικες άφηναν τον εαυτό τους τόσο ελεύθερο!
Είναι πράγματι πιο δύσκολη μια παιδική παράσταση από μια αντίστοιχη που απευθύνεται σε ενήλικες;
Δεν υπάρχει παράσταση που να είναι εύκολη, αλλά δεν είναι και αυτό το ζητούμενο. Κάθε παράσταση έχει τις δικές της δυσκολίες. Κάθε φορά με κάτι αναμετριέσαι, κάτι σε ταλαιπωρεί, πολλά σε εκπλήσσουν. Σε μια παράσταση για παιδιά έρχεσαι αντιμέτωπος με το πολύ εκφραστικό κοινό και αυτό μπορεί να έχει απαιτητικές στιγμές. Από την άλλη όμως, σου δίνει και μεγάλη ώθηση: η έντονη και ειλικρινής ανταλλαγή είναι τροφή για τον ηθοποιό.
Στη συγκεκριμένη παράσταση πάντως περνάω ιδιαίτερα καλά. Βασικοί παράγοντες: το χιούμορ που έχει η σκηνοθετική ματιά του Μιχάλη Κοιλάκου και η χαρά που προσφέρουν γενναιόδωρα ο Γιάννης ο Πλιάκης και ο Ελισσαίος Βλάχος (στους ρόλους του εγγονού και του παππού αντίστοιχά) πάνω στη σκηνή.
Τι θέλετε να πάρει ο κόσμος μαζί του φεύγοντας από την παράσταση;
Να πάρει κατ’ αρχάς ένα βίωμα. Ότι μετείχε σε κάτι. Χαίρομαι όταν φεύγουν γεμάτοι χαρά. Χαίρομαι και όταν συγκινούνται. Τα παιδιά απορροφούν πολλά από το θέατρο αλλά είναι υποσυνείδητη η ανταλλαγή. Θα ήθελα να πάρουν εικόνες και μια αισθητική καλλιέργεια. Επίσης το ότι είναι εντάξει να έχεις έναν φανταστικό φίλο! Οι μεγάλοι θα μου άρεσε να πάρουν μαζί τους μια υπενθύμιση: να μην ξεχνούν τα παίζουν. Να βλέπουν τον κόσμο και μέσα από τα μάτια των παιδιών τους. Ίσως τότε να τον φροντίσουν λίγο περισσότερο.
Τι πιστεύετε για την εξέλιξη του θεάτρου (παιδικού και «ενήλικου»);
Το θέατρο τα δύο χρόνια της πανδημίας έφαγε ένα γερό χαστούκι και –ας μου επιτραπεί– άδικο. Γιατί όντως οι χώροι πολιτισμού ήταν και είναι από τους πλέον ακίνδυνους. Είναι συγκινητικό που ξανάνοιξαν τα θέατρα. Σε καιρούς δύσκολους, σε καιρούς στέρησης, αποκαλύπτεται η ουσιαστική προσφορά του θεάτρου. Επιί δυο χρόνια είδαμε όλοι άπειρες ταινίες και σειρές στις διάφορες πλατφόρμες. Κάποιοι και διαδικτυακές παραστάσεις. Φανερώθηκε όμως η ανάγκη για τη ζωντανή ανταλλαγή μιας παράστασης. Αυτό δεν υποκαθίσταται. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν τόσες παραστάσεις που θέλω να δω. Νέα έργα, σύγχρονα, ενδιαφέρουσες συνεργασίες. Ανυπομονώ! Από την άλλη πλευρά έχοντας τα τελευταία χρόνια την ευθύνη μιας θεατρικής ομάδας -της ομάδας ΕΑΝ- και ζώντας ξεκάθαρα το άγχος της παραγωγής, πρέπει να πω ότι το θέατρο χρειάζεται περισσότερη στήριξη, σε ρεαλιστική βάση. Αν θέλουμε οι εργαζόμενοι σε αυτό να πληρώνονται με στοιχειώδη αξιοπρέπεια.
Τι σχέση έχετε με τη μνήμη;
Αν με ρωτάς αν θυμάμαι τι έκανα προχθές… τότε θα σου πω όχι καλή. Ξεχνάω, ή αφήνω πράγματα να φύγουν. Φοβάμαι μήπως μια μέρα ξεχάσω και περισσότερα από αυτά που θα ήθελα. Η μνήμη ωστόσο με διακινεί καλλιτεχνικά και τα τελευταία χρόνια την περιτριγυρίζω συγγραφικά. Ο «Ελέφαντας» άλλωστε ξεκίνησε από μια επίμονη προσωπική ερώτηση: πού πηγαίνουν όλα εκείνα που ξεχνάμε. Η αναζήτηση αυτή μου αποκάλυψε τον κοινό τόπο της μνήμης με τη φαντασία, και η φαντασία με τη σειρά της με οδήγησε στη θάλασσα.
Αυτή την περίοδο παρουσιάζεται και ένα ακόμη έργο μου, «Το Κήτος», το οποίο απευθύνεται σε ενήλικο κοινό και ακουμπά επίσης, από μια άλλη σκοπιά, σε κομμάτια που χάνονται, ή χάνουμε εμείς επαφή μαζί τους. Στον Ελέφαντα οι αναμνήσεις μας βρίσκονται σε μια θάλασσα, στο Κήτος έχει στερέψει αυτή η θάλασσα… Όπως και να ‘χει, απ’ ό,τι φαινεται, η μνήμη για μένα συνδέεται με πλάσματα ογκώδη και βαριά.
Ποιος ήταν/είναι ο αγαπημένος σας παιδικός ήρωας;
Αγαπούσα τη Μαφάλντα από μικρή, αν και η Μαφάλντα είναι αντιήρωας. Δεν είχα καμία ιδιαίτερη συμπάθεια στους ήρωες που είχαν υπερδυνάμεις. Και φυσικά η Κάντυ Κάντυ!
Τι feedback παίρνετε από τους γονείς που φέρνουν τα παιδιά να παρακολουθήσουν την παράσταση;
Οι γονείς φεύγουν συχνά συγκινημένοι από την παράσταση. Λέω μέσα μου: αν το παιδί γελά και ο γονιός δακρύζει, καλά τα πήγαμε… Τους συγκινεί, νομίζω, το νοσταλγικό κομμάτι της παράστασης, αυτό που έχει να κάνει με τις αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας αλλά και η γλυκόπικρη αίσθηση αποχωρισμού της δικής τους παιδικότητας. Ταυτίζονται επίσης με τον ρόλο της μαμάς του έργου, που είναι σε ένα ασταμάτητο τρέξιμο για να προλάβει τη ζωή, μη βλέποντας τα… μεγάλα πράγματα που βρίσκονται μπροστά της. Σίγουρα μικροί και μεγάλοι συμπαθούν πολύ τον Σωκράτη, τον Ελέφαντα που μπήκε στο Δωμάτιο. Κι αυτό σημαίνει ότι τον έχουν εν τέλει δει…
Υπάρχει κάποιο έργο που θα θέλατε να ανεβάσετε στο εγγύς μέλλον;
Συνήθως, την ώρα που ξεκινάει μια παράσταση, έχει ήδη μπει σε τροχιά η ιδέα μιας μελλοντικής δημιουργίας. Τι πράγμα κι αυτό! Αυτή είναι μια έντονα δημιουργική περίοδος για την ομάδα ΕΑΝ, καθώς ανεβαίνουν ταυτόχρονα δυο θεατρικά έργα: το «Ένας Ελέφαντας στο Δωμάτιο» στη Μουσική Βιβλιοθήκη και το «Το Κήτος», κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο BIOS.
Στο δικό μου νου τριγυρίζει εδώ και καιρό μια θεατρική διασκευή, ενώ θα ήθελα να συνεργαστώ ξανά με τον Μιχάλη Κοιλάκο. Ταυτόχρονα είναι στο ξεκίνημά μια έρευνα της ομάδας ΕΑΝ πάνω στα Ελληνικά Σονέτα – μια δημιουργική ιδέα του Θανάση Ακοκκαλίδη.
Αλλά πρώτα, μια ανάσα. Χρειάζεται και αυτή.
Τι μας είπε για τα ιστορικά γεγονότα και τη σχέση τους με το σήμερα, τους ακίνητους ταξιδιώτες και την παράσταση «Ματαρόα στον ορίζοντα» στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ
11°
