- CITY GUIDE
- PODCAST
-
24°
(Αν)ήμερο πένθος
Η Γεωργία Μαυραγάνη σκηνοθετεί την «Εξημέρωση» του Δημοσθένη Παπαμάρκου στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση
![tsatsoulis_cdimitris_michalakis.jpg tsatsoulis_cdimitris_michalakis.jpg](/images/1074x600/3/jpg/sites/default/files/article/2020/01/21/tsatsoulis_cdimitris_michalakis.jpg)
Ο Δημήτρης Τσατσούλης γράφει κριτική για την παράσταση «Εξημέρωση» του Δημοσθένη Παπαμάρκου στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση
Τρία πρόσωπα δανείζουν τις φωνές τους για να εκφερθεί ο ποιητικός και, μάλλον, αντι-θεατρικός λόγος του βραβευμένου συγγραφέα Δημοσθένη Παπαμάρκου, γνωστού από τη μεγάλη επιτυχία του έργου του «Γκιακ».
![© Δημήτρης Μιχαλάκης Eximerosi, Stegi Idrimatos Onassi](/images/w734/3/jpg/sites/default/files/eximerosi_4dimitris-michalakis_p.jpg)
Πρόκειται για μια μεγάλη αφήγηση που ακούγεται μαγνητοφωνημένη, ενώ οι τρεις ηθοποιοί δεν αποτελούν παρά όψεις ενός και του αυτού προσώπου –ενός Μάντη ή Πιστού, όπως αποκαλείται– που αφηγείται επιδιώκοντας να οικειοποιηθεί, μέσω του λόγου, αν όχι το αδύνατον του θανάτου, τουλάχιστον το πένθος από την απώλεια.
Η «εξημέρωση», όπως σημειώνει στο πρόγραμμα ο ίδιος ο συγγραφέας, σημαίνει «τη διαδικασία οικειοποίησης μιας τραυματικής εμπειρίας ενός ατόμου ή μιας ομάδας, με στόχο τη μεταποίησή της σε μια νέα αφήγηση», ώστε τρίτοι άνθρωποι «να τη διαχειριστούν ως πληροφορία, καθώς και να αποκτήσουν την ψευδαίσθηση ότι συμμετέχουν σε αυτήν».
![© Δημήτρης Μιχαλάκης Eximerosi, Stegi Idrimatos Onassi](/images/w734/3/jpg/sites/default/files/article/2020/01/15/eximerosi_1dimitris-michalakis_p.jpg)
Ενώ η αφήγηση φτάνει στα βάθη της ιστορίας, με την καταστροφή της Μιλήτου, την ομώνυμη τραγωδία του Φρυνίχου και το μη πένθος των επιβιωσάντων Συβαριτών, για την καταστροφή της πόλης των οποίων είχαν προηγουμένως πενθήσει οι Μιλήσιοι, σύγχρονες μαρτυρίες προσφύγων εμβολίζουν το κείμενο, ενώ στην τεράστια οθόνη «εγκόσμια» φωτογραφία με πνιγμένα πτώματα προσφύγων δεσπόζει οπτικά. Με ελάχιστα μέσα, λίγα καλάμια, τούβλα, νερό, ο επί σκηνής ηθοποιός Μάνος Πετράκης επιχειρεί να αναπαραστήσει τη σκηνή, παίρνοντας ο ίδιος τη στάση του πνιγμένου.
Άλλες μικρές δράσεις ακολουθούν, καθώς και οι δύο άλλοι ηθοποιοί (Νίκος Γιαλελής και Κωνσταντίνα Τάκαλου) εμφανίζονται στη σκηνή, ενώ η αφήγηση από τις μαγνητοφωνημένες καθαρές φωνές τους συνεχίζεται, ποιώντας άλματα, που από κάποια στιγμή είναι δύσκολο να τα παρακολουθήσει ο θεατής, αρκούμενος στις ωραίες φράσεις, λέξεις ενός μεγάλου ποιήματος.
![tsatsoulis_cdimitris_michalakis.jpg tsatsoulis_cdimitris_michalakis.jpg](/images/w734/3/jpg/sites/default/files/tsatsoulis_cdimitris_michalakis.jpg)
Η έλευση τριών ακόμη ηθοποιών (Ξένιας Καλογεροπούλου, Ηλία Κατέβα, Ελίνας Ρίζου) σηματοδοτεί την κάθοδο της πολλαπλής υλικής υπόστασης του αφηγητή στον Άδη, ένα είδος ομηρικής Νέκυιας, όπου θα συναντήσει τις σκιές των νεκρών. Εδώ, η σκηνοθετική προσέγγιση δημιουργεί ένα περίτεχνο θέατρο σκιών, όπου οι προσεγγίσεις και οι απομακρύνσεις των προσώπων προβάλλονται ως σκιές στην οθόνη, παίρνοντας διάφορες ταυτότητες: ζευγαριών, μητέρας με παιδιά κ.ά., συνθέσεις που επιτυγχάνονται από τις μελετημένες στάσεις των ηθοποιών με τέτοιον τρόπο, ώστε να αλλάζουν τα μεγέθη τους, οι υπολογισμένες αποστάσεις τους να τους κάνουν να εφάπτονται, να μοιάζει ότι κρατιούνται από τα χέρια, και άλλα ομολογουμένως εντυπωσιακά ως εικόνες.
Σε αυτά παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο οι φωτισμοί της Εβίνας Βασιλακοπούλου και η διδασκαλία κίνησης από την Αλεξία Νικολάου, συντελεστές οι οποίοι, μαζί με τη μουσική και σχεδιασμό ήχου του Χάρη Νείλα, κλέβουν μάλλον το ενδιαφέρον της όλης παραγωγής.
Ομολογώ ότι έχει αρχίσει να με κουράζει η θεατρική εκμετάλλευση του προσφυγικού ζητήματος, ειδικά εδώ που προσπαθεί να προσεγγισθεί εντός ενός αμφίσημου πλαισίου περί θανάτου και πένθους. Ο θάνατος, πράγματι, δεν λεξικοποιείται. Όμως, παραδοσιακά, ο αθρήνητος θάνατος θεωρείται «γυμνός θάνατος». Και ο θρήνος δεν μπορεί να υποκατασταθεί από άλλους από εκείνους που έχουν την ανάγκη, το χρέος να θρηνήσουν.
Αλλά και η εξωτερίκευση του πένθους, η «εξημέρωσή» του μέσω του λόγου, η αφηγηματοποίηση και δημοσιοποίησή του, γίνεται κακοφωνία, όπως είχαν υποστηρίξει οι «Γυναίκες με τα μαύρα», οι οποίες επιλέγουν το βουβό πένθος. Καθώς, ο λόγος, ο όποιος λόγος, αδυνατεί να αναπαραστήσει τον μαζικό ή ατομικό ανθρώπινο πόνο.
![© Δημήτρης Μιχαλάκης Eximerosi, Stegi Idrimatos Onassi](/images/w734/3/jpg/sites/default/files/eximerosi_3dimitris-michalakis_p.jpg)
Αντίθετα, η μαρτυρία, μέσω λόγου, του πενθούντος, του πάσχοντος θύματος πολέμων ή διωγμών αποβαίνει σε λόγο που οικειοποιούνται άλλοι, που διαχειρίζονται άλλοι αντ’ αυτού, οδηγώντας το υποκείμενο σε αυτο-ακύρωση. Η σιωπή, μόνη αυτή, εξασφαλίζει την ακεραιότητά του.
Η παράσταση των Δ. Παπαμάρκου και Γεωργίας Μαυραγάνη εκτόπισε τη σιωπή και ξόδεψε λόγο αν-ήμερο.
Τα σκηνικά και κοστούμια της παράστασης είναι της Άρτεμης Φλέσσα. Οι φωτογραφίες είναι του Δημήτρη Μιχαλάκη.
Η «Εξημέρωση» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.
Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση στο Guide της Athens Voice
INFO
- ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Γεωργία Μαυραγάνη
- ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Νίκος Γιαλελής, Μάνος Πετράκης, Κωνσταντίνα Τάκαλου. Συμμετέχουν: Ξένια Καλογεροπούλου, Ηλίας Κατέβας, Ελίνα Ρίζου
- ΘΕΑΤΡΟ: Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
![](/images/w400/3/jpg/files/2024-02-02/final-voice-choice4.jpg)
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ο ταλαντούχος συνθέτης μάς μιλά για την παράσταση του Εθνικού Θεάτρου που τον φέρνει στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου
Ένα πάρτι με σπουδαία ονόματα στη γειτονιά. Ξένοι σκηνοθέτες σκηνοθετούν Έλληνες ηθοποιούς.
Όπερα, μουσικό θεάτρο, αναβιώσεις επιτυχημένων παραγωγών, μιούζικαλ για όλη την οικογένεια, κουκλοθέατρο, συναυλίες κ.ά.
Μιλήσαμε με την Αμερικανίδα σούπερ σταρ της όπερας λίγο πριν έρθει στο Ηρώδειο για την Τραβιάτα της ΕΛΣ, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ρήγου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου.
Δείτε τις πρώτες φωτογραφίες από τις πρόβες. Μια κωμωδία της Sarah Ruhl για τη σεξουαλικότητα, την αγάπη και τον ηλεκτρισμό
Όσα πρέπει να ξέρετε για τη διανομή των δωρεάν εισιτηρίων, τη μέρα και την ώρα
Κι αν τα σκυλιά αναλάμβαναν δράση; Καταιγιστική πλοκή και ευαίσθητη ματιά
Το ανσάμπλ της Κομεντί Φρανσέζ επιστρέφει στην Επίδαυρο με το νέο έργο του καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ της Αβινιόν. Ποια είναι, λοιπόν, αυτή η Εκάβη που δεν είναι η Εκάβη;
Και ακόμα: «Τα σκυλιά» και «Ετυμολογίες» στο Φεστιβάλ Αθηνών, «Θεόφιλος sold» από την Όλια Λαζαρίδου και το πολυταξιδεμένο «Lemon»
Το Θεσσαλικό Θέατρο εμπιστεύεται τα ηνία του θεσμού στο νέο αίμα του ελληνικού θεάτρου
Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος παρουσιάζει την αριστοφανική κωμωδία σε σκηνοθεσία - απόδοση του Γιάννη Κακλέα
Είδαμε τη «Μήδεια» του Σάιμον Στόουν στο θέατρο Παλλάς, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου
Εντυπώσεις από την παράσταση σε σκηνοθεσία Άρη Μπινιάρη, με τους Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο Γιώργο Χρυσοστόμου και άλλους εξαιρετικούς ηθοποιούς
Οι μοναδικές λυρικές βραδιές και το ντοκιμαντέρ που θα προβληθεί
Μιλήσαμε για τον ρόλο του ως Αργκάν στην περιοδεία της παράστασης «Ο κατά φαντασίαν ασθενής», το θέατρο και τη δύσκολη απόφαση που έχει πάρει μέχρι τώρα στην καριέρα του
Σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα και με τον Μάνο Βακούση στον πρωταγωνιστικό ρόλο, το ΚΘΒΕ «κατηφορίζει» στην Επίδαυρο
Μισός αιώνας (και βάλε) Σταμάτης Φασουλής και ό,τι συμβαίνει στην επιθεώρηση θα έχει πάντα το στίγμα του
Ο μεγάλος σκηνοθέτης μάς μιλά για την Ορέστεια που παρουσιάζει στην Επίδαυρο
Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά μιλάει για τη νέα του παράσταση-πλατφόρμα
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.