Είναι νέα, όμως έχει ήδη διαγράψει σπουδαία διαδρομή στο μουσικό στερέωμα. Με την κρυστάλλινη φωνή της και την απίστευτη ευκολία της στις πιο υψηλές νότες, τραγουδά στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα του πλανήτη. Περισσότερες από 200 φορές, έχει σφραγίσει με το ταλέντο και τη δεξιοτεχνία της, την ερμηνεία της «Βασίλισσας της Νύχτας», της απαιτητικότερης άριας που έχει γραφτεί ποτέ για σοπράνο. Κι όμως, η ξεχωριστή αυτή φωνή, ήταν σχεδόν άγνωστη στο Ελληνικό κοινό μέχρι να μας τη «συστήσει» ο διάσημος μαέστρος Ζούμπιν Μέτα! Ευτυχώς, η Χριστίνα Πουλίτση ανήκει πλέον στο καλλιτεχνικό δυναμικό της ΕΛΣ κι εμείς έχουμε τη χαρά να την απολαμβάνουμε επιτέλους σε μεγάλους ρόλους…
Λίγες μέρες πριν ανέβει η «Λουτσία ντι Λάμερμουρ» του Γκαετάνο Ντονιτσέττι, η πρώτη συμπαραγωγή της Λυρικής Σκηνής με τη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου, συναντήσαμε την ελληνίδα σοπράνο και μιλήσαμε για τη φωνή της, την καριέρα της και, φυσικά, για το ντεμπούτο της στον ρόλο της Λουτσία στην πολυσυζητημένη σκηνοθεσία της Κέιτι Μίτσελ.
Περιμένουμε με ανυπομονησία την εμφάνισή σας στη «Λουτσία ντι Λάμερμουρ». Τι σημαίνει αυτός ο ρόλος για εσάς;
Η Λουτσία ήταν ένας ρόλος όνειρο για μένα. Τραγούδησα πρώτη φορά αποσπάσματα της όπερας τον περασμένο Ιούλιο στο Ισραήλ και τον Σεπτέμβριο στο Ηρώδειο. Τώρα όμως είναι διαφορετικά. Ουσιαστικά είναι το ντεμπούτο μου στην όπερα αυτή και σε μια σκηνοθεσία από τις λίγες. Κλασική, νατουραλιστική σαν σκηνική εικόνα, αλλά απόλυτα ανατρεπτική στην ουσία της. Πέρυσι είχα την τύχη, την τιμή και τη χαρά να γνωρίσω την Κέιτι Μίτσελ στο Λονδίνο. Την περίοδο που έκανα «Βασίλισσα της Νύχτας» στο Κόβεν Γκάρντεν, γίνονταν και οι πρόβες για τη «Λουτσία». Έτσι μπόρεσα να τις παρακολουθήσω όλες, είδα από κοντά τη δουλειά της, μιλήσαμε και μου έδωσε οδηγίες για το ρόλο. Τώρα που ζω από μέσα αυτή τη σκηνοθεσία, νιώθω αληθινά ευγνώμων. Η Μίτσελ δίνει άπειρα εργαλεία στους τραγουδιστές, σε κάνει να ξεχνάς το τραγούδι, να μπαίνεις βαθιά μέσα στο ρόλο, να εκφράζεις συναισθήματα με το σώμα σου, με την κίνησή σου και τελικά, το τραγούδι να σου βγαίνει εντελώς αυθόρμητα.. Προσωπικά αισθάνομαι ότι αυτός ο τρόπος ερμηνείας μου ταιριάζει γάντι…
Κάποιες, όμως, από τις καινοτομίες της Κέιτι Μίτσελ ξένισαν το κοινό.
Η αλήθεια είναι ότι το κοινό δεν αποδέχτηκε πολύ θετικά το πρώτο ανέβασμα της παραγωγής αυτής. Η Μίτσελ, κατάλαβε ότι κάτι δεν λειτούργησε όπως θα το ήθελε και στο δεύτερο ανέβασμα της Λουτσία ντι Λάμμερμουρ προχώρησε σε σημαντικές αλλαγές. Με τη σκηνοθεσία της, εισάγει νέα στοιχεία στην όπερα αυτή αλλά τα δικαιολογεί απόλυτα και με κομψό τρόπο. Η Λουτσία δεν είναι τρελή, ούτε δείχνει τέτοια συμπτώματα από την αρχή της όπερας. Είναι μία εντελώς φυσιολογική γυναίκα που ερωτεύεται για πρώτη φορά και μετά από μεγάλες ψυχολογικές πιέσεις, παθαίνει νευρικό κλονισμό και παραληρεί. Όταν συνάντησα την Κέιτι Μίτσελ μου ανέφερε τα τρία πράγματα που διαφοροποιούν τη σκηνοθετική της εκδοχή: Η Λουτσία είναι ευαίσθητη αλλά δεν είναι θύμα. Η Λουτσί αποβάλλει λίγο πριν το δραματικό φινάλε –το παιδί που κυοφορείαπό τον αγαπημένο της Εντγκάρντο– ένα γεγονός που εξηγεί πολλά από τη συμπεριφορά της. Η Λουτσία, τέλος, φονεύει επί σκηνής τον σύζυγό της Αρτούρο, κάτι εντελώς καινούργιο για το κοινό. Εμάςόμως τους τραγουδιστέςτα στοιχεία αυτά μας βοηθούν πολύ. Για παράδειγμα, ο σωματικός και ψυχικός πόνος από την αποβολή, τον οποίο πρέπει να δείχνεις συνέχεια, στη σκηνή της τρέλας, αλλά και πριν, λειτουργεί σαν «χαλί», είναι ένα επιπλέον εργαλείο για την ερμηνεία σου. Αντίστοιχα, το να βάλεις τον τραγουδιστή να διαπράξει φόνο επί σκηνής, δημιουργεί ένα κλίμα που σε βοηθά να μπεις ευκολότερα στη σκηνή της τρέλας, να την κάνεις να δείχνει αληθοφανής.
Το γεγονός ότι ο Ντονιτσέτι περιγράφει μουσικά μια γυναίκα εύθραυστη που σταδιακά οδηγείται στην τρέλα και όχι για μια γυναίκα δυναμική, όπως την θέλει η Μίτσελ, δεν δημιουργεί δυσκολίες στην ερμηνεία σας;
Η δυναμική πτυχή του χαρακτήρα της Λουτσία πιστεύω ότι φέρνει το ρόλο πιο κοντά στις μέρες μας. Πολλές φορές καλούμαστε να ερμηνεύουμε ρόλους με τους οποίους δεν μπορούμε να ταυτιστούμε, να κατανοήσουμε τη νοοτροπία και τις επιλογές που έκαναν τότε οι γυναίκες. Προσωπικά πιστεύω ότι ενσωμάτωσα στην ερμηνεία μου και τον δυναμισμό και την ευαισθησία της ηρωίδας.
Η Λουτσία ντι Λάμμερμουρ ήταν πάντα μια μοναδική ευκαιρία για μια σοπράνο να επιδείξει τη δεξιοτεχνία της – συχνά σε βαθμό υπερβολής. Ήρθε όμως η Κάλλας και με την ερμηνεία της έδωσε στο ρόλο μια πιο σκοτεινή, πιο δραματική διάσταση. Πιστεύετε ότι μια τέτοια ερμηνεία πιθανώς να ταίριαζε καλύτερα σε μια σκηνοθεσία σαν της Μίτσελ, που παραπέμπει σε γκόθικνόβελ;
Παρόλο που στις καντέντσες σου δίνεται η ελευθερία να βάλεις δικά σου δεξιοτεχνικά ποικίλματα, πιστεύω ότι η Λουτσία δεν θέλει εφέ. Η ουσία αυτού του ρόλου βρίσκεται στο δράμα. Η φωνή μου έχει ευκολίες στις υψηλές νότες αλλά είναι ομοιογενής μέχρι και τις χαμηλές. Μπορεί μια άλλη φωνή να έχει πολύ πιο δραματικές χαμηλές αλλά στην περίπτωση αυτή δεν θα έχει τις υψηλές. Πιστεύω ότι μπορώ να υποστηρίξω τη δραματική διάσταση του ρόλου γιατί δεν έχω επικεντρωθεί στο να επιδείξω τη δεξιοτεχνία μου. Δεν έχω προσθέσει τίποτα παραπάνω από ό,τι είναι γραμμένο στην παρτιτούρα.
Είστε σοπράνο κολορατούρα.Τι σημαίνει ακριβώς ο όρος;
Είναι μια σοπράνο που έχει πολύ υψηλές νότες και πολύ μεγάλη ευελιξία. Συγκεκριμένα εγώ είμαι λυρική κολορατούρα, που σημαίνει ότι πέρα από αυτά τα χαρακτηριστικά, η φωνή μου έχει και ένα ζεστό χρώμα. Όπως μου έχουν πει μεγάλοι μαέστροι όπως ο Μέτα ή ο Νοσέντα, αυτό που τους τραβάει στη φωνή μου είναι ότι το λυρικό αυτό ηχόχρωμα το «παίρνω μαζί μου» μέχρι το κόντρα φα, κάτι που δεν συμβαίνει συχνά – συνήθως στις πολύ ψηλές νότες η φωνή βγαίνει πιο οξεία, πιο «τσιριχτή».
Αλήθεια, πώς έγινε και πέσατε στα βαθιά ερμηνεύοντας τη «Βασίλισσα της Νύχτας», στην πρώτη κιόλας δεκαετία της καριέρας σας;
Όταν κέρδισα την υποτροφία Μαρία Κάλλας και πήγα στο Βερολίνο δεν ήξερα ότι μπορώ να το κάνω. Ούτε ψηλές νότες είχα, ούτε ήξερα ότι είμαι κολορατούρα. Όμως προς μεγάλη μου έκπληξη, η δασκάλα μου, με το που με άκουσε, είπε «μα εσύ είσαι κολορατούρα! Σου υπόσχομαι ότι σε δύο μήνες θα τραγουδάς το ρεπερτόριο…». Και όντως αυτό συνέβη. Οι ψηλές νότες μου σαν να «ξεκλείδωσαν» όλες μαζί! Προφανώς τις είχα, αλλά έπρεπε να βρεθεί κάποιος να μου διδάξει την τεχνική για να το καταφέρω… Με μια οκτάβα παραπάνω μπορούσα πλέον να τραγουδήσω Ολυμπία (από τα Παραμύθια του Χόφμαν), Ζερμπινέττα (από την Αριάδνη στη Νάξο) και βέβαια Βασίλισσα της Νύχτας (από τον Μαγικό Αυλό). Η τελευταία είναι ένας ρόλος-διαβατήριο. Σου ανοίγονται πολλές πόρτες γιατί δεν είναι τόσες πολλές οι σοπράνο που μπορούν να τον ερμηνεύσουν. Η Βασίλισσα της Νύχτας σε εκθέτει τόσο πολύ, που αν δεν την τραγουδήσεις τέλεια θα ακουστεί πάρα πολύ άσχημα.
H Χριστίνα Πουλίτση ερμηνεύει τη Βασίλισσα της Νύχτας από τον «Μαγικό Αυλό» του Μότσαρτ
Το ίδιο όμως δεν συμβαίνει και στη σκηνή της τρέλας από τη Λουτσία ντι Λάμμερμουρ;
Οι κολορατούρες στον Μότσαρτ, τουλάχιστον για μένα, είναι πιο δύσκολες τεχνικά. Η Βασίλισσα της Νύχτας είναι ψυχρή και απόλυτη, είναι ένα «πιστόλι» που πυροβολεί… Αντίθετα στη Λουτσία το γεγονός ότι μπορείς να προσθέσεις συναίσθημα στην ερμηνεία σου, σε βοηθά αφάνταστα. Αν η φωνή μου είναι υγιής, η σκηνή της τρέλας μου βγαίνει εύκολα, είναι μία από τις πιο ευχάριστες στιγμές μου!
Θα τολμούσατε ρισκάρατε τη φωνή σας για ένα ρόλο που θέλετε πολύ να ερμηνεύσετε;
Είμαι άνθρωπος που παίρνω ρίσκα γενικά. Από τη στιγμή που γνωρίζω τα όριά μου μπορώ να φτάσω στα άκρα τους γιατί πιστεύω ότι αν δεν προκαλέσεις τη φωνή σου δεν θα προχωρήσεις. Επομένως κάνω προσεκτικά βήματα –για να προστατεύσω την υγεία της φωνής μου– αλλά… με ρίσκο.
Τι σας συγκινεί πιο πολύ: η μελέτη και το χτίσιμο του ρόλου, η εμφάνιση στη σκηνή, η επιβράβευση με το χειροκρότημα;
Κάθε στάδιο έχει τη δική του χαρά. Όταν μελετώ, μου αρέσει να ξεκινώ από το λιμπρέτο και να κάνω μια μικρή έρευνα, για το ρόλο, τις σχέσεις της ηρωίδας με τους υπόλοιπους πρωταγωνιστές, τα συναισθήματα… Προσπαθώ να μπω στο μυαλό του ανθρώπου που καλούμαι να υποδυθώ. Όπως εμείς σκεφτόμαστε συνέχεια πράγματα, ακόμα κι όταν είμαστε σιωπηλοί, σαν να παίζεται μια ταινία στο μυαλό μας, το ίδιο προσπαθώ να κάνω και με το ρόλο μου, να φτιάξω την ταινία που παίζεται στο μυαλό της ηρωίδας… Έτσι όταν θα βρίσκομαι στη σκηνή, ακόμα και τις στιγμές που δεν θα τραγουδώ, να σκέφτομαι πράγματα, σαν να ήμουν εκείνη… Μια άλλη αγαπημένη μου στιγμή είναι όταν, έχοντας μάθει τη σκηνοθεσία, βάζω σ’ αυτήν ένα κομμάτι από την ψυχή μου. Και φυσικά, στο τέλος, με το χειροκρότημα νιώθεις ότι δεν πήγε χαμένος όλος αυτός ο κόπος. Θυμάμαι, στο ντεμπούτο μου στη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου με τη «Βασίλισσα της Νύχτας», ένα όνειρο ζωής για μένα, το χειροκρότημα του κόσμου με έκανε να βάζω τα κλάματα κάθε φορά!
Έχετε γυρίσει όλον τον κόσμο αλλά στην Ελλάδα, με εξαίρεση τη φετινή σεζόν, σας ακούγαμε σπάνια. Γιατί;
Ο λόγος που μέχρι τώρα δεν ερχόμουν συχνά ήταν απλά γιατί δεν μου γίνονταν προτάσεις… Για να καταλάβετε, στο ελληνικό κοινό με σύστησε ο Ζούμπιν Μέτα, ένας ξένος μαέστρος! Ξέρετε, εμείς οι Έλληνες καλλιτέχνες, σε αντίθεση με άλλους συναδέλφους (π.χ. τους Ρώσους), θέλουμε να γυρνάμε στην Ελλάδα. Γι’ αυτό δέχτηκα με μεγάλη χαρά την πρόταση που μου έκανε ο Γιώργος Κουμεντάκης.
Πώς προέκυψε η συνεργασία σας με τον Ζούμπιν Μέτα;
Από μια σειρά ευτυχών συμπτώσεων! Φοιτήτρια ακόμα, είχα συμμετάσχει σε ένα διαγωνισμό στην Αυστρία όπου κέρδισα το πρώτο βραβείο. Έτυχε στο κοινό να βρίσκεται ένας κύριος ο οποίος ήρθε μετά στα παρασκήνια και μου είπε «είστε πάρα πολύ καλή και θέλω να σας βοηθήσω, αλλά εγώ δεν είμαι μουσικός. Έχω όμως ένα φίλο που είναι. Αν θέλετε μπορώ να κανονίσω για εσάς μια ακρόαση». Ο φίλος αυτός ήταν ο Ζούμπιν Μέτα! Πράγματι, μια εβδομάδα αργότερα πήγα στο Μόναχο και έκανα ακρόαση με τον Μαέστρο ο οποίος ενθουσιάστηκε και προσφέρθηκε να στείλει για μένα μια συστατική επιστολή στην Κρατική Όπερα της Δρέσδης. Κάπως έτσι ξεκίνησα την καριέρα μου στα μεγάλα θέατρα! Ο Μαέστρο δεν έπαψε να παρακολουθεί την πορεία μου και έτσι, έπειτα από 2 χρόνια, μου έδωσε το ρόλο της Τζίλντα στον Ριγκολέττο που θα διηύθυνε εκείνη τη χρονιά στη Φλωρεντία. Η συνεργασία μας ήταν άψογη, τόσο που αποφάσισε να με καλέσει στις επόμενες συναυλίες του με την Ορχήστρα του Ισραήλ. Θυμάμαι ακόμα την έκπληξή μου όταν την ώρα που υποκλινόμουν στο κοινό ως Τζίλντα, έσκυψε και με ρώτησε: «Τι άριες θα τραγουδήσεις στην Αθήνα;». Έτσι μου ανακοίνωσε τη συνεργασία μας! Με την Ορχήστρα αυτή δεθήκαμε απίστευτα. Με αγάπησαν και τους αγάπησα πολύ. Δύο μήνες μετά την περιοδεία μας με τον Ζούμπιν Μέτα, με κάλεσαν στο Ισραήλ για ένα νέο κύκλο συναυλιών, ακυρώνοντας τη σοπράνο που είχαν κλείσει. Από εκεί ξεκίνησε και η στενή συνεργασία μου με τον Μαέστρο Τζιαναντρέα Νοσέντα. Το ένα έφερε το άλλο… Αισθάνομαι απίστευτα τυχερή. Αυτοί οι μαέστροι είναι θρύλοι. Ακόμα δεν μπορώ να πιστέψω αυτό που μου έχει συμβεί!
Τελειώνοντας, μιλήστε μας λίγο και για την επόμενη εμφάνισή σας στη Λυρική. Για μια ακόμα φορά θα τραγουδήσετε τη «Βασίλισσα της Νύχτας» αλλά σε μια πολύ ξεχωριστή παραγωγή.
Ναι, είναι μια καινούργια προσέγγιση του «Μαγικού Αυλού» που σημειώνει τεράστια επιτυχία παντού, όπου παρουσιάζεται. Βλέπεις κάτι που δεν το περιμένεις. Έχω γυρίσει όλον τον κόσμο με αυτήν την παραγωγή και είμαι πολύ χαρούμενη που το ελληνικό κοινό θα έχει την ευκαιρία να τη δει. Για να καταλάβετε, η Βασίλισσα που ερμηνεύω είναι μια τεράστια αράχνη που κρέμεται στο κενό – για να πάρω το ρόλο έπρεπε να φέρω χαρτί από γιατρό ότι δεν πάσχω από υψοφοβία! Το απολαμβάνω όμως τόσο πολύ, είναι σαν να βρίσκομαι σε λούνα-παρκ!
14°
