Πάνω στη σκηνή υπάρχουν μόνο ένα τραπέζι και δύο καρέκλες. Η Λίλα κρατάει ένα πορσελάνινο φλιτζανάκι. Ξαφνικά το ακουμπάει με θόρυβο πάνω στο πιατάκι και πετάγεται όρθια. Έρχεται μπροστά στη σκηνή. Ο Παναγιώτης την ακολουθεί. «Καλησπέρα σας. Είμαστε οι “Μη Μου Up Two” και δεν έχουμε ιδέα τι θα παίξουμε σήμερα».
Στα πρώτα λεπτά του έργου δεν έχω καταλάβει τι ακριβώς παίζεται. Ξέρω ότι ο Παναγιώτης και η Λίλα δεν έχουν σενάριο, δεν έχουν κάνει πρόβες κάποιου θεατρικού κειμένου, δεν αναπαριστούν απολύτως τίποτα. Αντίθετα, δημιουργούν επί τόπου το έργο, ατάκα την ατάκα, όμως αυτό που βλέπω δεν έχει παύσεις, κενά ή αμηχανία. Δεν μοιάζει, δηλαδή, σαν μια ιστορία που γεννιέται τώρα στα κεφάλια τους, αλλά σαν μια οποιαδήποτε άλλη παράσταση με αρχή, μέση και τέλος.
Το δεύτερο ζευγάρι που βγαίνει στη σκηνή είναι η Βασιλική και ο Μενέλαος ή αλλιώς η ομάδα «Bus Και». Μαζί τους έχουν ένα παγκάκι. Ζητούν από το κοινό να αποφασίσει ποια θα είναι η τοποθεσία της ιστορίας. «Το παγκάκι μπορεί να είναι στην Αθήνα, στη Γαλλία, στην Αφρική, στην Ινδία, σε ένα μουσείο ή στο φεγγάρι. Εσείς αποφασίζετε». Αποφασίζουμε να είναι στο αεροδρόμιο. Η ιστορία ξεκινάει αμέσως. Σέρνουν αόρατες βαλίτσες, χάνουν πτήσεις, δημιουργούν δράση και πλάθουν τους χαρακτήρες τους. Από το πουθενά!
Είναι σαν να βλέπεις ένα...ταχυδακτυλουργικό show. Στην αρχή δεν μπορείς να πιστέψεις ότι δεν έχουν σενάριο. Έτσι, όταν οι ηθοποιοί αρχίζουν να χρησιμοποιούν και να εντάσσουν στην παράσταση στοιχεία που εσύ ο ίδιος τους έχεις δώσει, νιώθεις σαν κάποιος να σου έχει ζητήσει να τραβήξεις ένα χαρτί από μια τράπουλα. Κρατάς στα χέρια σου το χαρτί, ξέρεις ότι είναι ντάμα σπαθί, και δεν το πιστεύεις όταν ο μάγος σου λέει «χμμ…ξέρω ότι έχεις την ντάμα σπαθί». Όμως δεν πρόκειται για ταχυδακτυλουργικά κόλπα, αλλά για Improv*.
«Όλοι γνωρίζουμε ενστικτωδώς τι σημαίνει “τρελή” σκέψη: τρελές είναι οι σκέψεις τις οποίες οι άλλοι βρίσκουν απαράδεκτες και τις οποίες μας έχουν εκπαιδεύσει να κρατάμε κρυφές, αλλά πηγαίνουμε στο θέατρο για να τις δούμε να εκφράζονται». Keith Johnstone
«Το Improv (improvisation=αυτοσχεδιασμός)», λέει ο Μενέλαος, «άρχισε ως ασκήσεις για την εκπαίδευση των ηθοποιών, ώστε να νιώσουν άνετα πάνω στη σκηνή και να μη φοβούνται. Στα τέλη του ’60 όμως κατάλαβαν ότι έχει αρκετό υλικό για να σταθεί ως είδος θεάτρου μόνο του. Οι πρώτες παραστάσεις ξεκίνησαν στην Αμερική και στον Καναδά και έκτοτε εξαπλώθηκαν στον κόσμο»
Ο Μενέλαος και η Βασιλική αποτελούν τον πρώτο θίασο Improv Theater στην Ελλάδα και δημιουργούν θεατρικά έργα 100% αυτοσχεδιαστικά. Παράλληλα λειτουργούν τη σχολή ImproVIBE, την πρώτη και μοναδική που διδάσκει Improv Theater στη χώρα. Έχουν παρουσιάσει τη δουλειά τους σε Τουρκία, Βέλγιο, Φιλανδία, Γερμανία, Ισπανία, Σουηδία, Γαλλία, Εσθονία, Ολλανδία, Ρουμανία, Τσεχία, ΗΠΑ και Κολομβία.
Η Λίλα και ο Παναγιώτης δημιούργησαν την ομάδα Μη Μου Up Two το 2016. Το θεατρικό τους ντεμπούτο έγινε στον πολυχώρο Vault Theatre Plus με την παράσταση «Θυμάσαι πώς γνωριστήκαμε;» την οποία και παρουσίασαν στο Mt. Olymprov, στο 2ο παγκόσμιο φεστιβάλ αυτοσχεδιασμού στην Αθήνα. Το Μάιο του 2017, η ίδια παράσταση, κέρδισε το 2ο βραβείο, από κοινού με την ομάδα Bus Και, στο Duet Yourself Festival, που πραγματοποιήθηκε στο Θέατρο Άλφα.Ιδέα.
Μιλάμε για αυτοσχεδιασμό, αλλά όχι αυτό ακριβώς που έχουμε στο μυαλό μας. «Ο αυτοσχεδιασμός είναι κυρίως σωματικός», λέει η Βασιλική. «Έχει να κάνει με το πώς χειρίζεσαι τον χώρο. Η εκπαίδευση του Improv όμως δεν είναι να δημιουργήσεις κάτι, αλλά να κάνεις ένα βήμα στο σκοτάδι, χωρίς να φοβάσαι την αποτυχία».
Εντάξει, αλλά από τη στιγμή που δεν έχετε ιδέα τι πρόκειται να γίνει, πώς καταφέρνετε να φτιάχνετε κάτι από κοινού με τους συμπρωταγωνιστές σας; «Είναι κάτι βασικό στο Improv», απαντάει ο Μενέλαος. «Οτιδήποτε μου δώσει ο άλλος το αποδέχομαι ως απόλυτα σωστό». «Ανακαλύπτεις δημιουργικότητα που δεν ξέρεις ότι έχεις. Κάθε κίνηση σου σε εκπλήσσει.» λέει ο Παναγιώτης, ενώ η Βασιλική συμπληρώνει ότι «βγαίνουν τόσα αυθόρμητα όλα! Ο αυθορμητισμός είναι η διάθεση που έχεις εκείνη τη στιγμή. Για παράδειγμα, πριν δημιούργησα ένα νευρικό χαρακτήρα, επειδή ήμουν αγχωμένη για την πρεμιέρα».
Θυμάμαι ότι στο δεύτερο μέρος της παράστασης, βγήκαν και οι τέσσερις πάνω στη σκηνή. Τους ρωτάω πώς αποφασίζουν ποιος από όλους θα πιάσει το νήμα της ιστορίας. Την απάντηση τη δίνει η Λίλα: «Είναι πολύ σημαντικό να ξέρεις πότε είσαι χρήσιμος», λέει, και ο Μενέλαος απαντά κάτι που με εκπλήσσει: «Στο Improv λέμε “όταν έχεις μια καλή ιδέα, πέτα την και κάνε κάτι άλλο!”. Αυτό σημαίνει ότι δεν είμαστε τόσο έξυπνοι να δημιουργούμε ιστορίες. Οι ιστορίες προϋπάρχουν κι αν τις ακούσεις, μπορείς να δεις που θα σε πάνε».
Αυτή η ιστορία πάντως, σας πάει στο θέατρο Άλφα. Ιδέα, κάθε Παρασκευή στις 21.30. Καμία παράσταση δεν θα είναι ίδια με την προηγούμενη. Το επιβεβαιώνω, έχω ήδη δει δύο.
Η Athens Voice, οι Μη μου Up Two και οι Bus Και σας χαρίζουν 10 διπλές προσκλήσεις για να δείτε την παράσταση. Για να τις κερδίσετε, στείλτε ένα e-mail με θέμα Back 2 Back και τα στοιχεία σας (ονοματεπώνυμο και τηλέφωνο) στο contest@athensvoice.gr, μέχρι την Παρασκευή 13/10.
*Πατέρας του Impro είναι ο Keith Johnstone, το βιβλίο του οποίου «Impro-Ο Αυτοσχεδιασμός στο θέατρο» (εκδόσεις οκτώ), μου πρότειναν τα παιδιά να διαβάσω. Με τη σειρά μου το προτείνω κι εγώ σε εσάς. Είναι χρήσιμο όχι μόνο για τους ηθοποιούς αλλά για κάθε άνθρωπο που θέλει να νιώσει δημιουργικός. Παραθέτω ένα απόσπασμα: «Το γέλιο είναι ένα μαστίγιο που μας κρατάει υπό έλεγχο. Είναι απαίσιο να γελάνε σε βάρος σου παρά τη θέλησή σου. Καταπιέζουμε τις αυθόρμητες παρορμήσεις μας, λογοκρίνουμε τη φαντασία μας, μαθαίνουμε να δείχνουμε “συνηθισμένοι”, καταστρέφουμε το ταλέντο μας και τότε κανείς δε γελάει σε βάρος μας (…). Όλοι γνωρίζουμε ενστικτωδώς τι σημαίνει “τρελή” σκέψη: τρελές είναι οι σκέψεις τις οποίες οι άλλοι βρίσκουν απαράδεκτες και τις οποίες μας έχουν εκπαιδεύσει να κρατάμε κρυφές, αλλά πηγαίνουμε στο θέατρο για να τις δούμε να εκφράζονται».
Τι μας είπε για τα ιστορικά γεγονότα και τη σχέση τους με το σήμερα, τους ακίνητους ταξιδιώτες και την παράσταση «Ματαρόα στον ορίζοντα» στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ
9°
