Παραστάσεις σε γκαράζ και γυμναστήρια, συναυλίες σε στριπτιτζάδικα, παρουσιάσεις βιβλίων σε σπίτια... Η δημιουργική Αθήνα περιφρονεί την κρίση. Η A.V. ακολουθεί τις υπόγειες διαδρομές.
Οιαρχαίοι μας πρόγονοι, που το είχαν πιάσει το νόημα, γνώριζαν ότι μόνο με το lifestyle και τα λεφτά δεν πας μακριά. Χωρίς καθόλου να χάνουν το ενδιαφέρον τους γι’ αυτά, έβαζαν και τη σκέψη σε ίδια μοίρα. Έτσι μας κληροδότησαν φιλοσοφία ζωής, εποικοδομητικές εφαρμογές κι ένα σωρό εύστοχα αποφθέγματα, που φανερώνουν ότι έτρωγαν, έπιναν, δανειζόντουσαν, κουτσομπόλευαν, είχαν τους εξοστρακισμούς τους, τους λαοπλάνους, τους τυράννους τους, ο «κυρίαρχος λαός» συχνά έκανε καταστροφικές επιλογές, αλλά «την έψαχναν» και με το παραπάνω. Έτσι μπορώ κι εγώ τώρα να καταφύγω στο «πενία τέχνες κατεργάζεται», γιατί αλλιώς πρέπει να πάω στο αγγλοσαξονικό DIY. Διότι η νεοελληνική επί του θέματος, τίποτα…
Είχαμε ξεχάσει πώς γίνεται. Με δανεικά, αντί να επισκευάζουμε αγοράζαμε καινούργιο, αντί να μαστορεύουμε πληρώναμε υπηρεσίες, αντί να κάνουμε κανά μερεμέτι φωνάζαμε τον «αλβανό» και την αναζήτηση λύσεων στις δυσκολίες τη μετατρέψαμε σε «λάδωμα». Υπήρχαν βέβαια κάποιοι σαν τον Μιχαήλ Μαρμαρινό και την Άντζελα Μπρούσκου που ανέβαζαν παραστάσεις σε κάτι υπόγεια και σε καταλήψεις, που έβαφαν, κουβάλαγαν, στήνανε σκηνικά με πεταμένα έπιπλα που έβρισκαν στο δρόμο, έκαναν πατέντες και λειτουργούσαν κολεκτιβικά. Άτομα, όμως, σαν κι αυτούς ήταν για χρόνια η εξαίρεση που επιβεβαίωνε τον κανόνα.
Και τώρα η εξαίρεση έγινε τάση κι ο κανόνας μοιάζει πια τόσο πασέ. Και μόνο η απαρίθμηση όσων συνέβησαν το τελευταίο διάστημα, ή συνεχίζουν ακόμη, φανερώνουν πως οι θεατρικές και χορευτικές ομάδες, τα συγκροτήματα και οι μουσικοί της νέας γενιάς (κυρίως) συναντιούνται ξανά με τον «πολυμήχανο Οδυσσέα» και «ποιώντας την ανάγκην φιλοτιμίαν» παίζουν σε γραφεία, γκαρσονιέρες, γυμναστήρια, στούντιο, στριπτιτζάδικα, στήνουν παραστάσεις και συναυλίες μηδαμινού κόστους και συχνά με εισιτήριο «ό,τι προαιρείσθε». Ακόμη και το Φεστιβάλ Αθηνών θα χρησιμοποιήσει φέτος αντισυμβατικούς χώρους με το project «Πολεοδομίες». όπου νέοι, πειραματικοί θίασοι θα ανεβάσουν παραστάσεις σε 5 ταράτσες και αυλές της Αθήνας.
Για να φτάσεις εκεί που συμβαίνει, συχνά χρειάζεσαι GPS...
● Η Αλεξάνδρα Παπαγεωργίου έγραψε και παρουσιάζει σε μια γκαρσονιέρα στην Ι. Δροσοπούλου 17Α τη «Θεία Βιβή» και στο τέλος της παράστασης ο κάθε θεατής αφήνει ό,τι θέλει κι αν θέλει.
● Σε ένα αστικό σπίτι, στην οδό Χαβρίου 7 στο Σύνταγμα, βλέπουμε το «Τι θα κάνουμε τώρα;» των So7 (η χορογράφος Φρόσω Κορρού κι ο Δημήτρης Κουρούμπαλης, που το έγραψε και παίζει), μαζί με τους Υβόννη Τζάθα, Δημήτρη Πασσά και Μιχάλη Κουμαριανό (697 3809595). Μέχρι τέλη Μαΐου.
● Πρόσφατα οι My Wet Calvin, που βαρέθηκαν τους «συμβατικούς» χώρους όπως το Bios και το 6 D.O.G.S., κατέφυγαν στο στριπτιτζάδικο Erotica στην Αχαρνών και τους ακολούθησαν πολλοί φίλοι τους.
● Ο συγγραφέας Βασίλης Αλεξάκης παρουσίασε το νέο του μυθιστόρημα «Η πρώτη λέξη» (εκδ. Εξάντας) σπίτι του.
● Η θεατρική ομάδα Υστερόγραφο παρουσιάζει σε “gum test” τον «Μισάνθρωπο» του Μολιέρου στο γυμναστήριο Body Fitness Club, χωρίς εισιτήριο.
● Το μουσικό σύνολο 4+1 έδωσε πρόσφατα μια συναυλία σ’ έναν υπό διαμόρφωση χώρο που ονομάζεται Baumstrasse, στο 2ο όροφο στην οδό Σερβίων.
● Στο No Central, στον 3ο όροφο της Πρωτογένους & Ψυρρή, γίνονται συστηματικά συναυλίες, με πιο πρόσφατες των Phoenix Catscrath και του Felizol με τον Boy (που είχε ξεκινήσει πριν μερικούς μήνες μια σειρά συναυλιών σπίτι του).
● Σε μια γκαρσονιέρα κοντά στο Πεδίον του Άρεως παρουσιάζεται η παράσταση “Dominatrix”. Για να πας πρέπει να τηλεφωνήσεις (690 7390333) και να δώσεις ραντεβού με άνθρωπο της ομάδας εκεί κοντά, που θα σε οδηγήσει στο χώρο.
● Η 5μελής θεατρική ομάδα «Οικείο» του Μίλτου Δημουλή δίνει παραστάσεις κατ’ οίκον (697 7771821, www.oikeiotheatro.gr).
Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά; Είναι επειδή το εναλλακτικό έγινε mainstream και ψάχνουν το εναλλακτικό του εναλλακτικού; Ή μήπως η έλλειψη πόρων, χορηγών και χώρων; Είναι απλώς φτηνό και συμφέρει; Ζητήσαμε από τους πρωταγωνιστές να γράψουν ένα κείμενο με αφορμή την περίπτωσή του ο καθένας, αλλά και από μία «παλαίμαχο» του είδους. Η Άντζελα Μπρούσκου –που δεν ονόμασε τυχαία την ομάδα της «θέατρο δωματίου»– έχει στήσει d.i.y. παραστάσεις από την (καλλιτεχνική) κατάληψη ενός νεοκλασικού απέναντι απ’ το Πολυτεχνείο (που είχε κάνει ο Δημήτρης Παπαϊωάννου πριν από χρόνια) ως το υπόγειο του Bios (όταν ήταν ακόμα απλώς ένα υπόγειο).
Ομάδα BlindSpot
Παράσταση μέσα στο Αυτοκίνητο
«Συχνά νιώθουμε την ελευθερία να ζήσουμε πολύ προσωπικές στιγμές μέσα σε ένα αυτοκίνητο. Θέλαμε λοιπόν να δούμε πώς δύο άνθρωποι, έχοντας αυτή την αίσθηση της ιδιωτικότητας, μιλάνε και συμπεριφέρονται μεταξύ τους παρκαρισμένοι στο γκαράζ ενός κτιρίου. Και μέσα από αυτή τη σχέση να δούμε το βαθμό που η σημερινή ελληνική κατάσταση, η ανεργία και η οικονομική κατάρρευση γύρω μας επηρεάζουν δύο νέους ανθρώπους και διαμορφώνουν τις διαπροσωπικές τους σχέσεις». Η ομάδα BlindSpot εξηγεί με ποιο σκεπτικό παρκάρει τη νέα της ιδέα στο γκαράζ του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης από τις 2/5. Η παράσταση “Parklife” συνδυάζει τη θεατρική με την κινηματογραφική γλώσσα, εικόνες και ήχους, για να ντύσει το πρωτότυπο κείμενο του Στέλιου Λυκουρέση, με θέμα μια νεαρή διαφημίστρια που, άνεργη πια, ξυπνάει μέσα σε ένα αυτοκίνητο δίπλα σε έναν άγνωστο άντρα. Το κοινό άλλοτε σαν μάρτυρας και άλλοτε σαν ηδονοβλεψίας παρακολουθεί τους δύο ηθοποιούς (Γιώτα Αργυροπούλου, Θανάσης Δόβρης) να ανατρέπουν συνεχώς την κατάσταση μέσα σε ένα αυτοκίνητο, σε ρόλο αυτόνομης κινούμενης θεατρικής σκηνής. Σκηνοθετεί ο Μιχάλης Κωνσταντάτος. Πειραιώς 206 (ύψος Χαμοστέρνας), 210 3418.550
Η τέχνη χρειάζεται χώρο. H Αθήνα σφύζει από χώρους.
Χώροι εναλλακτικοί, όπως αίθουσες, γκαλερί, αποθήκες, καταστήματα, διαμερίσματα, ταράτσες, υπόγεια, ημιυπόγεια, γκαράζ, πάρκινγκ, εξώστες, βεράντες, τουαλέτες, studios, ακάλυπτοι, εγκαταλελειμμένα κτίρια, bars, εστιατόρια, πλοία, όλα βρίσκονται σε καλλιτεχνική διέγερση προκειμένου να στεγάσουν παραστάσεις, περφόρμανς, events.
Χώροι αυτοδιαχειριζόμενοι, χώροι συνεργασίας, χώροι πειραματισμού, έρευνας, διάδρασης, ανταλλαγής, χώροι πρόκλησης, πρωτότυποι, πανάκριβοι, δωρεάν, με ποσοστά, πρόσφοροι να μεταμορφωθούν σε περιβάλλοντα φιλόξενα για νέες οπτικές και ιδέες. Ζωντανοί οργανισμοί που συμβάλλουν στη δημιουργία ενός πολιτιστικού οικοσυστήματος. Θα έλεγε κανείς ότι μιλάμε για ένα φαινόμενο. Ένα καλλιτεχνικό τσουνάμι.
Όλοι οι χώροι μετατρέπονται σε σκηνές.
Όλα είναι μια παράσταση και η επιθυμία ανεξιχνίαστη. Ίσως να μη φτάνει, όμως, η «διάθεση πειραματισμού», όπως συχνά αναφέρουν τα δελτία Τύπου. Αρκετοί «προοδευτικοί» χώροι καταλήγουν σε ενοικιαζόμενες αίθουσες, άλλοι κλείνουν για να ανοίξουν άλλοι. Πρέπει κάπου να συναντηθούμε.
Τελικά γιατί ποθούμε ένα δικό μας χώρο, αφού όλοι οι καλοί χωράμε; Το κοινό χειροκροτεί. Το χώρο; Συν-χωρέστε μας.
Κώστας Γάκης
Παράσταση σε τηλεοπτικό «Τσαντίρι»...
Είναι η μεγαλύτερη κοινοτοπία των καιρών, αλλά δεν θα διστάσω να ξεκινήσω από αυτήν: η κρίση ευνοεί τον αυτοσχεδιασμό και την επινοητικότητα. Και για να κάνω και μια ηθογραφικού τύπου προσθήκη στην προαναφερθείσα κοινοτοπία, θα συμπληρώσω: πενία τέχνας κατεργάζεται. Το μυαλό στροφάρει στις φουρτούνες και βρίσκει διαφορετικά μονοπάτια. Και το πλήρωμά μας, ο θίασος της παράστασης «Ο Διχοτομημένος Υποκόμης», ακριβώς λόγω της φουρτούνας των καιρών έμεινε ενωμένο, δεμένο γύρω από το φαντασιακό κατάρτι της παράστασης.
Αφήνω την ποίηση και εξηγούμαι: μετά από μία περιπλάνηση σε διάφορους θεατρικούς χώρους από την αρχή της χρονιάς καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο μια νεανική ομάδα σαν τη δική μας (μη επιχορηγούμενη, αλλά ενεργή για μια πενταετία και παθιασμένη) να καταφέρει να ανεβάσει την παράστασή της σε ένα «κανονικό θέατρο». Το κόστος της ημερήσιας ενοικίασης του θεάτρου ισούται με το νοίκι που πληρώνω το μήνα για ένα δυαράκι. Η κρίση (όλως παραδόξως) δεν έχει κατεβάσει τις τιμές και οι θεατρικοί παραγωγοί αγρόν ηγόραζον (κοινοτοπία-Κώστας: 3-0). Έτσι δεχτήκαμε με χαρά την πρόταση του Λάκη Λαζόπουλου για θέατρο σε τηλεοπτικό στούντιο, πρόταση που δεν μας «έγδυνε» οικονομικά ούτε μας έκανε να νιώθουμε «φτωχοί συγγενείς», όπως πολλάκις έχουμε νιώσει συνομιλώντας με διάφορους υπερφίαλους θεατρώνηδες.
Επίσης η πρόταση αυτή δεν ενείχε ούτε επέβαλε κανενός είδους υποτέλεια. Τόσο ο ίδιος ο Λάκης Λαζόπουλος όσο και όλοι οι άνθρωποι του Στούντιο του Αλ Τσαντίρι μάς αποδέχτηκαν όπως είμαστε και συνεχίζουν να το κάνουν. Φάνηκε, δηλαδή, τόσο από τα λόγια τους όσο και από τις πράξεις τους ότι δέχτηκαν την ανεξαρτησία της τέχνης μας, δέχτηκαν ότι δεν κάνουμε εκδουλεύσεις και ότι δεν ανήκουμε πουθενά παρά μόνο στον ελεύθερο θίασό μας, που περιοδεύει διαρκώς και ισορροπεί γλυκά ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα. Είδαν ότι κάνουμε «φτωχό θέατρο» από άποψη και από ανάγκη, και αντελήφθησαν ότι είμαστε χαρούμενοι που η ένδεια σκηνικών και κοστουμιών στην παράστασή μας μεταφράζεται μαγικά σε πλούτο επικοινωνίας και συνεύρεσης με το κοινό. Και απλά το άφησαν να συμβεί. Με μεγάλη γενναιοδωρία.
Αυτή η γενναιοδωρία μεταφέρεται και στην οικονομική συνθήκη της παράστασης, την οποία συναποφασίσαμε από κοινού με το Στούντιο: η είσοδος στο Στούντιο στου Ρέντη είναι ελεύθερη και στην έξοδο υπάρχει ένα κουτί όπου καθένας αφήνει ό,τι θέλει κι αν έχει. Αν δεν έχει δεν δίνει και αυτό είναι κάτι που μας ικανοποιεί απόλυτα, γιατί η εποχή είναι δύσκολη και με αυτό τον τρόπο όλοι έχουν πρόσβαση στη θεατρική μας απόπειρα. Δεν ζητιανεύουμε, απλώς απαντάμε στη δύσκολη εποχή με γενναιοδωρία και ανοιχτή καρδιά.
Με μεγάλη χαρά, εξάλλου, από τις πρώτες κιόλας πρόβες στο Αλ Τσαντίρι αισθανθήκαμε ότι ο χώρος έχει μια καλώς εννοούμενη «θεατρίλα», η οποία προφανώς έχει να κάνει με τη μακρά θητεία του παρουσιαστή της στο θέατρο, και δεν απέπνεε καμία ψυχρότητα. Έτσι σε μια εποχή που όλοι νιώθουμε χωρισμένοι από την ψυχή μας, απομονωμένοι, διχοτομημένοι σε δεκάδες δίπολα που τα ξεχαρβαλώνει σαν προκρούστεια κλίνη η κρίση (εγώ κι ο Μποντλέρ στις παρομοιώσεις), η Λένα, ο Τάκης, η Αγγελίνα κι εγώ δηλώνουμε ευτυχείς που το δημιούργημά μας, ο Διχοτομημένος μας Ιππότης, κομμένο στη μέση κι αυτό, συνεχίζει την πορεία του μέσα σε ένα, εντελώς ανέλπιστα, φιλόξενο τηλεοπτικό στούντιο.
Γιούλα Μπούνταλη
Συγγραφέας - Ηθοποιός
Δεν θυμάμαι πραγματικά να το διαπραγματεύομαι – ήταν μέρος της απόφασης να παρουσιάσω ένα δικό μου κείμενο με το δικό μου τρόπο. Ειδικά γράφοντας ένα μονόλογο, ξέρεις ότι αν δεν είσαι έτοιμος να αναλάβεις την ευθύνη για τα πάντα δεν έχεις πολλές ελπίδες να φτάσεις στο τέλος. Και κάπως έτσι όλα παίρνουν το δρόμο τους προς κάτι που στο τέλος μοιάζει ύφος και στιλ, αλλά που η πιο βαθιά του συγγένεια είναι προς την ανάγκη. Και η ανάγκη είναι η μεγαλύτερη μόδα. Δουλεύοντας πάνω στον «Καυκασιανό Φοίνικα» προσπαθήσαμε όλοι να απαντήσουμε στη δική μας ανάγκη για θέατρο στην Αθήνα σήμερα. Ζητήσαμε να συντονιστούμε με ένα θέαμα αληθινό – με την έννοια ότι υπάρχει και μας αγγίζει, γεννιέται και αναφέρεται σε χώρους που κινούμαστε και ζούμε καθημερινά. Ένα θέαμα έχει για θέμα του και μας καλεί να δούμε το πού είμαστε, γιατί είμαστε εδώ, πώς αυτός ο χώρος καθορίζει τις σχέσεις μας και είναι γεμάτος πληροφορίες που μας διαμορφώνουν. Και πιστέψαμε ότι μέσα από τη διαδικασία αυτή μπορούμε να φωτίσουμε αυτό που λέμε μοναξιά, να γίνουμε λιγότερο ξένοι προς τον εαυτό μας, να νιώσουμε τη δύναμη να αλλάξουμε.
Και μια τέτοια παράσταση δεν μπορεί να βρίσκεται κάτω από έναν ήδη υπάρχοντα χώρο, επίσημο «θεάτρου», «κινηματογράφου», «μουσικής σκηνής», «γκαλερί», γιατί από τη φύση της έχει ανάγκη από ένα χώρο προσωρινό, όπου θα παραμείνει μέχρι να εξαφανιστεί. Στοχεύσαμε να τροφοδοτήσουμε σε όσους είδαν την παράσταση την εμπειρία μιας ασυνέχειας, σχετικότητας σε σχέση με αυτό που λέμε «χώρος», «σπίτι», «θέατρο», υπονομεύοντας τη μονιμότητα – που κάθε οργανωμένος χώρος τέχνης διεκδικεί για να επιβιώσει.
Τάνια Γιαννούλη
Μουσικός
Το θέμα «πού παίζουμε» είναι πάντα σημαντικό, όταν θες να εμφανίσεις τη δουλειά σου ζωντανά. Η αλήθεια είναι ότι οι χώροι στην Αθήνα είναι περιορισμένοι, και αν η μουσική σου έχει κάποιες ιδιαίτερες απαιτήσεις τότε οι επιλογές είναι πραγματικά λίγες. Με τους «4+1» παίζουμε ελεύθερο αυτοσχεδιασμό –κάτι αρκετά ειδικό– και έχουμε βρεθεί κάποιες φορές (λίγες ευτυχώς, γιατί μάθαμε γρήγορα από το πάθημά μας) στη δυσάρεστη θέση να παίξουμε σε χώρους ακατάλληλους, με κακό ήχο, με βαβούρα, γιατί μέρος του κοινού έχει έρθει αυτή τη βραδιά να γιορτάσει γενέθλια φίλου, ή πολύ απλά σε χώρο με κακό «μαγαζάτορα».
Έκτοτε οι προϋποθέσεις που έχουμε θέσει για να παίξουμε κάπου έχουν γίνει πολύ αυστηρές και αν προσθέσουμε το ότι για τη μουσική μας χρειαζόμαστε και πιάνο… τότε τα πράγματα δυσκολεύουν. Παρ’ όλα αυτά (ή μάλλον για όλους αυτούς τους λόγους) θα προτιμούσαμε να παίξουμε σε ένα χώρο εντελώς βιομηχανικό, στο 2ο όροφο ενός παλιού κτιρίου σε κάποιο στενό του Βοτανικού (αλλά με πιάνο και κυρίως καλή «φιλοξενία» από τους ανθρώπους εκεί), παρά στο μοδάτο Venue όπου θα πρέπει να κάνουμε εκπτώσεις στη μουσική μας.
Το πρώτο μας live ήταν σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου στα πλαίσια μιας έκθεσης (Κappatos Rooms). Από τότε μέχρι σήμερα έχουμε παίξει μέσα σε βάρκα (Λονδίνο), σε εκκλησία (Λονδίνο και Άμστερνταμ), στο δρόμο, σε σπίτια φίλων, σε εξοχικές αυλές, σε γκαλερί, σε καμπίνα πλοίου. Το να είσαι τόσο ευέλικτος και να μπορείς να εκμεταλλεύεσαι δημιουργικά το περιβάλλον που παίζεις και ταυτόχρονα να έρχεσαι σε τόσο άμεση επαφή με το κοινό σου είναι η μαγεία της D.I.Y. φιλοσοφίας και αισθητικής. Επίσης, σε πρακτικό επίπεδο, όταν αποφασίσεις να τρέξεις μόνος σου την καλλιτεχνική δουλειά σου, θα πρέπει να σκεφτείς το πολύ σημαντικό κομμάτι της παραγωγής. Για παράδειγμα, πρόσφατα κυκλοφορήσαμε σε βινύλιο μόνοι μας τη νέα μας δουλειά με τίτλο “Objekt”. Για την παρουσίασή του κάναμε 7 παραστάσεις στο στούντιό μας και με αυτό τον τρόπο καταφέραμε να πουλήσουμε πάνω από 200 αντίτυπα σε 2 εβδομάδες και έτσι καλύψαμε τα έξοδα της παραγωγής. Πάθος, όνειρο και δουλειά.
Τι μας είπε για τα ιστορικά γεγονότα και τη σχέση τους με το σήμερα, τους ακίνητους ταξιδιώτες και την παράσταση «Ματαρόα στον ορίζοντα» στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ
12°
