ΓάμμαΓάμμα: Καθόλου τέχνη αλλά πολλή ψυχή

Μάλλον είναι το άλμπουμ της χρονιάς στην ελληνική ανεξάρτητη σκηνή — σίγουρα το πιο ιδιαίτερο. Οι Γιώργος Καρναβάς (Heretic Films, Synch Festival) και Γεώργιος Δημάκης, γνωστός και ως Prins Obi (Baby Guru, μουσικός και φαρμακοποιός), είναι τα δύο γάμμα πίσω από τους ΓάμμαΓάμμα. Οι δυο τους συνδυάζουν τη λαϊκή ψυχή του ρεμπέτικου με ηλεκτρονική ευαισθησία, κινηματογραφικές εικόνες και μια δόση υπαρξιακής ειρωνείας. Το άλμπουμ τους «Καθόλου τέχνη» κυκλοφορεί από τη Minos EMI-Universal και ακούγεται ήδη σαν ένας μικρός ύμνος της αστικής καθημερινότητας, ένα soundtrack για μια ζωή με «ένα συμφέρον, νόημα κανένα».

Από low-fi πρωτόλειο πανκ με αέρα moog και ρεμπέτικου, σε ειρωνικό ερμηνευτικό φλέγμα α λα Πουλικάκος εποχής «Μεταφοραί ο Μήτσος» επάνω σε θαυμάσιες ρίμες («Ξυπνάω μωρό κοιμάμαι γουρούνι / είμαι αυτό που γράφει το κουδούνι. / Μικρός πλανήτης, μεγάλη ιδέα /εσύ θα είσαι η μοιραία / Μικρός πλανήτης, βαριά ανασαίνω /βάζω φωτιά και ανεβαίνω»). Ηλεκτρονικά θραύσματα με κραυγές ζούγκλας, απειλητικές δοξαριές, ερωτική απογοήτευση επάνω σε κόρους και πιάνο που φέρνουν στο μυαλό τον Zappa (of all the people). Σε όλα τα κομμάτια του άλμπουμ υπάρχει μία απειλητική υπόσχεση ότι κάτι έρχεται, κάτι επελαύνει με ακαταμάχητο ρυθμό και ατρόμητο κούλνες, μία αφοπλιστική αίσθηση ότι αυτοί οι δύο τύποι απλώς δεν νοιάζονται, γι’αυτό και το κάνουν τέλεια. Όσο κι αν ο ένας Γάμμα τραγουδάει “τα πόδια σέρνω”, το άλμπουμ θες να το χορέψεις με τρέλα. Σκέψου τo δηλαδή και live με πιο άγριο γρονθοκόπημα. Στον δίσκο, παρ' όλ’ αυτά υπάρχει καλοσύνη που εμφανίζεται ξαφνικά μέσα από γέφυρες και περάσματα ανάμεσα στα κομμάτια, κάτι έγχορδο κι αμέσως κόρνες σαν απόγνωση σε βαρύ κυκλοφοριακό, ένα θέρεμιν σαν ημικρανία από ιγμορίτιδα (τόσο έντονα το νιώθεις στον εγκέφαλό σου) και μετά ακουστική κιθάρα σε ένα χειροποίητο μπλουζ με reverb σαν να το τραγουδάει μόνος του σε ένα άδειο στούντιο, και μάλιστα απόλυτα σοβαρός: «Σε είδα χθες με το μαγιό / και κόντεψα να τρελαθώ / αχ τσαχπίνα μου Μαριώ» μέχρι που ξαφνικά μπουκάρει μέσα όλη η παραγωγή και το απογειώνει. Ανάμεσά τους νομίζεις ότι βλέπεις και κάποιο από Τα Παιδιά της Παλαιότητας να έχει κολλήσει σαν χαλασμένο βίντεο στο ίδιο κομμάτι, αυτή η υπέροχη αίσθηση του glitch που παθαίνεις όταν αρχίζεις να μεγαλώνεις. Πολύ δίκαια το άλμπουμ κλείνει με την πιο τρυφερή στιγμή αυτής της 10άδας, το «Καθισμένος ανάποδα στην τελευταία θέση του λεωφορείου», σαν ένα επιμύθιο των δύο Γιώργηδων: η ιστορία της ζωής μου.

Το άλμπουμ έρχεται πακεταρισμένο σε ένα πολύχρωμο εξώφυλλο - μπάχαλο όπου ιμιτασιόν ήρωες του Ντίσνεϊ συναντούν τους ρεμπέτες και τα τσόλια σε μια διονυσιακή παρωδία σύγχρονου ελληνικού ταβερνόξυλου. Απομεινάρι αυτού του artwork μοιάζει να είναι και ο Γουίλεμ Νταφόε που πρωταγωνιστεί στο βίντεο «Αύριο βράδυ» των ΓάμμαΓάμμα, σε μία τζαρμουσ-ιακή ερμηνεία.

ΓάμμαΓάμμα: Γιώργος Καρναβάς και Γεώργιος Δημάκης μιλούν για το άλμπουμ «Καθόλου τέχνη»

Από την Heretic στον Νταφόε κι από τους Baby Guru στα συνθεσάιζερ και το Kapsourosong – πότε συνειδητοποιήσατε ότι αυτό που φτιάχνατε δεν ήταν «Καθόλου τέχνη» αλλά κάτι που είχε ψυχή;

Γ.Κ.: Το μόνο που ήξερα από την αρχή ήταν πως αυτά τα τραγούδια –όπως και τα υπόλοιπα που είναι προς αναμονή του δεύτερου δίσκου– ήταν κάτι πολύ προσωπικό και αληθινό. Προσωπικές ιστορίες, αληθινή αγωνία για το τι είναι ο κόσμος, ερωτικές ιστορίες που ήθελα να ή είχα ζήσει, σκέψεις και στιγμές. Δεν μπορούσα καθόλου να πω αν αισθητικά ήταν κάτι αποκρουστικό ή πιθανά γοητευτικό, αλλά όταν τα έπαιζα στα πιάνο στο σπίτι με έπιαναν. Και αυτό μου έφτανε. Δεν υπήρχε κάτι άλλο στο μυαλό μου.

Γ.Δ.: Από μεριάς μου το θεώρησα πρόκληση να αναλάβω να κάνω παραγωγή σε ένα εξ ολοκλήρου ελληνόφωνο υλικό με λαϊκό έρεισμα.

Αν το «Καθόλου τέχνη» ήταν χρονοκάψουλα, ποια είναι τα δύο αντικείμενα που θα έβαζε ο καθένας σας μέσα;

Γ.Κ.: Δεν ξέρω καθόλου.

Γ.Δ.: Ένα ξεθωριασμένο family snapshot circa covid καραντίνα και λίγο τζατζίκι.

Το άλμπουμ γεννήθηκε από τραγούδια που περίμεναν τρεις δεκαετίες σε ένα συρτάρι. Ποιο ήταν το σημείο καμπής που αποφασίσατε ότι αυτή η «καθυστέρηση» άξιζε τον κόπο;

Γ.Κ.: Κατά τη διάρκεια του covid άρχισα να τα ξαναπαίζω - νομίζω είχα παρατήσει το πιάνο 4-5 χρόνια τελείως, λόγω δουλειάς και οικογένειας δεν υπήρχε χρόνος, χώρια που δεν ήθελα να προσθέτω «φασαρία» στο σπίτι με τα παιδιά να έχουν πάρει την πρωτοκαθεδρία σε αυτό. Νομίζω πρώτη φορά σε αυτή τη φάση τα ηχογράφησα στο κινητό μου και άρχισα να τα ακούω σε διάφορες φάσεις - πλένοντας πιάτα, χαζεύοντας στο μπαλκόνι, ή τα έβαζα στα παιδιά μου και περίμενα να μου πουν «ε, τέλειωνε κλείσ' το», και για πρώτη φορά άρχισα να καταλαβαίνω πως μου αρέσουν. Επίσης άρχισα να αποκτώ καθαρή εικόνα για τον ήχο που ήθελα να έχουν στην πιθανή τελική τους μορφή. Σε εκείνο το σημείο αποφάσισα πως θα τα μοιραστώ και η μισή ντροπή δική μου και η μισή στους άλλους.

Ο Γουίλεμ Νταφόε έγινε ο ήρωας του «Αύριο Βράδυ». Πόσο δύσκολο ήταν να τον πείσετε; Πώς έγινε το στόρι και πώς ήταν το γύρισμα;

Γ.Κ.: Δεν ήταν δύσκολο, επίσης δεν είναι άνθρωπος για να τον πείσεις. Είτε το βλέπει και πάει προς αυτό, είτε δεν ασχολείται καθόλου. Μας συνδέουν πολλά με το Γουίλεμ και σε επίπεδο σκέψης αλλά και σε επίπεδο ζωής πλέον - έχουμε κάνει και πει πράγματα παρέα. Ξέρω ότι το βασικό του κίνητρο ήταν να με υποστηρίξει και για αυτό το έκανε, αλλά δεν θα το έκανε αν δεν του άρεσε η μουσική και η ιστορία που λέει το τραγούδι. Επίσης σχετικά νωρίς στη γνωριμία μας μου είχε πει πως στα αλήθεια δεν είμαι παραγωγός αλλά «κρυφοκαλλιτέχνης» οπότε ήταν λίγο σαν να το περίμενε αυτό και κάπως να δικαιώθηκε στην εκτίμησή του; Δεν ξέρω. Το γυρίσαμε σε 4 ώρες νομίζω, πανηγύρι ήταν η φάση και οι θαμώνες του κουτουκιού έμειναν λίγο με την μπουκιά στο στόμα όταν τον είδαν να μπαίνει στο μαγαζί. Φτάσαμε στον χώρο εν ώρα λειτουργίας και δεν είχαμε πει ποιος και τι θα γίνει ακριβώς. Ήταν πολύ ωραίο και αληθινό θα έλεγα.

Ποιο κομμάτι του δίσκου πιστεύετε ότι αντιπροσωπεύει τον καθένα σας απόλυτα; Και γιατί;

Γ.Κ.: Είναι τελείως κλισέ, το ξέρω, αλλά με αντιπροσωπεύουν 100% όλα τα κομμάτια. Αλλά μπορώ να πω πως, αν μου έλεγε κάποιος πως θα μπορούσα να μοιραστώ μόνο ένα κομμάτι από αυτά στη ζωή μου, θα διάλεγα το «Λάνσελοτ».

Γ.Δ.: «Καθισμένος ανάποδα στην τελευταία θέση του λεωφορείου». Έχει μια ευαισθησία που με αγγίζει πολύ γι’ αυτό και επιλέξαμε να το βάλουμε να κλείνει το άλμπουμ.

Υπάρχουν κομμάτια στον δίσκο που θα (μπορούσαν να) γίνουν μικρού μήκους ταινίες;

Γ.Κ.: Το ότι η γραφή των στίχων είναι κινηματογραφική το κατάλαβα στην πορεία, όταν άρχισα να ασχολούμαι με το σινεμά και είναι κάτι που μου άρεσε πολύ σαν συνειδητοποίηση. Ποτέ δεν ήθελα να γράψω με δύσκολη γλώσσα, και δεν ήθελα να εξηγήσω πράγματα, ήθελα απλά να διηγηθώ απλές ιστορίες. Το «Άνκορμαν», το «Λανσελοτ», το «5 η ωρα το πρωί», το «Καψουροσόνγκ», το «Μπόι», και φυσικά το «Σκληρή Καρδιά» σίγουρα θα μπορούσε κάποιος να πει πως είναι σεναριάκια για μικρές ταινίες.

Ο τίτλος «Καθόλου τέχνη» είναι δήλωση, ειρωνεία ή απόπειρα να μη σας πάρουμε πολύ στα σοβαρά; Και τελικά, τι είναι για σας «τέχνη»;

Γ.Κ.: Είναι λίγο από όλα και για αυτό μου έκατσε σαν ο σωστός τίτλος κάποια στιγμή. Είναι ωραίο κάτι να εκπέμπει διαφορετικά σήματα την ίδια στιγμή. Ίσως λίγο περισσότερο να είναι δήλωση, ίσως υπό την έννοια ότι δεν μας ενδιαφέρει το «τεχνικά άρτιο» παρότι προσπαθούμε να είμαστε τεχνικά άρτιοι σε αυτό που κάνουμε. Πρωτίστως μας ενδιαφέρει η ψυχή αυτού που κατασκευάσαμε και η αλήθεια πίσω από αυτό - θέλαμε να κάνουμε ένα λαϊκό δίσκο με την έννοια του λαϊκού που έχουμε στο μυαλό μας για το 2025. Με αυτό θα θέλαμε να συνδεθεί όποιος δει κάτι σε αυτό που κάνουμε.

Γ.Δ.: Ο τίτλος κάνει και φοβερή αντίθεση με το φανταστικό εξώφυλλο που μας έκανε ο Δημήτρης Ρόκος καθώς και με τα art rock - avant pop στοιχεία που πέρασα ύπουλα στο υλικό. Το βρίσκω πολύ ενδιαφέρον.

Πώς η προσωπική σας πορεία –το Synch Festival, η Heretic Films, οι Baby Guru, το φαρμακείο– ενσωματώνεται στο DNA των ΓάμμαΓάμμα; Υπάρχουν ηχητικά ή αισθητικά ψήγματα από όλα τα παραπάνω στο «Καθόλου τέχνη»; 

Γ.Κ.: Αγαπώ το σινεμά, τα ρεμπέτικα και την ηλεκτρόνικα και αυτοί είναι οι πυλώνες του δίσκου. Νομίζω τα βρίσκεις σχεδόν σε όλα τα κομμάτια είτε στον ήχο είτε στα λόγια.

Γ.Δ.: «Μusic is a princess, I’m just a boy in rags». Αγαπώ τη μουσική, θέλω να την υπηρετήσω όσο μπορώ, φαρμακείο τέλος για μένα.

Ακούγοντας τα τραγούδια σας, ερχόταν συνέχεια ο Frank Zappa στο μυαλό μου. Πώς σας φαίνεται αυτή η σκέψη; 

Γ.Κ.: Αυτό είναι πολύ μεγάλο κοπλιμέντο. Θα υπέθετα ότι εκεί που ίσως κάτι να σου έκανε κλικ για να το πεις αυτό να είναι η «μουσική ελευθεριότητα» που υπάρχει στο «Καθόλου τέχνη».

Γ.Δ.: Όντως φανταστικό κοπλιμέντο, εύχομαι το επόμενο άλμπουμ μας να σου φέρει στο νου τον Captain Beefheart.

Μια άλλη θεωρία λέει ότι ο ήχος σας ισορροπεί ανάμεσα στον Ντέιβιντ Λιντς και τον Τσιτσάνη. Υπάρχουν στις αναφορές σας αυτοί οι δύο μύθοι;

Γ.Κ.: Είσαι 100% μέσα σε αυτό. Αγάπησα το σινεμά με το Wild at Heart. Ήταν και η εποχή που είχα μόλις αρχίσει να γράφω και θυμάμαι ακόμα τη μέρα που είδα αυτή την ταινία. Πήγα 3 μέρες στη σειρά στον Δαναό για να τη χορτάσω. Δεν ξέρω, με είχε πιάσει σε όλο μου το σώμα αυτό που είδα– χώρια που ο ήρωας που παίζει ο Γουίλεμ έγινε ένα από τα μεγαλύτερα κολλήματα μου και κάπως έτσι όλα κάνουν έναν κύκλο στην ζωή. Κάπου εκεί απέκτησα και έναν μπαγλαμά και το βιβλίο του Πετρόπουλου με τα ρεμπέτικα και πέρασα μια πολύ «ελληνοκεντρική» φάση στη ζωή μου. Και επειδή άκουγα όπως όλοι πολλή ξένη μουσική, πάντα αναρωτιόμουν γιατί τα ελληνικά στα ρεμπέτικα ακούγονται τόσα γαμάτα αισθητικά ενώ στα σύγχρονα τραγούδια της τότε εποχής ήταν κάτι που προσωπικά με απωθούσε πολύ.

Ποιους Έλληνες ή ξένους μουσικούς (ή μη-μουσικούς) θεωρείτε πνευματικούς συγγενείς του ήχου των ΓάμμαΓάμμα;

Γ.Κ.: Μάρκος, Πλάτωνος, Garnier, Waits.

Γ.Δ.: Brian Eno, Rick Rubin, Πάνος Δράκος

Η «συνάντησή» σας είναι τυχαία ή ήταν μαθηματικά προορισμένη να συμβεί; Τι ήταν το στοιχείο που «κούμπωσε» τελικά;

Γ.Κ.: Πιστεύω πολύ στον παράγοντα χρόνο και στο timing. Την πρώτη φορά που έστειλα τα τραγούδια μου στον Γιώργο δεν ήταν στη φάση και μου είπε πως δεν «το βλέπει» το έργο. Επανήλθε μετά από κάποιον καιρό και συναντηθήκαμε και του εξήγησα τι ήθελα να κάνω. Ξεκινήσαμε σαν να φτιάχνουμε έναν προσωπικό δίσκο αλλά πολύ σύντομα του είπα πως αυτό είναι πλέον και των δύο μας και πως δεν θέλω να προχωρήσω μόνος. Είμαι πολύ ευτυχής για αυτό.

Θα σας δούμε και live;

Γ.Κ.: Οπωσδήποτε και θέλουμε να είναι μια clubby και ολοκληρωτική εμπειρία, άρα έχει πολύ δουλειά. Μας αρέσει να λέμε πως θα είμαστε έτοιμοι προς το τέλος του χρόνου.