Μουσική: η ανατριχίλα που μας προκαλεί και πώς «ενώνει» τους ανθρώπους
Φοράς τα ακουστικά σου, η μουσική παίζει και εσύ χάνεσαι στους κόσμους της. Μήπως ανατριχιάζεις, νιώθεις κάτι σαν μυρμήγκιασμα στα χέρια, τα πόδια και στον σβέρκο; Αν νιώθεις και εσύ αυτήν την ιδιαίτερη αίσθηση τότε εντάσσεσαι και εσύ στο 55% έως 90% των ανθρώπων που «ζουν» κυριολεκτικά στο πετσί τους την μουσική.
Είναι ένα φαινόμενο που μπορεί να συμβεί είτε ακούμε live μουσική είτε ηχογραφημένη. Αλλά γιατί συμβαίνει αυτό; Οι ερευνητές έβαλαν σκοπό να βρουν την απάντηση και έτσι μια πρόσφατη επιστημονική μελέτη -δημοσιεύτηκε στο Frontiers in Neuroscience- επικεντρώθηκε στη χαρτογράφηση της ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου την στιγμή που ο άνθρωπος ανατριχιάζει ακούγοντας την αγαπημένη του μουσική.
Η μελέτη στο Frontiers in Neuroscience - Νευροεπιστήμονες με έδρα τη Γαλλία χρησιμοποίησαν ηλεκτροεγκεφαλογραφία υψηλής πυκνότητας (HD-EEG) για να απεικονίσουν μοτίβα εγκεφαλικής δραστηριότητας όταν οι άνθρωποι ανατριχιάζουν στο άκουσμα της αγαπημένης τους μουσικής. Χρησιμοποιώντας HD-EEG, τοποθετήθηκαν ηλεκτρόδια σε μια μεγάλη περιοχή του τριχωτού της κεφαλής των συμμετεχόντων για σάρωση και μέτρηση της ηλεκτρικής δραστηριότητας στον εγκέφαλο. Στην μελέτη συμμετείχαν δεκαοκτώ εθελοντές: 11 γυναίκες και 7 άνδρες. Κάθε συμμετέχων άκουσε πέντε μουσικά αποσπάσματα που τους προκαλούσαν ανατριχίλα, καθώς και τρία επιπλέον ουδέτερα αποσπάσματα που επιλέχθηκαν από ερευνητές. Οι συμμετέχοντες αξιολογούσαν την ένταση της εμπειρίας πατώντας ένα από τα τέσσερα κουμπιά: ουδέτερη, χαμηλή ευχαρίστηση, υψηλή ευχαρίστηση, ανατρίχιασμα. Όλοι ανέφεραν ότι ένιωσαν να ανατριχιάζουν καθώς άκουγαν μία ευχάριστη μελωδία.
Η top αίσθηση της ανατριχίλας, ονομάστηκε «chill event». Δηλαδή το να νιώθεις κάτι σαν μυρμήγκιασμα στα χέρια στα πόδια και στην σπονδυλική στήλη. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν παράλληλα, την παρουσία δραστηριότητας «Θήτα», η οποία σχετίζεται με τη μνήμη, την προσοχή και το αίσθημα της προσμονής. Η μνήμη, η προσοχή και η προσμονή, έχουν αλληλένδετη σχέση με το πώς εμείς επεξεργαζόμαστε συναισθηματικά τη μουσική: Πώς και γιατί νιώθουμε, θλίψη, χαρά, θυμό κτλ. όταν ακούμε ένα τραγούδι. Αυτή η αλληλουχία, οδήγησε τους επιστήμονες στην μελέτη της πρώτης ύπαρξης του ανθρωπίνου είδους.
Νευροεπιστήμη και Εξέλιξη
Τα παλαιότερα μουσικά όργανα στον κόσμο ανακαλύφθηκαν μέσα σε μια γερμανική σπηλιά: φλάουτα 43.000 ετών φτιαγμένα από κόκαλο πουλιού και ελεφαντόδοντο μαμούθ. Θεωρούνται πως είναι τα πρώτα όργανα με τα οποία οι πρώτοι άνθρωποι χρησιμοποίησαν σε χορούς και διάφορες τελετουργίες.
Ο ήχος, η μουσική εγκλιματίζει το σύνολο των ανθρώπων σε μία διαδικασία με έναν σκοπό, από τις αρχαίες, θρησκευτικές τελετές που σκοπό είχαν συνήθως την ευημερία μιας κοινότητας κάνοντας επίκληση στις θεότητες, μέχρι τις σημερινές συναυλίες και φεστιβάλ που πάμε για να περάσουμε καλά.
Ένα πολύ καλό παράδειγμα που δείχνει ότι «η μουσική ενώνει», είναι το live των AC/DC στο River Plate, τον Δεκέμβριο του 2009:
Μουσική για την Ψυχική Υγεία
«Η μουσική από την αρχή της ύπαρξής της έπαιξε ρόλο στην ηρεμία του ανθρώπινου μυαλού. Έχει την ικανότητα να αποβάλλει το άγχος και την κατάθλιψη», σύμφωνα με την μουσικοθεραπεύτρια Kathleen M. Howland. Μπορεί ακόμη, σύμφωνα με μελέτες, να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα και να βοηθήσει στη θεραπεία του Αλτσχάιμερ.
«Ο διαλογισμός, η γιόγκα και το τάι τσι που συνδυάζουν την κίνηση με την συνοδεία ήχων, μπορούν να μειώσουν το άγχος και τους πόνους των ανθρώπων».
Αυτό μπορεί επίσης να γίνει ακούγοντας μια αγαπημένη μουσική μαζί με τους φίλους σου, χορεύοντας ή ακόμη όταν ακούς μουσική την ώρα που ζωγραφίζεις.
«Η μουσική είναι ένας εύκολος και άμεσος τρόπος για να χαλαρώσουμε», συμπληρώνει η Kathleen M. Howland
Τι επιφυλάσσει το μέλλον
«Αυτή η εργαστηριακή έρευνα αποτελεί το πρώτο βήμα στο να κατανοήσουμε το πώς αντιλαμβανόμαστε την μουσική απόλαυση. Το δεύτερο βήμα είναι να βρεθούμε σε φυσικά περιβάλλοντα, δηλαδή σε συναυλίες για να ερευνήσουμε πως η μουσική ενώνει τους ανθρώπους», δηλώνει ο ερευνητής Thibault Chabin.
Ο ήχος των τραγουδιών του είναι συνήθως πιο κοντά στην τζαζ από το ροκ και αντλεί τις εμπνεύσεις των στίχων των τραγουδιών του από τα μικρά κλαμπ των μεγάλων πόλεων
12°
