Ελληνική Μυθολογία και Μεταφυσική: Το ερώτημα του αν ένα αντικείμενο υπάρχει ανεξάρτητα από το αν το αντιλαμβανόμαστε
- Η Μυθολογία είναι το λίκνο της Φιλοσοφίας και ιστορικά αναδύεται από ένα σύμπαν κοσμολογικών μύθων. Όμως η φιλοσοφία δεν είναι απλή συνέχεια της μυθολογίας, αλλά ρήξη μαζί της: Αντικαθιστά την αφήγηση της μυθολογίας με τον λόγο της φιλοσοφίας. Η φιλοσοφία γεννήθηκε μέσα σε ένα μυθολογικό πλαίσιο, αλλά συγκροτήθηκε ως υπέρβασή του.
- Ο Αριστοτέλης αναφέρει ότι η φιλοσοφία γεννιέται από το θαυμάζειν, και ότι ο μυθοπλάστης σχετίζεται έμμεσα με τον φιλόσοφο επειδή και οι μύθοι περιέχουν «θαυμαστά». Το θαυμάζειν είναι αφετηρία της φιλοσοφίας, όχι του μύθου. Ο μύθος προϋπάρχει ιστορικά.
- Η αρχαία ελληνική μυθολογία δεν ανήκει στη μεταφυσική. Σχετίζεται έμμεσα μαζί της. Η μυθολογία δεν είναι μεταφυσική με φιλοσοφική έννοια αλλά αγγίζει οντολογικά και κοσμογονικά ερωτήματα, άρα μπορούμε να πούμε ότι είναι προ-μεταφυσική ή άτυπη μεταφυσική σκέψη.
- Η Μεταφυσική είναι βασικός κλάδος της φιλοσοφίας που εξετάζει τις πρώτες αρχές και τις αιτίες των όντων, πραγματεύεται οτιδήποτε ανήκει στον χώρο του αφηρημένου, αυτού που βγαίνει έξω από τα όρια της ανθρώπινης εμπειρίας όπως το είναι, η ζωή, η ύπαρξη και η φύση του Θεού, τι είναι το ον, τι είναι η ύπαρξη, ο χρόνος, ο χώρος, η ταυτότητα, η ψυχή..Η μεταφυσική εξετάζει το «ὂν ᾗ ὄν» (Tο ον καθ᾽ εαυτό, ως ον), (ὂν = αυτό που υπάρχει, το υπάρχον), και τις πρώτες αρχές του.
Η Μεταφυσική δεν ρωτά τι είναι κάτι, αλλά τι σημαίνει να είναι
Αρκετά φιλοσοφικά ρεύματα είναι σε αντίθεση με τη Μεταφυσική:
Εμπειρισμός (Locke, Hume). Ο Εμπειρισμός υποστηρίζει ότι η γνώση προέρχεται από την εμπειρία, είναι επιφυλακτικός απέναντι σε μεταφυσικές έννοιες που δεν επαληθεύονται εμπειρικά. Ο Hume ειδικά αποδομεί έννοιες όπως η αιτιότητα και το «εγώ».
Θετικισμός & Λογικός Θετικισμός, (Comte, Κύκλος της Βιέννης). Απορρίπτει τη μεταφυσική ως κενή νοήματος. Μόνο ότι επαληθεύεται επιστημονικά ή λογικά θεωρείται έγκυρο.
Φαινομενολογία (σε ορισμένες εκδοχές), (Husserl). Δεν αρνείται ευθέως τη μεταφυσική, αλλά τη βάζει σε παρένθεση. Εστιάζει στο πώς τα πράγματα «φαίνονται» στη συνείδηση, όχι στο τι «είναι καθαυτά».
Πραγματισμός (James, Dewey). Αξιολογεί ιδέες με βάση τη χρησιμότητά τους, όχι τη μεταφυσική τους αλήθεια. Τα μεταφυσικά ερωτήματα θεωρούνται συχνά άγονες αφαιρέσεις.
Ο Heidegger επαναθεμελιώνει τη μεταφυσική (οντολογία)
«Τι είναι η ύπαρξη» Το ερώτημα αν ένα αντικείμενο υπάρχει ανεξάρτητα από το αν το αντιλαμβανόμαστε (π.χ. υπάρχει ένα βιβλίο στη βιβλιοθήκη αν δεν το βλέπει κανείς;).
Άλλο παράδειγμα : Η διάκριση ανάμεσα στο «είναι» και στο «φαίνεσθαι», δηλαδή αν κάτι υπάρχει πραγματικά ή μόνο ως ιδέα στο μυαλό μας (π.χ. οι αριθμοί).
Ένα όνειρο ή μια σκέψη υπάρχει στο μυαλό σου, αλλά όχι με τον ίδιο τρόπο που υπάρχει ένα μολύβι στο χέρι σου.
Τι σημαίνει «Η πρώτη αιτία των όντων»: Παράδειγμα : Η αριστοτελική έννοια του «Πρώτου Κινούντος Ακινήτου», μιας αρχικής αιτίας που κινεί τα πάντα χωρίς να κινείται η ίδια. Η αριστοτελική έννοια του «Πρώτου Κινούντος Ακινήτου» σημαίνει ότι: Όλα όσα κινούνται ή αλλάζουν έχουν μια αιτία που τα κινεί. Αν όμως κάθε αιτία χρειαζόταν μια προηγούμενη αιτία, θα πηγαίναμε άπειρα προς τα πίσω. Ο Αριστοτέλης υποστηρίζει ότι αυτό δεν γίνεται, άρα πρέπει να υπάρχει μια πρώτη αρχή.
Τι είναι το Πρώτο Κινούν Ακίνητο; Είναι η πρώτη αιτία της κίνησης όλων των πραγμάτων. Κινεί τα πάντα χωρίς να κινείται το ίδιο. Δεν αλλάζει, δεν γεννιέται και δεν φθείρεται. Παραδείγματα: Μια σειρά από ντόμινο που πέφτουν. Κάποιο χέρι πρέπει να έσπρωξε το πρώτο. Το χέρι λειτουργεί ως κινητικό αίτιο.
Η θεολογική προσέγγιση θεωρεί τον Θεό ως την ύψιστη αιτία της ύπαρξης του κόσμου και όλων των όντων.
Τι είναι η αρχαία ελληνική μυθολογία: Ένα αφηγηματικό σύστημα (μύθοι), με θεούς και ήρωες που προσωποποιούν φυσικές, ψυχικές και κοσμικές δυνάμεις, ένας τρόπος ερμηνείας του κόσμου πριν την ανάπτυξη της φιλοσοφίας. Δεν αναλύει έννοιες, διηγείται ιστορίες.
Σχέση Μυθολογίας, Μεταφυσικής
Οι μύθοι αγγίζουν μεταφυσικά ερωτήματα όπως κοσμογονία, μοίρα, θάνατος, θεϊκή τάξη. Αποτελούν προ-φιλοσοφικό στάδιο σκέψης. Από τη μυθολογία γεννήθηκε η φιλοσοφία, και αργότερα η μεταφυσική.
Ο Αριστοτέλης μάλιστα λέει ότι: «διό και ο φιλόμυθος φιλόσοφός πώς έστιν· ὁ γὰρ μῦθος σύγκειται ἐκ θαυμασίων.» γι’ αυτό και όποιος είναι φίλος των μύθων είναι κατά κάποιο τρόπο φιλόσοφος, αφού η φιλοσοφία συντίθενται από θαυμάσια γεγονότα. Αριστοτέλης, Μετά τα φυσικά, Α 2, 98b12-28.
Η Βρετανία, τα τελευταία χρόνια, βρίσκεται στο επίκεντρο διεθνών συζητήσεων για την επιστροφή αρχαιοτήτων που αποκτήθηκαν κατά την περίοδο της αποικιοκρατίας
8°
