Lavatoy: Ο αυτοδίδακτος κεραμίστας Νίκος Κατσούλας μεταμορφώνει τη γη σε έργα τέχνης

Η κεραμική μπήκε στη ζωή του σχεδόν τυχαία, παρά το γεγονός ότι για χρόνια είχε αφιερωθεί στον χώρο της γυμναστικής. Ένας φίλος τού μίλησε για μαθήματα κεραμικής και, μετά από λίγες δοκιμές, αποφάσισε να πάρει έναν τροχό και να ξεκινήσει μόνος στο σπίτι. Πέντε χρόνια μετά, το πάθος για τον πηλό δεν έχει σβήσει· αντίθετα, τον παρασύρει όλο και πιο βαθιά σε έναν κόσμο όπου το χώμα μεταμορφώνεται σε γλυπτά και μικρά έργα τέχνης που μπορούν να κρατήσουν για αιώνες.

Το όνομα Lavatoy φέρει τη σφραγίδα της προσωπικότητάς του: συνδυάζει τη δύναμη της λάβας με το παιχνίδι και τη δημιουργικότητα, την αίσθηση της παιδικής περιέργειας που τον συντροφεύει από μικρό. Η φύση, τα χρώματα, οι υφές, αλλά και η αρχαία Ελλάδα είναι αστείρευτη πηγή έμπνευσης, ενώ η δουλειά του συνδέει αρμονικά το κλασικό με το σύγχρονο, δημιουργώντας αντικείμενα που ξεχωρίζουν και ταξιδεύουν σε μεγάλα ξενοδοχεία στην Ελλάδα και όχι μόνο.

Κάθε νέο έργο, κάθε σειρά που δημιουργεί, είναι και μια μικρή εξερεύνηση. Για εκείνον, ο πηλός είναι ζωντανή ύλη, με μνήμη και χαρακτήρα, που συνεργάζεται με τα χέρια και τη φαντασία του.

Μέσα από αυτή τη διαδικασία, η κεραμική γίνεται όχι μόνο αντικείμενο χρηστικό ή αισθητικό, αλλά και εμπειρία, αφήνοντας μια αίσθηση διαχρονικότητας σε όποιον τη βλέπει ή την κρατά στα χέρια του. Ο καλλιτέχνης έχει αναφερθεί στον τρίτο τόμο του The Greek Foundation Volume 03, που εστιάζει στη σχέση ανθρώπου και περιβάλλοντος, τη βιωσιμότητα και τη χειροποίητη τέχνη.

Ξεφυλλίζοντας τον τόμο του The Greek Foundation μας έκαναν ιδιαιτερη εντύπωση τα έργα του και έτσι η Athens Voice επικοινώνησε με τον αυτοδίδακτο κεραμίστα, Νίκο Κατσούλα aka Lavatoy που μας μίλησε για το πάθος του με την κεραμική, για τις ιδέες που τον εμπνέουν και για όλα όσα σκοπεύει να δώσει «ζωή» μέσα από τον πηλό.

Ο αυτοδίδακτος δημιουργός και κεραμίστας, Lavatoy aka Νίκος Κατσούλας, μιλάει για το πάθος του με την κεραμική, για τις ιδέες που τον εμπνέουν και για όλα όσα σκοπεύει να δώσει «ζωή» μέσα από τον πηλό

— Από τον χώρο της γυμναστικής βρεθήκατε στην κεραμική. Πώς έγινε αυτή η εντυπωσιακή στροφή; Υπήρξε κάποιο τυχαίο περιστατικό;

Ναι, η αλήθεια είναι πως ήταν μεγάλη στροφή. Σπούδασα και εργάστηκα αρκετά χρόνια ως γυμναστής, αλλά πάντα είχα την ανάγκη να δημιουργώ με τα χέρια. Ένας φίλος μου μού είπε ότι κάνει μαθήματα κεραμικής. Δοκίμασα 2-3 φορές και μετά αποφάσισα να πάρω τροχό και να ξεκινήσω μόνος στο σπίτι πριν από 5 χρόνια. Από εκείνη τη στιγμή δεν υπήρχε επιστροφή· το πάθος με παρέσυρε.

— Τι σας κέρδισε εξαρχής στην κεραμική και ποιο στοιχείο σας κρατά αφοσιωμένο πέντε χρόνια μετά;

Η αίσθηση του να δημιουργώ κάτι από το μηδέν. Ο πηλός είναι γη, είναι χώμα και ξαφνικά γίνεται αντικείμενο, αγγείο, έργο τέχνης. Αυτή η μεταμόρφωση με μάγεψε και με κρατά ακόμα, καθώς και η ατελείωτη ανακάλυψη. Και ξέρετε τι άλλο με συγκινεί; Ότι αυτά που φτιάχνω έχουν τη δυνατότητα να ζήσουν χιλιάδες χρόνια. Όπως συναντάμε σήμερα αρχαία αγγεία που βρίσκονται ακέραια, έτσι και ένα δικό μου κομμάτι μπορεί να μείνει πίσω ως ίχνος του χρόνου. Αυτή η ιδέα με ενθουσιάζει.

— Το όνομα Lavatoy είναι αρκετά ιδιαίτερο. Τι ιστορία κρύβει πίσω του;

Το όνομα συνδέεται με τον τόπο μου. Βασίζεται σε ένα ειδώλιο που βρέθηκε στην περιοχή μου, την Ελάτεια Φθιώτιδας, και με συγκίνησε πολύ. «Λάβα» προέρχεται από τη λάβα του ηφαιστείου, που παραπέμπει στο στοιχείο της φωτιάς, της δύναμης για να δημιουργηθεί ένα κεραμικό. Το «Toy» είναι το παιχνίδι, η ελευθερία και η δημιουργία· το παιδί που συνεχίζει να «παίζει» με τη λάσπη όπως έκανα κι εγώ μικρός.

— Τα έργα σας «συνδιαλέγονται» με τη φύση και τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό. Πώς καταφέρνετε να συνδυάζετε το κλασικό με το σύγχρονο;

Η φύση είναι ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης: σχήματα, χρώματα, υφές. Η Αρχαία Ελλάδα είναι πάντα παρούσα. Τα αγγεία, τα ειδώλια, η Νίκη της Σαμοθράκης και άλλα έργα, τα οποία δεν τα μιμούμαι, αλλά προσπαθώ να πάρω την ουσία τους και να τη μεταφέρω σε μια σύγχρονη φόρμα. Κάτι που μπορεί να ζήσει στο σήμερα χωρίς να χαθεί η σύνδεση με το παρελθόν.

— Με τι υλικά επιλέγετε να δουλεύετε;

Το βασικό υλικό είναι ο stoneware πηλός. Μου αρέσει να πειραματίζομαι με διάφορες τεχνοτροπίες, γυαλώματα και υφές. Άλλες φορές αφήνω το έργο πιο «ωμό», να θυμίζει γη, και άλλες φορές το φέρνω σε πιο λείο, καθαρό αποτέλεσμα.

— Σε πέντε χρόνια έχετε συνεργαστεί με γνωστά ξενοδοχεία, ακόμα και με το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Είναι κάτι που περιμένατε;

Ειλικρινά, δεν το περίμενα. Ξεκίνησα χωρίς να έχω στο μυαλό μου ότι θα συνεργαστώ με τέτοιους χώρους. Κάθε φορά που βλέπω δουλειά μου να τοποθετείται σε ένα ξενοδοχείο, νιώθω χαρά και ευγνωμοσύνη. Πολλοί επισκέπτες από το εξωτερικό που επισκέπτονται το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης έχουν αγοράσει έργα μου και κοσμούν κάποιο σημείο του σπιτιού τους. Μου αρέσει που ένα έργο μου ταξιδεύει ανά τον κόσμο, γιατί υπάρχει το ελληνικό στοιχείο. Είναι μεγάλη χαρά έργα μου να βρίσκουν θέση σε τόσο διαφορετικά περιβάλλοντα. Είναι μια πορεία που με εκπλήσσει ευχάριστα και με γεμίζει ενέργεια.

— Σύντομα θα σας δούμε στο 100% Hotel Show. Τι σημαίνει για εσάς η επαφή με τον χώρο της φιλοξενίας και του design;

Η συμμετοχή στο 100% Hotel Show είναι για μένα μια ευκαιρία να παρουσιάσω πώς η τέχνη μπορεί να υπηρετήσει τον χώρο της φιλοξενίας, όχι μόνο ως χρηστικό αντικείμενο αλλά και ως εμπειρία, ως αισθητική πρόταση. Είναι επίσης ένας χώρος συνάντησης με το design, όπου οι ιδέες αποκτούν νέα διάσταση. Θα παρουσιάσω και μια σειρά ειδικά για χώρους φιλοξενίας, που ονομάζεται Lavatoy Fixtures, καθώς και νέες σειρές βάζων.

— Έχετε πει ότι θέλετε κάθε χρόνο να φτιάχνετε μια σειρά με επιλεγμένα κομμάτια. Πώς το φαντάζεστε;

Θέλω κάθε χρόνο να δημιουργώ μια μικρή σειρά, πιο ιδιαίτερη, σαν μια προσωπική, ερευνητική δουλειά. Κομμάτια που δεν είναι απαραίτητα χρηστικά, αλλά περισσότερο γλυπτικά, με έντονη καλλιτεχνική ταυτότητα. Έτσι μπορώ να εκφράζομαι ελεύθερα και να μοιράζομαι αυτή την πλευρά της δημιουργίας μέσα σε γκαλερί.

— Ο πηλός στα χέρια σας αποκτά αρχιτεκτονική διάσταση. Πώς τον αντιμετωπίζετε εσείς; Ως υλικό, ως μάζα ή ως ζωντανή ύλη;

Τον βλέπω σαν ζωντανή ύλη. Είναι χώμα που έχει μνήμη, αντιστέκεται και απαιτεί ισορροπία. Όταν τον δουλέψεις, δεν τον «ελέγχεις»· απλώς συνεργάζεσαι μαζί του.

— Τα κεραμικά σας έχουν έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα που ξεχωρίζει αμέσως. Πώς γίνεται να δίνετε στα αντικείμενα αυτή την αίσθηση διαχρονικότητας;

Η διαχρονικότητα για μένα δεν είναι στόχος, αλλά τρόπος σκέψης. Δεν με ενδιαφέρει να φτιάξω κάτι που θα μοιάζει σύγχρονο για λίγο· θέλω να έχει τη δύναμη να σταθεί σε 10 αλλά και 100 χρόνια. Αυτό πηγάζει από τον σεβασμό στη φόρμα και την ταυτότητα.

Περισσότερες πληροφορίες: lavatoyceramic@gmail.com | www.facebook.com | www.instagram | www.lavatoy.com