Ταινιοθήκη της Ελλάδος: Αφιέρωμα για τα 50 χρόνια από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας

Μια μεγάλη κινηματογραφική γιορτή για τον εορτασμό των 50 ετών από την αποκατάσταση της δημοκρατίας θα πραγματοποιηθεί στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας, σε συνεργασία με τις αντίστοιχες ταινιοθήκες της Ισπανίας και της Πορτογαλίας. Το αφιέρωμα φέρει τον τίτλο «Η πτώση των δικτατοριών και η άνθιση του νέου κινηματογράφου / Ελλάδα – Ισπανία - Πορτογαλία» και έχει ως στόχο να εορτάσει τις ιστορικές πολιτικές αλλαγές που σημάδεψαν τις τρεις χώρες της Νότιας Ευρώπης, με έναν ξεχωριστό κινηματογραφικό τρόπο.

Τι περιλαμβάνει το μεγάλο αφιέρωμα της Ταινιοθήκης για τα 50 χρόνια από την Αποκατάσταση της Δημοκρατίας σε Ελλάδα, Ισπανία και Πορτογαλία

Τα Ιστορικά Πλαίσια των χωρών
Στην Ελλάδα, η πτώση της Χούντας το 1974 συμπίπτει με την Επανάσταση των Γαριφάλων στην Πορτογαλία το ίδιο έτος, η οποία ανέτρεψε το καθεστώς του Estado Novo. Έναν χρόνο αργότερα, το 1975, πέθανε ο Φράνκο στην Ισπανία, τερματίζοντας μια μακρά και αυταρχική δικτατορία. Οι πολιτικές αυτές μεταβάσεις διαμόρφωσαν νέα κοινωνικά και πολιτικά τοπία και, παράλληλα, έφεραν επανάσταση και στον κινηματογράφο των τριών αυτών χωρών.

Το κινηματογραφικό αφιέρωμα επικεντρώνεται στις ταινίες που δημιουργήθηκαν μετά την πτώση των δικτατοριών και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, αλλά και σε κάποιες που γυρίστηκαν νωρίτερα, προσφέροντας έτσι μια μοναδική εικόνα των κοινωνικών, πολιτικών και πολιτιστικών αλλαγών της εποχής. Μέσα από ταινίες των μεγαλύτερων δημιουργών της Νότιας Ευρώπης όπως ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, ο Κάρλος Σάουρα, ο Πέδρο Κόστα, ο Μανοέλ ντι Ολιβέιρα, ο Ζοάο Σεζάρ Μοντέιρο και ο Πέδρο Αλμοδόβαρ, οι θεατές θα έχουν την ευκαιρία να δουν πώς ο κινηματογράφος αποτύπωσε τις ιστορικές αυτές αλλαγές και πώς οι σκηνοθέτες αυτών των χωρών χρησιμοποίησαν τη δύναμη της εικόνας για να αποτυπώσουν τις αλλαγές στην κοινωνία και στην πολιτική ζωή των χωρών τους.

Αφιέρωμα στην αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ταινιοθήκη: οι ταινίες που θα προβληθούν

Η έναρξη του αφιερώματος θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 13 Μαρτίου 2025 με την προβολή της ταινίας «Ο Θίασος» του Θόδωρου Αγγελόπουλου, η οποία θα προλογιστεί από τη Μαρία Κομνηνού. Θα ακολουθήσουν πολλές άλλες προβολές, με ξεχωριστούς προσκεκλημένους και καλεσμένους σκηνοθέτες από την Ιβηρική Χερσόνησου.  Στο πρόγραμμα του αφιερώματος περιλαμβάνονται 24 εμβληματικές ταινίες, τόσο μυθοπλασίας όσο και ντοκιμαντέρ, που θα προβληθούν στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας. Οι ταινίες αυτές προσφέρουν μια ανεκτίμητη ματιά στην εποχή και στους ανθρώπους που ζούσαν μέσα από τις μεγάλες ανατροπές της πολιτικής σκηνής στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία.

Ελληνικός Κινηματογράφος
Ο ελληνικός κινηματογράφος στη μεταπολίτευση ανέδειξε νέους σκηνοθέτες και ταινίες που εστίαζαν σε κοινωνικά, πολιτικά και προσωπικά ζητήματα. Ταινίες όπως το «Πρόσωπο με πρόσωπο» του Ροβήρου Μανθούλη (1966), «Ευδοκία» του Αλέξη Δαμιανού (1971), και «Ο Θίασος» του Θόδωρου Αγγελόπουλου (1975), σηματοδοτούν την άνθιση του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, ο οποίος προσπαθούσε να αποτυπώσει τις αντιφάσεις, τα βάσανα και τις ανατροπές της μεταπολιτευτικής κοινωνίας στην Ελλάδα.

Αναλυτικά οι ταινίες που θα προβληθούν:
Πρόσωπο με πρόσωπο (1966), Ροβήρος Μανθούλης
Ευδοκία (1971), Αλέξης Δαμιανός
Μετά σαράντα μέρες (1972),Φρίντα Λιάππα (μικρού μήκους)
Μέγαρα (1974), Σάκης Μανιάτης, Γιώργος Τσεμπερόπουλος(ντοκιμαντέρ)
Οι τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας (1974), Νίκος Παναγιωτόπουλος
Ο θίασος (1975),ΘόδωροςΑγγελόπουλος
Χάππυ Νταίη (1976),Παντελής Βούλγαρης
Μια ζωή σε θυμάμαι να φεύγεις (1977), Φρίντα Λιάππα (μεσαίου μήκους)
Ένα τραγούδι δε φτάνει (2003),Ελισάβετ Χρονοπούλου
Εμείς, όχι εγώ (2023), Σταύρος Στάγκος (ντοκιμαντέρ)

Επιμέλεια: Μαρία Κομνηνού

Ισπανικός Κινηματογράφος
Ο ισπανικός κινηματογράφος μετά την πτώση του Φράνκο είχε να αντιμετωπίσει την κληρονομιά μιας χώρας που είχε περάσει από τα χρόνια του καθεστώτος του δικτάτορα και στην πορεία της μεταπολίτευσης. Σκηνοθέτες όπως ο Κάρλος Σάουρα και ο Πέδρο Αλμοδόβαρ ερευνούσαν τη μετάβαση της Ισπανίας από τη δικτατορία στη δημοκρατία, συχνά μέσω της έντασης μεταξύ της παλιάς και της νέας κοινωνίας. Οι ταινίες όπως «Θρέψε κοράκια» του Σάουρα (1976) και «Η απομάγευση» του Χαϊμέ Τσαβάρρι (1976) παρουσίαζαν τη χώρα σε μια περίοδο μεγάλης κοινωνικής αναστάτωσης και προσπαθούσαν να αποτυπώσουν τα πολιτικά και κοινωνικά αδιέξοδα της μετάβασης.

Αναλυτικά οι ταινίες που θα προβληθούν:
Τραγούδιαγιαμετάτονπόλεμο /Canciones para después de una guerra (1973),Basilio Martín Patino (ντοκιμαντέρ)
Θρέψε κοράκια / Cría cuervos (1976), Carlos Saura
Η απομάγευση/ Eldesen canto(1976), Jaime Chávarri(ντοκιμαντέρ)
Χάρτινες τίγρεις/ Tigres de papel (1977), Fernando Colomo
Το έγκλημα στην Κουένκα/ Elcrimen de Cuenca (1980), Pilar Miró
Οι άγιοι αθώοι / Los santos inocentes (1984), Mario Camus
Παράλληλες Μητέρες / Madres paralelas (2021), Pedro Almodóvar

Επιμέλεια: Κάρλος Ρεβιριέγκο

Πορτογαλικός Κινηματογράφος
Ο κινηματογράφος στην Πορτογαλία, μετά την Επανάσταση των Γαρίφαλλων, βρέθηκε στο επίκεντρο της κοινωνικής αλλαγής. Ταινίες όπως «Τα Πράσινα Χρόνια» του Πάολο Ρόχα (1963) και «Το Αίμα» του Πέδρο Κόστα (1989) εξετάζουν τα τραύματα που άφησαν οι δικτατορίες και την αναζήτηση μιας νέας ταυτότητας για την Πορτογαλία. Οι σκηνοθέτες αυτής της περιόδου έβαλαν τη χώρα τους στο διεθνές κινηματογραφικό χάρτη, προσφέροντας ελπιδοφόρες εικόνες και συναισθηματικά φορτισμένες αφηγήσεις για την αναγέννηση της κοινωνίας.

Αναλυτικά οι ταίνίες που θα προβληθούν:
Τα πράσινα χρόνια/ Os Verdes Anos(1963), Paulo Rocha
Τραζ-οζ-Μόντες/Trás-os-Montes(1976), António Reis, Margarida Cordeiro (Docufiction)
Οι καλοί άνθρωποι της Πορτογαλίας/ Bom Povο Português(1980),Teresa Sá, RuiSimões (ντοκιμαντέρ)
Το αίμα/ O Sangue (1989),Pedro Costa
Αναμνήσεις από το κίτρινο σπίτι / Recordações da Casa Amarela(1989), João César Monteiro
“Όχι” ή η μάταιη δόξα της διαταγής / Non', ou A VãGlróia de Mandar (1990), Manoel de Oliveira
Η ακτή που σιγοψιθυρίζει / A costa dos murmurios(2004), Margarida Cardoso

Επιμέλεια: Ζοζέ Μανουέλ Κόστα

* Η πλειονότητα των ταινιών του αφιερώματος θα παιχτούν με αγγλικούς υπότιτλους.

Στρογγυλό Τραπέζι- Συζητήσεις-Παράλληλες εκδηλώσεις

Κατά τη διάρκεια του αφιερώματος, θα διοργανωθεί μια σειρά από συζητήσεις και στρογγυλά τραπέζια, με τη συμμετοχή καταξιωμένων προσωπικοτήτων του κινηματογραφικού κόσμου. Στις 15 Μαρτίου 2025, η Μαρία Κομνηνού (Πρόεδρος του ΔΣ της Ταινιοθήκης της Ελλάδας), η Valeria Camporesi (Διευθύντρια της Ταινιοθήκης της Ισπανίας), και ο José Manuel Costa (πρώην Διευθυντής της Ταινιοθήκης της Πορτογαλίας) θα συνομιλήσουν για τις επιπτώσεις της πτώσης των δικτατοριών στον κινηματογράφο και την κουλτούρα των τριών χωρών.

Το κινηματογραφικό αφιέρωμα συνδυάζεται με την έκθεση του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης «1967 - 1974 Κουλτούρες σε Αντιπαράθεση / Ζωή – Τέχνη – Προπαγάνδα», η οποία εξετάζει την περίοδο της δικτατορίας στην Ελλάδα, αναδεικνύοντας τα έργα τέχνης και τα τεκμήρια που αποτυπώνουν τη ζωή και την τέχνη κάτω από αυταρχικά καθεστώτα. Η έκθεση θα παραμείνει ανοιχτή μέχρι τις 16 Απριλίου και αποτελεί έναν εξαιρετικό πρόλογο για τις κινηματογραφικές προβολές που θα ακολουθήσουν.

ΙΝFO
Ταινιοθήκη της Ελλάδος, 13 έως 19 Μαρτίου