Το δυνατότερο κομμάτι ενός κινηματογραφικού φεστιβάλ είναι οι ταινίες του. Κι όταν αυτές οι ταινίες συνδυάζονται με ψηφίδες της πραγματικότητας που καταφέρνουν να κερδίσουν το ενδιαφέρον κάθε σκεπτόμενου ατόμου, τότε οι διοργανωτές του φεστιβάλ έχουν πετύχει διάνα στο στόχο τους. Όπως ακριβώς συνέβη δηλαδή με το φετινό επετειακό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης.
Το 1999 ο Δημήτρης Εϊπίδης εμπνεύστηκε το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ και επέλεξε την εποχή τέλεσης του την Άνοιξη για να έχει απόσταση από εκείνο του Νοέμβρη. Τότε ελάχιστοι μπορούσαν να φανταστούν ότι δύο δεκαετίες αργότερα το εν λόγω φεστιβάλ θα είχε δική του οντότητα, φωνή και ένα φανατικό κοινό που περιμένει «πώς και πώς να έρθει ο Μάρτιος για να γευτούμε ντοκιμαντέρ από όλο τον κόσμο». Οι Ελίζ Ζαλαντό (γενική διευθύντρια), Ορέστης Ανδρεαδάκης (καλλιτεχνικός διευθυντής) και Δημήτρης Κερκινός (επικεφαλής προγράμματος) ακολουθούν χωρίς ριζοσπαστικές αλλαγές το μοντέλο Εϊπίδη, εμπλουτίζοντας για δεύτερη συνεχή χρονιά το βασικό κορμό του φεστιβάλ με δημιουργικές πινελιές όπως το διεθνές διαγωνιστικό τμήμα (10 ταινίες φέτος) και κάποιες παράλληλες εκδηλώσεις που αναδεικνύουν τη θεματική ποικιλομορφία και τις αισθητικές παρεμβάσεις κάποιων σκηνοθετών στις αληθινές ιστορίες που αφηγούνται. Οι οποίες ιστορίες συνθέτουν τη σύγχρονη πραγματικότητα αλλά υπό το πρίσμα της καλλιτεχνικής – και ουχί αντικειμενικής αφού το μοντάζ διηγείται την ιστορία που έχει επιλέξει ο ίδιος ο σκηνοθέτης να πει- ματιάς. Παράλληλα το σασπένς γύρω από το χαρακτήρα του φετινού φεστιβάλ συντηρούταν έξυπνα όλες αυτές τις μέρες με τα αινιγματικά γκριζοκόκκινα ερωτήματα («Τι συνέβη;», «Πώς αντέδρασες;», «Υπάρχει χρόνος;», «Θα το τολμούσες;») που συναντούσες σε κάθε γωνιά της πόλης και έφερνε στο νου την οσκαρική ταινία «Three Billboards Outside Ebbing, Missouri» αφήνοντας την εντύπωση πως οι απαντήσεις για τα ερωτήματα αυτά κρύβονται μέσα στις ταινίες του φεστιβάλ.
Φέτος οι τάσεις της μεγαλύτερης μερίδας των 228 ταινιών που παρουσιάστηκαν σε όλα τα προγράμματα ήταν χωρισμένες στο δίπολο «μετανάστευση- οικολογία» αλλά τα πραγματικά μαργαριτάρια κρύβονταν σε μικρές ανθρώπινες ιστορίες από όλες τις γωνιές του πλανήτη. Από τις πιο συγκλονιστικές ταινίες του φεστιβάλ, το γερμανοβραζιλιάνικο «Ψηφιακοί καθαριστές» (Cleaners) στο πρόγραμμα «Ανθρώπινα Δικαιώματα» προσφέρουν ένα πρώτο αποφασιστικό και καίριο σχόλιο γύρω από την ουτοπία των Μέσων Μαζικής Δικτύωσης (παρακολουθούμε κυρίως στιγμιότυπα από τις ζωές των απλών ανθρώπων από τις Φιλιππίνες ως τη Βραζιλία που αποφασίζουν τι επιτρέπεται να «ανέβει» στο ίντερνετ και τι όχι, με τις αποφάσεις τους πολλές φορές να δημιουργούν ντόμινο κρίσιμων πολιτικών γεγονότων) που τα έχει όλα: σασπένς, χιούμορ, πολιτική άποψη, ανθρωπιά, συγκίνηση. Οι «Πατέρες και γιοι» στο τμήμα «Καλειδοσκόπιο» (φιλμ για την ζωή μέσα από όλο τον κόσμο) δείχνουν μέσα από ένα υλικό δύο ετών πως σε μια οικογένεια τζιχαντιστών ένας πατέρας προετοιμάζει τους γιούς του για να γίνουν μάρτυρες στο όνομα του Αλάχ. Το αργεντίνικο «Σινε-φίλες» της πρωτοεμφανιζόμενης Μαρία Αλβαρέζ δείχνει τι σημαίνει αληθινή (σινε)φιλία μέσα από την ιστορία 6 γυναικών που πηγαίνουν σινεμά κάθε μέρα (!) εδώ και μερικές δεκαετίες.
Στις ταινίες που συζητήθηκαν περισσότερο δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε τo γαλλοκαμποτζιανό «Ανγκάρ» (ένας από τους επιζώντες των Ερυθρών Χμερ μετά από πολλά χρόνια συναντά τους διώκτες του), το ποιητικό σκανδιναβικό «Μακρινό γάβγισμα των σκύλων», το επίτευγμα ενός νορβηγού σκηνοθέτη που με τα «Κορίτσια της Χρυσής Αυγής» ερευνά την άνοδο του ακροδεξιάς στην Ελλάδα μέσα από τη συνδρομή τριών γυναικών-ηγετικών στελεχών της Χρυσής Αυγής, το πορτρέτο του δοκιμιογράφου Κωστή Παπαγιώργη στο ομότιτλο φιλμ της Ελένης Αλεξανδράκη, το αυστριακό «Πράσινο ψέμα» που αποκαλύπτει την αλήθεια πίσω από τα «αθώα» βιολογικά προϊόντα, τα μουσικά ντοκιμαντέρ για τον Έρικ Κλάπτον, τη Μάριαν Φίεθφουλ (το «Faithful» σκηνοθέτησε η ηθοποιός Σαντρίν Μπονέρ), το Νίκο Μαμαγκάκη και τον Ρουίτσι Σακαμότο κ.α.
Μεγάλη επιτυχία είχαν και τα αφιερώματα στην Ανιές Βαρντά (προβλήθηκαν 10 φιλμ από την πλούσια καριερα της ενώ το συνσκηνοθετημένο με τον εικαστικό JR «Πρόσωπα και ιστορίες» της άνοιξε το φεστιβάλ) και το έτος 1968, μια χρονολογία ορόσημο όπου μέσα από επτά φιλμ παρακολούθησε το κοινό τα σημαντικότερα γεγονότα (από το «Μάη του 68» μέχρι την «Αμερικανική επανάσταση 2») εκείνης της χρονιάς.
Τέλος στο ελληνικό πανόραμα, 53 ταινίες έδωσαν ένα ιδιαίτερο πλούσιο πρόγραμμα όπου δυνατές συναντήσεις με σημαντικούς ανθρώπους (Δημήτρης Καταλειφός, Περικλής Κοροβέσης, ο διεθνούς φήμης έλληνας μουσικός Gus G, Παντελής Καλότσιος κ.α.), έρχονται σε δημιουργική συνεύρεση με την ιστορική μνήμη («Το Αμάρι στις φλόγες», «Λουλούδια που μαράθηκαν νωρίς», κ.α.) αλλά και την αναγκαιότητα να θιγούν κάποια πράγματα για τη σύγχρονη εποχή (το «Μέχρι την τελευταία σταγόνα: ο μυστικός πόλεμος του νερού στην Ευρώπη» του Γιώργου Αυγερόπουλου) μπας και αποφύγουμε την εφιαλτική επόμενη μέρα.
15°
