Πάολο Σορεντίνο

Ο σπουδαίος Ιταλός σκηνοθέτης επιστρέφει με μια ταινία ακόμη πιο όμορφη, και όχι μόνο στην επιφάνειά της. Η «Νιότη» μιλά για τα γηρατειά και τη νεότητα, για την τέχνη και την ομορφιά, για το μέλλον και τη δύναμη να προχωράς κουβαλώντας όλο και περισσότερα πράγματα στις αποσκευές σου, με τρόπο απρόβλεπτο και συναρπαστικό. Κι ο Πάολο Σορεντίνο μίλησε αποκλειστικά στην Athens Voice για το δικό του τρόπο να βλέπει το μέλλον και το παρελθόν, τους ανθρώπους. Α, και για τον Ντιέγκο Μαραντόνα...

Τι σημαίνει νιότη για εσάς;

Η νιότη κατά κάποιο τρόπο είναι συνώνυμη με την ιδέα της ελευθερίας. Από τη στιγμή που έχεις ελπίδα για το μέλλον σου, τότε έχεις την ιδέα της ελευθερίας, της δυνατότητας να κάνεις πράγματα, λάθη, να δοκιμάσεις. Κι αν έχεις αυτή την ελπίδα, αυτή τη διάθεση, τότε μένεις νέος ακόμη κι αν είσαι 80 χρονών. Δεν έχω κάποια εμμονή με το παρελθόν. Δεν νοσταλγώ τη νιότη.

Βλέπετε τον εαυτό σας στους δύο χαρακτήρες της ταινίας σας;

Έχουν τελείως διαφορετική αντίληψη για το πώς βλέπουν τη ζωή. Ο ένας τη λατρεύει, ο άλλος λέει ότι δεν του άρεσε ποτέ όσο τη ζούσε... Ο καθένας τους προσεγγίζει το μέλλον με διαφορετικό τρόπο, καθώς δεν έχουν άλλο τρόπο να το κοιτάξουν παρά αυτόν που τους υπαγορεύει ο χαρακτήρας, η ψυχοσύνθεσή τους. Αλλά δεν είναι απαραίτητο πως ένας άνθρωπος με πάθος είναι αυτός που θα ζήσει τη ζωή με καλύτερο τρόπο από έναν άλλο. Μερικές φορές οι παθιασμένοι άνθρωποι πέφτουν θύματα του πάθους τους. Κι άλλοι, όπως ο χαρακτήρας του Μάικλ Κέιν, που μοιάζουν απόμακροι, στωικοί, μερικές φορές μπορεί να εμπλακούν στο πιο βαθύ πάθος δίχως καν να το αντιληφθούν. Δυστυχώς φοβάμαι πως είμαι πολύ περισσότερο σαν το χαρακτήρα του Χάρβεϊ Καϊτέλ, αλλά, για να είμαι ειλικρινής, έγραψα το χαρακτήρα του Μάικλ Κέιν γιατί θα ήθελα να είμαι σαν αυτόν. Φιλοδοξώ να γίνω σαν αυτόν.

Θα λέγατε ότι τα γηρατειά είναι η διαδικασία τού να αφήνεις πίσω όλα όσα ήσουν;

Είναι η «Νιότη» μια ταινία για την απώλεια; Δεν νομίζω ότι αυτή η ταινία μιλάει για την απώλεια, για τα πράγματα που χάνεις, που αφήνεις πίσω, αντίθετα νομίζω ότι μιλάει για όλα αυτά που μπορούν να συμβούν μετά. Για όλα όσα έρχονται, σε όποιο σημείο της ζωής σου και να βρίσκεσαι.

Οι ήρωές σας είναι καλλιτέχνες. Για κάποιους η τέχνη είναι ένας τρόπος να «νικήσουν το θάνατο». Εσείς γιατί κάνετε σινεμά;

Για μένα η δημιουργικότητα, η τέχνη, είναι ένας τρόπος να νικήσεις τη βαρεμάρα της αλήθειας, της αληθινής ζωής. Δεν το βλέπω σαν έναν τρόπο να νικήσεις το θάνατο. Δεν είναι μια μάχη που μπορεί να κερδηθεί ούτως ή άλλως. Είναι χαμένη από την αρχή.

Και αυτή η ταινία σας χαρακτηρίζεται από πολλούς «φελινική». Σας κολακεύουν ή σας ενοχλούν αυτές οι συγκρίσεις;

Δεν ξέρω τι να απαντήσω, θα έπρεπε ίσως να σκεφτώ μια απάντηση... Στην πραγματικότητα, αν οι ταινίες μου θυμίζουν αυτές του Φελίνι, τότε το φταίξιμο δεν είναι δικό μου ή τουλάχιστον όχι συνειδητά. Στην πραγματικότητα, προσπαθώ να μείνω όσο πιο μακριά από τον Φελίνι γίνεται, γιατί αν κάποιος είναι τόσο καλός σαν τον Φελίνι, η έξυπνη κίνηση θα είναι να αποφύγει τις συγκρίσεις, αφού ποτέ δεν θα είσαι τόσο καλός όσο αυτός. Και προφανώς είναι ένας από τους αγαπημένους μου σκηνοθέτες...

Το σινεμά σας όμως μοιάζει να έχει κάτι χαρακτηριστικά ιταλικό...

Δεν είμαι καθόλου σίγουρος γι’ αυτό. Εκτός ίσως από κάτι που πιθανότατα έρχεται από την πόλη από την οποία κατάγομαι, τη Νάπολη, κι αυτό δεν είναι τίποτα άλλο από μια αίσθηση ειρωνείας που διατρέχει τους ανθρώπους εκεί. Νομίζω πως αυτό το ειρωνικό πνεύμα της Νάπολης μοιάζει πολύ με το βρετανικό φλέγμα, με την αίσθηση της ειρωνείας τους. Ο Μάικλ Κέιν μού έλεγε πως βρίσκει την αίσθηση του χιούμορ των Ναπολιτάνων πολύ κοντά σε αυτή των Βρετανών.

Γιατί τοποθετήσατε την ιστορία σε ένα ξενοδοχείο; Σε ένα μέρος που μοιάζει κάπως έξω από τη ζωή;

Γιατί ίσως ξέρω πώς να κινηματογραφώ σε κάποια μέρη ενώ άλλα δεν έχω ιδέα πώς να τα προσεγγίσω, πώς να τοποθετήσω τη δράση ή τους χαρακτήρες μου σε αυτά. Κι επίσης μου αρέσουν, βρίσκω τρομερά ενδιαφέροντα τα μέρη όπου οι άνθρωποι πάνε για να κοιτάξουν ο ένας τον άλλο, να τον παρατηρήσουν, γιατί αυτή είναι και η δική μου δουλειά, να κοιτάζω τους ανθρώπους. Για παράδειγμα, σε ένα ξενοδοχείο, περνάς πολλή ώρα παρατηρώντας τους ανθρώπους γύρω σου. Ξέρετε, είμαστε κυρίως όσα βλέπουμε.

Ο «Ντιέγκο Μαραντόνα» πώς βρέθηκε στο ξενοδοχείο σας;

O Μαραντόνα για μένα είναι μία από τις μεγαλύτερες εκφράσεις της σύγχρονης τέχνης. Απ’ όταν ήμουν παιδί, του ήμουν αφοσιωμένος, ένιωθα ευγνωμοσύνη απέναντί του γιατί αυτό που έκανε για το ποδόσφαιρο είναι αληθινά εκπληκτικό κι έχει κάνει εκατόν πενήντα φορές περισσότερα για το ποδόσφαιρο απ’ ό,τι έχω κάνει εγώ για το σινεμά. Σε αυτή την ταινία όλοι αναρωτιούνται για το μέλλον, για το μέλλον τους. Και ποιος άλλος από τον Μαραντόνα θα μπορούσε να διερωτηθεί περισσότερο για το τι μπορεί να επιφυλάσσει το μέλλον για αυτόν, αν υπάρχει κάτι που να αξίζει στο μέλλον, για κάποιον που είχε ένα τόσο λαμπρό, ένα τόσο ένδοξο παρελθόν.

Εσείς τι ελπίζετε για το μέλλον;

Να μη μείνω κολλημένος σε ένα κρεβάτι με πόνους, να μην περάσω έτσι τα γηρατειά μου. Νομίζω μόνο αυτό.