Έχω βρεθεί στις ακτές της Βαρκελώνης, στη νότια Γαλλία, σε διάφορες πόλεις της Ιταλίας. Σε όλα εκείνα τα μέρη που «πουλάνε» το γνωστό μεσογειακό τουριστικό προϊόν. Διάφοροι «κράχτες» από εστιατόρια, καφέ και μπαρ πλησιάζουν τους Βορειοευρωπαίους και Αμερικανούς τουρίστες και πετάνε κάποια πιασάρικη μπούρδα του στιλ «Hello my friend! Welcome to the Μediterranean! Where are you from?», «From Crete», απαντώ χαμογελώντας. Σε εκείνο το σημείο αρχίζει η αμηχανία. Αλλάζουν ύφος και σταματάνε το ψηστήρι. Καταλαβαίνουν ότι δεν πας να πουλήσεις Μεσόγειο σε κάποιον από την Κρήτη. Τίποτα δεν είναι πιο μεσογειακό από την Κρήτη. Πολλές χώρες διαθέτουν λιγότερα ή περισσότερα ψήγματα μεσογειακότητας, όμως η Ελλάδα και ακόμα ειδικότερα η Κρήτη διαθέτουν «όλο το πακέτο». Είναι το σημείο αναφοράς.
Θυμάμαι σαν τώρα όταν έμπαινε το φθινόπωρο και ήμουν φοιτητής. Ξεκινούσε η ωραιότερη για μένα εποχή του χρόνου και εγώ έπρεπε να τα μαζέψω και να γυρίσω στην Αθήνα. Είχα ορκιστεί ότι αφού τελείωνα τις σπουδές μου, δεν θα ξαναεπέτρεπα στον εαυτό μου να βρίσκεται μακριά από την Κρήτη το φθινόπωρο.
Γλυκιά ζέστη την ημέρα και ελαφριά δροσούλα το βράδυ. Ο ήλιος να σε ζεσταίνει χωρίς να σε καίει και το φως μεθυστικό. Οι επισκέπτες φθίνουν καθημερινά μέχρι να παραμείνουν μόνο κάποιοι λίγοι περιηγητές, μετά τα τέλη Οκτωβρίου. Οι παραλίες αδειάζουν από θαμώνες και από ξαπλώστρες και ομπρέλες. Παραμένουν οι μοναχικοί κολυμβητές που πραγματικά αγαπούν και σέβονται τη θάλασσα, η οποία αυτή την εποχή έχει την τέλεια θερμοκρασία. Ο «βιομηχανικός» τουρισμός φεύγει εντελώς από το προσκήνιο και δίνει τη θέση του σε μία κανονικότητα με πολύ πιο όμορφες ασχολίες. Ο τρύγος, το πάτημα των σταφυλιών, τα τσικουδοκάζανα. Να μαζευτούν τα αμύγδαλα, τα καρύδια, τα κάστανα. Το εμβληματικό μάζεμα της ελιάς κατά τα μέσα Νοεμβρίου και μετά. Τα φύλλα των αμπελιών κοκκινίζουν, όσα φραγκόσυκα δεν έχουν μαζευτεί ή πέσει είναι πλέον βαθυκόκκινα και ζαρωμένα. Ο ουρανός είναι όλο και πιο συννεφιασμένος και με τις πρώτες βροχές αρχίζει να απλώνεται παντού αυτή η μοναδική μυρωδιά από βρεγμένο θυμάρι που κυριολεκτικά σου παίρνει το μυαλό…
Το φθινόπωρο στο μυαλό των περισσοτέρων ταυτίζεται με μια αίσθηση μελαγχολίας. Αν επισκεφθούν την Κρήτη τέτοια εποχή ίσως και να αλλάξει αυτό...
«Δεν ξέρω ποια γρανάζια κινούνται μέσα μας όταν κοιτάμε φωτογραφίες, ειδικά φωτογραφίες καλλιτεχνών όπως ο Cartier-Bresson, αλλά δεν είναι μόνο η όραση που δουλεύει, ούτε μονάχα η φαντασία»
11°
