Σύμφωνα με το βιβλίο «Η Ελληνική Τέχνη από το Α έως το Ω» οι σκληροπυρηνικοί του εικαστικού κόσμου δεν εγκρίνουν τα «έργα τα οποία, αντί να προβληματίζουν τον θεατή, αναδεικνύουν το ύφασμα του καναπέ».
Η Αλεξάνδρα Κολλάρου, επιμελήτρια και συγγραφέας του βιβλίου, καλεί 18 καλλιτέχνες, που ξεχωρίζει για την εικαστική τους ιδιαιτερότητα, να δημιουργήσουν έργα με αφετηρία αυτήν τη φράση. Φυσικά, ο τίτλος της έκθεσης κλείνει το μάτι στο κοινό. Τι είναι λοιπόν στην περίπτωση μας τα «έργα που αναδεικνύουν το ύφασμα του καναπέ»;
Έργα που θέλεις να ζήσεις μαζί τους. Έργα που βλέποντας τα καταλαβαίνεις ότι είναι έργα τέχνης. Επίσης, τα έργα που προτιμάει συνήθως ο κόσμος που δε διαθέτει Phd στην ιστορία της Τέχνης και δικό του εικαστικό Ίδρυμα. Θα μπορούσαμε να τα πούμε «προσιτά» έργα; Πολλοί επαγγελματίες του εικαστικού χώρου αποστρέφονται αυτήν την ιδέα. Θεωρούν ότι υποβιβάζει το υψηλό κάλεσμα της τέχνης, η αποστολή της οποίας είναι να θέτει σκληρά ερωτήματα και να προβληματίζει. Είναι μια άποψη. Μία άλλη άποψη είναι ότι η τέχνη πρέπει να εκφράζει ιδέες και να εμπεριέχει συναισθήματα, και οφείλει να τα μεταφέρει με άμεσο και κατανοητό τρόπο. Αλλιώς δεν είναι τέχνη, είναι κάτι άλλο.
«Δυσανάλογα μεγάλος αριθμός έργων της σύγχρονης καλλιτεχνικής παραγωγής δημιουργείται με σκοπό να εκτιμηθεί αποκλειστικά από συγκεκριμένη μερίδα ανθρώπων -τις λεγόμενες εικαστικές αυθεντίες- και να παραμείνει «γρίφος» για το ευρύ κοινό. Ειρωνικά, το εν λόγω «αδαές» κοινό καλείται να καταναλώσει αυτά τα έργα, δηλαδή να τα αγοράσει και να ζήσει μαζί τους. Η απαίτηση αυτή, εκτός από παράλοηγη, είναι απόλυτα ξιπασμένη» παρατηρεί η Αλεξάνδρα Κολλάρου.
Οι περισσότεροι βλέπουμε τον προσωπικό μας χώρο σαν καταφύγιο. Περνάμε πολύ μεγάλο μέρος της ζωής μας σε αυτόν και επιλέγουμε προσεκτικά τι αποτελεί κομμάτι του περιβάλλοντος μας· σίγουρα θέλουμε να εκφράζει τον χαρακτήρα μας, να συμπληρώνει το όραμα μας «προσθέτοντας» - ομορφιά συνήθως, με τον τρόπο που ο καθένας από εμάς την αντιλαμβάνεται. Αυτό φυσικά ισχύει και για την τέχνη που επιλέγουμε. Η αλήθεια είναι ότι ο μέσος άνθρωπος δεν ενδιαφέρεται να διαβάσει συνοδευτικό κείμενο 17 σελίδων για να καταλάβει τι θέλει να πει ένα έργο. Ούτε θέλει να βάλει στον τοίχο του μία τσαλακωμένη διαφανεια με ένα κομμάτι σελοτέιπ, αδιαφορώντας απόλυτα αν «το έργο εξερευνά την επίδραση του δυτικού καπιταλισμού στην ψυχοσύνθεση του σύγχρονου αστού». Και κάτι ακόμη: η τέχνη είναι πολύτιμη για πολλούς λόγους - συγκινεί, ομορφαίνει, εμπνέει, διευρύνει τους ορίζοντες μας, ευφραίνει και αγαλλιάζει την ψυχή. Που πήγαν αυτές οι ιδιότητες;
Με αυτά τα δεδομένα, η έκθεση δεν παρουσιάζει έργα που προβληματίζουν τον θεατή με κατά φαντασίαν ρητορικά ερωτήματα και υποθετικά μετά-σχόλια. Παρουσιάζει αισθητικά δυνατά έργα τέχνης, έργα που θα σταθείς μπροστά τους και θα ανασάνεις, που θα σε προσελκύσουν με την ιδιαίτερότητα τους, ίσως θα σου δημιουργήσουν ένα χαμόγελο στα χείλη. Έργα που έχουν πολλά να πούν αλλά δεν εκβιάζουν την προσοχή - αντίθετα έχουν βρει τον τρόπο να μεταφέρουν το μήνυμα τους άμεσα.
Τα έργα πατάνε στην ιστορία της τέχνης, αντλούν αναφορές απο το παρελθόν και το σήμερα, έχουν αφετηρίες που ενίοτε είναι περίπλοκες· έχουν το πολυπόθητο “κονσεπτ”, αλλά ειναι ανοιχτά σε ερμηνεία χωρίς να φωνάζουν ή να επιβάλουν συγκεκριμένες ιδέες φορτικά. Ο θεατής είναι ελεύθερος να ανακαλύψει το έργο μόνος του και να αποφασίσει τι θέλει να πάρει από αυτό.
Η «Φονική γυναίκα» του Shepard Fairey, τα λουλούδια της Ιόλης Ξιφαρά, τα αρκουδάκια-τοτέμ του Ιάκωβου Βολκώβ, τα υποβλητικά τοπίο-πορτραίτα της Δήμητρας Μαρούδα, η «Sierva Maria de Todos los Angeles» της Ισμήνης Μπονάτσου, είναι μερικά μόνο από τα έργα που καλούν το κοινό να δημιουργήσει τη δική του σχέση μαζί τους.
Οι καλλιτέχνες δημιούργησαν τα έργα αυτά με πάθος και γνώση για το αντικείμενο τους και τα παραδίδουν στον κόσμο για να ξεκινήσει η καινούργια τους ζωή, μέσα από μία συνομιλία χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Η έκθεση σου προτείνει να μη φοβηθείς την τέχνη, να έρθεις κοντά της και να την απολαύσεις.
Από την αναδρομική του Κυριάκου Μορταράκου και τη μεγάλη έκθεση του Δημήτρη Σεβαστάκη στις επιζωγραφισμένες φωτογραφίες του Κώστα Λάκη και τους καλλιτεχνικούς αλγόριθμους του Τσαρλς Σάντισον
17°
