Έχουν περάσει περισσότεροι από έξι μήνες από την πρώτη μας συνάντηση. «Πεισματάρης, καταιγιστικός και παθιασμένος». Μόνο έτσι μπορώ να περιγράψω τον Κλεομένη Κωστόπουλο που μαζί με τους «φίλους και συνεργάτες» του στο μη κερδοσκοπικό οργανισμό ‘Art in Progress’ οραματιζόταν να στήσει στην Πάτρα μια διεθνή συνάντηση Τέχνης, τύπου Μπιενάλε ή Ντοκουμέντα.
Είχε έρθει στην Αθήνα για να αναζητήσει στήριξη σ’ ένα εγχείρημα που τότε φαινόταν, αν μη τι άλλο, δύσκολο. Μου μίλησε για την γκρίνια της επαρχίας, την ευθυνοφοβία των τοπικών αρχών, αλλά και για τη συμπαράσταση που βρήκε σε πανεπιστημιακούς και ιδιώτες. Ομολογώ ότι οι δυσκολίες μου φάνηκαν μεγαλύτερες από το πείσμα του. Και ευτυχώς διαψεύστηκα. Η διεθνής συνάντηση σύγχρονης Τέχνης Re-culture 1 διανύει τη δεύτερη εβδομάδα δυναμικής παρουσίας στην Πάτρα. Η Αγορά Αργύρη, όπου φιλοξενείται η έκθεση, είναι καθημερινά γεμάτη από επισκέπτες. Τα έργα 140 καλλιτεχνών από την Ελλάδα και το εξωτερικό έχουν αλλάξει τη διάθεση της πόλης.
Περίμενες αυτήν την ανταπόκριση στο RE-culture 1;
«Ήταν αναπάντεχη. Η συμμετοχή είναι τόσο μεγάλη που θα τη ζήλευαν εκδηλώσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Την ημέρα των εγκαινίων μας ξάφνιασε θετικά η διάθεση του κόσμου να έρθει να δει την έκθεση αλλά και να συμμετέχει στα εργαστήρια (workshops) που πραγματοποιούνται παράλληλα με το RE-culture 1. Είναι μεγάλη η ηθική ικανοποίηση να βλέπει κανείς τόσα χαρούμενα πρόσωπα σ’ αυτές τις μαύρες μέρες. Το μόνο σίγουρο είναι πως ο κόσμος - ιδιαίτερα στην επαρχία - έχει ανάγκη από τέτοιες εκθέσεις γιατί τώρα όσο ποτέ άλλοτε μπορεί να εκτιμήσει το απαραίτητο και να αξιολογήσει το αυθεντικό».
Τι σηματοδοτεί για την Πάτρα η διοργάνωση μιας διεθνούς συνάντησης της σύγχρονης Τέχνης;
«To RE-culture και ο Art in Progress αναθερμαίνουν στην Πάτρα την ελπίδα ότι η τέχνη κινεί την παιδεία. Η τέχνη είναι πολύτιμη όχι μόνο επειδή επενδύθηκε άσκοπο και άστοχο (βρώμικο) πολιτικό χρήμα σ’ αυτήν, αλλά γιατί υπάρχουν ακόμη άνθρωποι με ιδέες, μεράκι και θετική σκέψη για την ανάπτυξή της. Είναι σήμα αισιοδοξίας για μια νέα κοινωνία πολιτών που ζητά να πάρει στα χέρια της την τύχη της πνευματικής της εξέλιξης, σε μια στιγμή που η πολιτική και οικονομική ζωή είναι μουδιασμένες και αδύναμες».
Μήπως τελικά έχει υποτιμηθεί η δυναμική της περιφέρειας να υποστηρίξει τέτοιας εμβέλειας πολιτιστικά δρώμενα;
«Ο Art in Progress (μη κερδοσκοπικός οργανισμός) σε εθελοντική βάση, επικουρείται, ευτυχώς, από σημαντικούς θεσμούς όπως την ΑΣΚΤ της Αθήνας και την προσωπική επιμέλεια του Πρύτανη της σχολής Γιώργου Χαρβαλιά, του πανεπιστημίου Πάτρας, του ΚΜΣΤ μέσω της επιμελήτριας Ειρήνης Παπακωνσταντίνου, του Goethe Zentrum Πάτρας, του NGBK του Βερολίνου αλλά και ιδιωτικών πρωτοβουλιών όπως της Ίριδας Κρητικού, της Ελπίδας Πανονίδου, της Άρτεμις Ποταμιάνου, της Κικής Πετράτου. Αποδεικνύεται, λοιπόν, ότι έχουμε όχι μόνο την επιθυμία αλλά και την τεχνογνωσία να αναλάβουμε μια τέτοια πολιτιστική πρωτοβουλία για την Πάτρα όπως το RE-culture 1. Σίγουρα η δυναμική της πόλης είναι μεγαλύτερη καθώς έχει λιμάνι, ένας a priori πόλος έλξης ανθρώπων από το εξωτερικό.
Ο Art in Progress έχει σαφή στόχευση και διάθεση εξωστρέφειας όσο δύσκολο κι αν είναι μέσα στην κρίση. Έχει καταγράψει και μελετήσει τα πλεονεκτήματα της πόλης και ήδη έχει καταθέσει προτάσεις στο Δήμο Πατρών, την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την αξιοποίηση και την πολιτιστική τους ανάπτυξη. Μιλώντας και με Ευρωπαίους αρμόδιους τεχνοκράτες στη διαχείριση προγραμμάτων πολιτισμού, καταλήξαμε στο συμπέρασμα πως αν ο ίδιος ο πολίτης δεν διεκδικήσει από τους πολιτικούς να αρθεί η καταστροφική αντίληψη για το χώρο του πολιτισμού, η χώρα δεν πρόκειται να εξέλθει από την κρίση. Η Πάτρα είναι μία πόλη με δυνατότητες αλλά και με όλα τα στερεότυπα της ελληνικής επαρχιώτικης καχεξίας.
Αυτή την προκατάληψη θέλησαν να αντιμετωπίσουν οι άνθρωποι του Art in Progress και που δεν σκέφτηκαν ποτέ να τα παρατήσουν, παρότι εμποδιζόμασταν συστηματικά από ‘πολιτικές ομάδες’ του οπισθοδρομικού και συχνά διεφθαρμένου κατεστημένου της πόλης. Καταφέραμε να συνεργαστούμε και να πείσουμε σημαντικούς ιδιωτικούς φορείς της πόλης. Με την αρωγή τους φτάσαμε σε αυτό το σπουδαίο αποτέλεσμα. Χωρίς καμία οικονομική βοήθεια από τον Δήμο, με μια ελάχιστη χρηματοδότηση της περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας που δεν επαρκούσε ούτε για το μισό του κόστους του καταλόγου της έκθεσης και μόνο με τη χρηματοδότηση του ΥΠ.ΠΟ (που γύρευε τι έχουμε να τραβήξουμε μέχρι να την εκταμιεύσουμε…) διοργανώσαμε μια έκθεση που περιλαμβάνει όλες τις εκφάνσεις των εικαστικών τεχνών και σύμφωνα με τα πιο σύγχρονα πρότυπα.
Πόσο καταλυτική είναι η Τέχνη σε μια πόλη σαν την Πάτρα - με τις εντάσεις λόγω της παρουσίας μεταναστών και της ανάπτυξης ακροδεξιών στοιχείων;
«Οι συνθήκες της δυσπιστίας, του μικροπαραγοντισμού, του αδιέξοδου συνδικαλισμού και η πολιτιστική-πολιτική καχεξία της ελληνικής επαρχίας αποτελούν πρόσφορο έδαφος για να δημιουργηθούν συνθήκες υπανάπτυξης και εσωστρέφειας. Αυτό αντανακλάται και στον πολιτισμό μιας κοινωνίας. Η Πάτρα είναι κλασικό φαινόμενο μιας τέτοιας υπανάπτυξης. Παρότι δέχεται καθημερινά μετανάστες, κάνει ότι δεν τους βλέπει. Τα πράγματα, βέβαια, δεν είναι τόσο τραγικά όσο στην Αθήνα που η ανωνυμία συγκαλύπτει την ανανδρία των Χρυσαυγιτών. Εδώ ακόμη, άμα σε δουν να κακομεταχειρίζεσαι ξένο, θα σε κράξουν οι γιαγιάδες, οι παππούδες, όλοι (έτσι θέλω να πιστεύω). Η ακροδεξιά γεννήθηκε από τη κατανόηση της πολιτικής «αλά ελληνικά» και συγχρόνως από την ανία και την ατολμία που προκαλούμε στους νέους… Εδώ πρέπει να απαντήσει η τέχνη, εάν θέλει να λογίζεται κινητήρια δύναμη μιας κοινωνίας».
Η έκθεση Re-culture 1 συνεχίζεται μέχρι τις 25 Νοεμβρίου. Η είσοδος είναι ελεύθερη.
Και ένα video από την προετοιμασία της έκθεσης (*του Αυγουστίνου Κατσιβαρδά)
10°
