Προσοχή, θα πονέσουν τα μάτια σας. Μια παιχνιδιάρικη και εξεζητημένη σκέψη έγινε μια συλλογή που παίζει με τα νεύρα και την αντίληψή μας για τα πράγματα. Η σειρά «The Uncomfortable» που υπογράφει η αρχιτέκτονας Κατερίνα Καμπράνη, ξεβολεύει τους θεατές και αντικαθιστά ό,τι χρήσιμο και φιλικό γνωρίζουμε για το σπίτι. Από τις αρραβωνιάρες κούπες και το εσωστρεφές ποτιστήρι μέχρι τις κάτσε καλά καρέκλες και τα αλλού κουτάλια της, μας καλεί να δούμε τη λανθάνουσα πλευρά και να ξεχάσουμε για λίγο ό,τι τυποποιημένο και βαρετό κυκλοφορεί στους καταλόγους. Χαζέψαμε τα πρωτότυπα σχέδιά της και μιλήσαμε μαζί της για να μάθουμε περισσότερα. Είναι όλα ένα κι ένα και δεν μοιάζουν με κανένα.
Μια συλλογή καθημερινών χρηστικών αντικειμένων που μεταμορφώθηκαν φαινομενικά, τουλάχιστον, σε αρκετά άβολα. Τι σε οδήγησε στη δημιουργία του «The Uncomfortable»;
Το 2008 ξεκίνησα το μεταπτυχιακό στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου πάνω στον σχεδιασμό προϊόντων και διαδραστικών συστημάτων. Εκεί συνειδητοποίησα ότι μέχρι τότε σαν αρχιτέκτονας σχεδίαζα με βάση την φόρμα και το concept, ίσως αγνοώντας τις ανάγκες μεμονωμένων χρηστών. Δεν το τελείωσα ποτέ το μεταπτυχιακό αλλά επηρεάστηκα πολύ από τις έννοια «εμπειρία του χρήστη» που έχει να κάνει με το πώς αισθάνεται κανείς όταν χρησιμοποιεί ένα αντικείμενο. Τώρα γιατί κατέληξα να σχεδιάζω άβολα δεν το πολυκατάλαβα ακριβώς πώς έγινε, αλλά εδώ που τα λέμε πάντα ήμουν λίγο ανάποδη σαν άνθρωπος. Νομίζω ότι αυτό που με ενθουσιάζει είναι ότι καθημερινά αντικείμενα, όπως τα πιρούνια ας πούμε, είναι πολύ δύσκολο να τα σκεφτούμε αλλιώς και όταν καταφέρνω να βρω μια φόρμα που να μοιάζει με την αρχική αλλά να είναι και άβολη, αισθάνομαι ότι ξεκλειδώνω τον τρόπο σκέψης μου.
Θυμάσαι το πρώτο σου έργο;
Ναι, πολύ καθαρά κιόλας! Ήταν ένα σκίτσο που έκανα μια μέρα στο άσχετο. Φαντάσου μια πόρτα για ένα WC αλλά πιο ψηλά, τουλάχιστον 1,5 μέτρο και για να ανέβεις έπρεπε να ανέβεις μια ανεμόσκαλα. Ότι πρέπει αν βιάζεσαι να πας τουαλέτα! Μετά από εκείνη τη μέρα κόλλησα και άρχισα να σκέφτομαι άβολες καταστάσεις και μετέπειτα το γύρισα στον σχεδιασμό αντικειμένων.
Η κυρίαρχη τάση που έχω όταν σχεδιάζω τα άβολα είναι να μπερδέψω τον θεατή. Να δημιουργήσω μία εικόνα που θα παραπέμπει σε όλα τα βασικά χαρακτηριστικά ενός αντικειμένου που αναγνωρίζει πολύ καλά και μετά από κλάσματα δευτερολέπτου να καταλάβει ότι αυτό που βλέπει δεν είναι ακριβώς αυτό που περίμενε. Σε γενικές γραμμές προσπαθώ οι εικόνες να είναι αισιόδοξες, να δείχνω μόνο δύσχρηστα αντικείμενα και όχι τελείως άχρηστα ή επιθετικά. Τώρα το πώς ερμηνεύει κανείς αυτές τις εικόνες είναι ένα άλλο θέμα. Εγώ προσεγγίζω το θέμα σαν designer και σχεδιάζοντας άβολα, ανακαλύπτω πόσο καλά σχεδιασμένα είναι τα αντικείμενα γύρω μας.
Τι σε κάνει να αισθάνεσαι άβολα στην Αθήνα;
Νομίζω τα πεζοδρόμια στο κέντρο της Αθήνας λένε μεγάλες αλήθειες. Σε πρακτικό επίπεδο σε μαθαίνουν ότι στη ζωή υπάρχουν πάντα εμπόδια και πρέπει να είσαι ευέλικτος. Εάν θες να φτάσεις στον στόχο σου, πρέπει να αποφύγεις παρκαρισμένα αμάξια, να κοιτάς συνέχεια κάτω μην πατήσεις κάτι βρωμερό, να κάνεις υπομονή γιατί μια γιαγιάκα περπατάει αργά σε ένα σούπερ στενό πεζοδρόμιο. Το χειρότερο μου όμως είναι όταν πρέπει να προσπεράσω έναν άστεγο. Τότε έρχομαι σε επαφή με την πραγματικότητα και αυτό είναι που μου δημιουργεί τα πιο άβολα συναισθήματα.
Νομίζω ότι έχει να κάνει με την απουσία του στρες και την παρουσία συναισθημάτων απόλαυσης. Νομίζω ότι το καλό design και η άνεση μπορούν να περάσουν απαρατήρητα ή να γίνουν δεδομένα και γίνονται πιο εμφανή σε αντιπαράθεση με κάτι λάθος σχεδιασμένο που μας ξεβολεύει.
Υπάρχει κάποιο από τα αντικείμενα που ξεχωρίζεις περισσότερο και γιατί;
Το αγαπημένο μου αντικείμενο είναι το ποτιστήρι, είναι ένα αντικείμενο που μπορεί να ερμηνευθεί με πολλούς τρόπους και εγώ πάντα βλέπω ένα εσωστρεφές ποτιστήρι που κοιτάει πίσω και θέλει να ποτίσει τον εαυτό του. Όμως έχω ενθουσιαστεί και με τις διπλές αρραβωνιάρες κούπες γιατί ενώ από μόνες τους είναι βολικές, ο πολλαπλασιασμός και α σύνδεσμος τις κάνει άβολες!
Η ιδέα σου έγινε δεκτή με ενθουσιασμό σε διεθνή μίντια και έχει αγαπηθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τι πιστεύεις πως «φταίει»;
Μάλλον το ότι είναι χιουμοριστικό project, εύπεπτο και κατανοητό. Η έκπληξη που αισθάνεται κανείς όταν βλέπει ένα άβολο είναι νομίζω σχεδόν δεδομένη σε όσους αναγνωρίζουν τις φόρμες καθημερινών αντικειμένων, λόγω της λειτουργίας του εγκεφάλου. Εγώ βέβαια δεν είχα τίποτα τέτοιο στο μυαλό μου, απλά σχεδίαζα πράγματα που με έκαναν να γελάω!
Σε ένα κόσμο που ο υλισμός κυριαρχεί και το design είναι λόγος κατανάλωσης, σχεδιάζεις και απαντάς με καυστικό χιούμορ. Πώς σου φαίνεται πως πολλοί άνθρωποι ξοδεύουν μεγάλα ποσά για μικρά, καθημερινά, αντικείμενα;
Μου φαίνεται ότι πετυχαίνει το μάρκετινγκ! Ο καθένας βάζει τις προτεραιότητές του, αν θέλει να έχει πολύ όμορφα και έξυπνα και πανάκριβα αντικείμενα γύρω του, θα χαιρόμουν αν ήξερα ότι από πίσω κρύβονται καλοπληρωμένοι designers, παραγωγοί, εργάτες και καταστηματάρχες. Τώρα το γιατί κάποιος αισθάνεται ότι ένα αντικείμενο μπορεί να φέρει ευτυχία, είναι ένα άλλο μεγάλο ζήτημα.
Σκέφτεσαι να περάσεις στο στάδιο της πώλησης από το στάδιο της δημιουργίας;
Ναι αν και είναι ένα ζήτημα που με παιδεύει πολύ και αμφιταλαντεύομαι. Μερικές μέρες ξυπνάω και λέω στο εαυτό μου ότι δεν πρέπει να ρυπάνω τον κόσμο με άχρηστα αντικείμενα. Άλλες μέρες φαντασιώνομαι τη μαζική παραγωγή και πως θα είναι η συσκευασία τους...
16°
