Οι απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία και η σύγκρουση με τα οργανωμένα συμφέροντα της μετριότητας και της ήσσονος προσπάθειας.
Πριν από ένα χρόνο, ένας εικοσάχρονος Έλληνας τενίστας κέρδισε τον θρυλικό Φέντερερ. Σε ένα μήνυμά του ο Στέφανος Τσιτσιπάς χρησιμοποίησε τη φράση του Σωκράτη: «Η παιδεία, καθάπερ ευδαίμων χώρα, πάντα τ’ αγαθά φέρει», που σημαίνει «η παιδεία, δηλαδή η μόρφωση, όπως ακριβώς μία εύφορη γη, κομίζει όλα τα αγαθά».
Αφορμή γι’ αυτό το άρθρο είναι η πρόσφατη ψήφιση του νόμου 4653/24-1-2020 και οι αντιδράσεις, που ακολούθησαν. Οι τελευταίες επικεντρώθηκαν στο θέμα της αναγνώρισης των επαγγελματικών δικαιωμάτων, που αναγνωρίζονται συλλήβδην σε πτυχιούχους κολλεγίων, εν όψει της πρόσληψης εκπαιδευτικών στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Στο άρθρο 50 του νόμου 4653/2020 αναφέρεται ότι: «Για τη διακρίβωση των προσόντων του προσωπικού της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης α) Τα πτυχία που χορηγούνται από εκπαιδευτικά ιδρύματα της αλλοδαπής γίνονται δεκτά, εφόσον έχουν αναγνώριση ακαδημαϊκής ισοτιμίας και αντιστοιχίας από τον ΔΟΑΤΑΠ, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3328/2005 (Α΄80) ή απόφαση αναγνώρισης επαγγελματικών προσόντων βάσει του π.δ. 38/2010 (Α΄78) ή απόφαση αναγνώρισης επαγγελματικής ισοδυναμίας τίτλου σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με συναφή τίτλο σπουδών για κλάδο εκπαιδευτικού, β) οι μεταπτυχιακοί τίτλοι σπουδών και τα διδακτορικά διπλώματα που χορηγούνται από εκπαιδευτικά ιδρύματα της αλλοδαπής γίνονται δεκτά εφόσον έχουν αναγνώριση ακαδημαϊκής ισοτιμίας από τον ΔΟΑΤΑΠ ή αναγνώριση επαγγελματικής ισοδυναμίας συναφούς αντικειμένου με εκπαιδευτικό κλάδο.».
Το εύλογο ερώτημα, που τίθεται είναι ποιος άλλος αρμόδιος φορέας, πλην του ΔΟΑΤΑΠ ή ο φορέας που αναφέρεται στο πδ 38/2010, θα μπορεί να αποφανθεί κατά πόσον τα πτυχία, που χορηγούνται από εκπαιδευτικά ιδρύματα της αλλοδαπής γίνονται δεκτά για να διδάξει κάποιος στα σχολεία μας; Ιδιαίτερα όταν είναι γνωστό ότι πολλά κολλέγια, παρά το γεγονός ότι είναι συμβεβλημένα με πανεπιστήμια άλλων χωρών και απονέμουν πτυχία τους, δέχονται ως φοιτητές αποφοίτους ΙΕΚ διετούς φοίτησης και τους απονέμουν πτυχίο μετά από ένα χρόνο (!!!) φοίτησης στα προπτυχιακά τους προγράμματα. Επιπροσθέτως, είναι γνωστό ότι πολλά από τα λειτουργούντα κολλέγια στη χώρα μας έχουν κατά κανόνα, ως διδάσκοντες, άτομα χωρίς διδακτορικό τίτλο, επειδή κοστίζουν λιγότερο από τους διδάκτορες (δες δηλώσεις του προέδρου του Συνδέσμου κολλεγίων Βασίλη Δασκαλάκη στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 26-1-2020). Στο σημείο αυτό θα υπενθυμίσω ότι η EUA (European University Association) δεν αναγνωρίζει ως ισότιμα τα πτυχία τμημάτων πανεπιστημίων, τα οποία δεν έχουν τουλάχιστον την πλειοψηφία των διδασκόντων τους κατόχους διδακτορικών διπλωμάτων, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων (π.χ. Σχολές Καλών Τεχνών).
Θα επαναλάβω για πολλοστή φορά ότι όλες αυτές οι διατάξεις αποτελούν εμβαλωματικές επεμβάσεις στο πρόβλημα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Η λύση πρέπει να είναι τολμηρή και τεκμηριωμένη και να επικεντρώνεται στα κεφαλαιώδη θέματα, όπως:
η χωροταξική αναδιάταξη των Πανεπιστημίων με την επαναφορά της τριετούς Τεχνικής Εκπαίδευσης (ΤΕΙ), την κατάργηση και συγχώνευση πανεπιστημίων, σχολών και τμημάτων και την έμφαση στην διετή επαγγελματική εκπαίδευση,
η άμεση θεσμοθέτηση των Συμβουλίων Ιδρυμάτων (νόμος 4009/2011), προκειμένου να υπάρξει αποκέντρωση των αρμοδιοτήτων του Υπουργείου Παιδείας και να παρεμβάλλεται ένα ανεξάρτητο ελεγκτικό και οργανωτικό όργανο μεταξύ Πρύτανη και Συγκλήτου από την μία και Υπουργείου Παιδείας από την άλλη,
η επαναφορά διατάξεων του νόμου 4009/2011 για τον έλεγχο της συνέχισης φοίτησης και την κατάργηση των αιωνίων φοιτητών, αλλά και για τη λειτουργία όλων των τμημάτων μιας σχολής στην ίδια πόλη και όχι διάσπαρτα σε νησιά και κωμοπόλεις,
η επαναφορά του άρθρου 58 του ν. 4009 για την ίδρυση του νπιδ, που θα διαχειρίζεται την έρευνα, την περιουσία και τις ευρεσιτεχνίες σε ένα πανεπιστήμιο,
ο περιορισμός του αριθμού των εισακτέων στα Πανεπιστήμια, η μετάβαση της αρμοδιότητας εισαγωγής στα ίδια τα ιδρύματα και η διοχέτευση των περισσοτέρων νέων στην Τεχνική Εκπαίδευση και στα Επαγγελματικά Κέντρα,
τα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχιούχων κολλεγίων, που λειτουργούν ως παραρτήματα αναγνωρισμένων από τον ΔΟΑΤΑΠ πανεπιστημίων της αλλοδαπής, να αναγνωρίζονται, εφ’ όσον όλα τα έτη έχουν εκπονηθεί σε κολλέγιο και η πλειονότητα των διδασκόντων είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος.
Εάν αυτά (και πολλά άλλα) δεν συμβούν, τότε κάθε μεταρρύθμιση θα είναι αποσπασματική και αναποτελεσματική.
Αδυνατώ να αντιληφθώ γιατί ένας μεταρρυθμιστής πρωθυπουργός, που παρουσίασε προεκλογικά ένα πολύ επεξεργασμένο και μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα για την Παιδεία, διστάζει ή φοβάται τις αντιδράσεις ομάδων, που ούτως ή άλλως είναι πολέμιοι του τριπτύχου Αξιολόγηση – Αξιοκρατία - Αριστεία. Αν δεν προβεί τώρα στις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις, θα συνεχίσουμε να καλλιεργούμε το είδος του νέου, που παπαγαλίζει, αλλά θα αδυνατεί να αναπτύξει κριτική σκέψη και να παραγάγει νέες ιδέες. Θα συνεχίσουμε να παράγουμε «επιστήμονες» άχρηστους και ακαλλιέργητους, ενώ θα μας λείπουν οι ειδικευμένοι τεχνίτες. Η ανάπτυξη της χώρας, η μεταρρύθμιση του Δημόσιου Τομέα, η λειτουργικότητα της Δικαιοσύνης και η αλλαγή νοοτροπίας στην κοινωνία μας θέλουν άλματα, τόλμη και σύγκρουση με τα οργανωμένα συμφέροντα της μετριότητας και της ήσσονος προσπάθειας.
13°
