Γιατί κάποιοι άνθρωποι δεν σταματούν να παίρνουν κακές αποφάσεις; Η Νευροεπιστήμη απαντά

Γιατί ορισμένοι άνθρωποι επαναλαμβάνουν λανθασμένες επιλογές, ακόμη κι όταν γνωρίζουν τις συνέπειες; Νέα νευροεπιστημονική έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια υποστηρίζει ότι η απάντηση δεν βρίσκεται μόνο στη θέληση ή τον χαρακτήρα, αλλά σε βαθιά βιολογικούς μηχανισμούς μάθησης και απόφασης.

Η μελέτη, με επικεφαλής τον νευροεπιστήμονα Giuseppe di Pellegrino, εστιάζει στον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τα ερεθίσματα που προαναγγέλλουν ανταμοιβή και πώς αυτά επηρεάζουν –συχνά αρνητικά– τη λήψη αποφάσεων.

Τι δείχνει η Νευροεπιστήμη: δύο διαφορετικοί εγκεφαλικοί τύποι αποφάσεων

Οι ερευνητές διαχώρισαν τους συμμετέχοντες σε δύο βασικές κατηγορίες. Οι λεγόμενοι sign-trackers τείνουν να εστιάζουν στο σήμα που προαναγγέλλει μια ανταμοιβή (π.χ. εικόνα ή ήχο), ενώ οι goal-trackers αγνοούν το σήμα και κατευθύνονται απευθείας προς το αποτέλεσμα.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, τα άτομα που βασίζονται περισσότερο σε περιβαλλοντικά ερεθίσματα –μια μορφή Παβλοφικής μάθησης– δυσκολεύονται να αναθεωρήσουν τις πεποιθήσεις τους όταν οι συνθήκες αλλάζουν. Έτσι, συνεχίζουν να εμπιστεύονται σήματα που πλέον οδηγούν σε επικίνδυνες ή ζημιογόνες επιλογές.

Πώς τα ερεθίσματα «παγιδεύουν» τη συμπεριφορά

Σχετικό Άρθρο

Health & Fitness Γιατί οι περισσότερες αποφάσεις της νέας χρονιάς δεν κρατούν και τι χρειάζεται για να αντέξουν στον χρόνο

A.V. Guest 19.12.2025, 10:00

Η μελέτη χρησιμοποίησε eye-tracking, pupillometry και υπολογιστικά μοντέλα, δείχνοντας ότι μόνο οι sign-trackers παρουσίασαν έντονη διαστολή της κόρης του ματιού όταν εκτίθεντο σε ερεθίσματα που συνδέονταν με ανταμοιβή. Αυτό υποδηλώνει αυξημένη συναισθηματική και γνωστική εμπλοκή.

Τα ερεθίσματα λειτουργούν ως «μαγνήτες κινήτρων», αποσπώντας την προσοχή και εμποδίζοντας τη βέλτιστη λήψη αποφάσεων. Αντίθετα, οι goal-trackers προσαρμόζουν γρήγορα τις επιλογές τους, ενώ οι sign-trackers επιμένουν σε ξεπερασμένες και λανθασμένες αξιολογήσεις.

Σύνδεση με εθισμό και ψυχαναγκαστικές διαταραχές

Οι ερευνητές τονίζουν ότι τα μοτίβα που παρατηρήθηκαν θυμίζουν έντονα συμπεριφορές που συναντώνται σε εθισμό και ψυχαναγκαστικές διαταραχές. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα ερεθίσματα συνεχίζουν να καθοδηγούν τη συμπεριφορά, ακόμη και όταν οι συνέπειες είναι ξεκάθαρα αρνητικές.

Σχετικό Άρθρο

Τεχνολογια - Επιστημη Βρετανική ανακάλυψη φέρνει την πυρηνική σύντηξη ένα βήμα πιο κοντά

Newsroom 16.12.2025, 20:15

Η ερευνητική ομάδα εκτιμά ότι τα ευρήματα ανοίγουν τον δρόμο για μελλοντικές μελέτες σε κλινικούς πληθυσμούς, καθώς και για την ανάπτυξη φαρμακολογικών ή γνωστικών παρεμβάσεων που θα μπορούσαν να επιταχύνουν την αναθεώρηση λανθασμένων συσχετισμών.

Οι αποφάσεις που μετανιώνουμε περισσότερο

Σε σχετική βάση, παλαιότερη εθνικά αντιπροσωπευτική έρευνα των Morrison και Roese (2011) έδειξε ότι οι μεγαλύτερες ανθρώπινες μεταμέλειες αφορούν τις σχέσεις (19%), την οικογένεια (16%), την εκπαίδευση (14%) και την καριέρα (13%) – επιβεβαιώνοντας ότι οι αποφάσεις μας έχουν μακροχρόνιο ψυχολογικό αποτύπωμα.