Τρεις μέρες στη χειμωνιάτικη Ναύπακτο ήταν ωραία, φωτεινά, συγκινητικά
«Χειμωνιάτικα; Καλύτερα να πας καλοκαίρι στη Ναύπακτο» συμβούλευαν φίλοι που ξέρουν από εκδρομές. Αλλά το καλοκαίρι φαντάζομαι ότι η Ναύπακτος είναι σαν όλες τις παραθαλάσσιες, τουριστικές πόλεις της Ελλάδας: τίγκα, με κυκλοφοριακό πρόβλημα, χωρίς πάρκινγκ, με ουρές στα σουβλατζίδικα, πατείς με - πατώ σε στις παραλίες… οι οποίες όμως είναι ατελείωτες, δεξιά και αριστερά του λιμανιού, το Γρίμποβο και η Ψανή, πανέμορφες ακόμα και με παγωνιά. Η πόλη (μικρή, 15.000 κατοίκων) είναι όμορφη σαν καρτ-ποστάλ χειμώνα-καλοκαίρι. Έχει κάστρο χτισμένο 200 μέτρα πάνω από το λιμάνι, «ένα από τα καλύτερα διατηρημένα δείγματα μεσαιωνικής φρουριακής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα», όπως λένε οι οδηγοί. Έχει ατμόσφαιρα, οπότε, κάστρο, λιμάνι και ατμόσφαιρα ήταν μια χαρά λόγοι να μπούμε στο αμάξι και να πάμε στη Ναύπακτο.
Μία καλή αφορμή ήταν η παρουσίαση των βιβλίων μας(«Κακή νοικοκυρά, μέτρια μαγείρισσα, τουρίστρια μάνα» το δικό μου,«Ιων ο Κύων» της φίλης Στέλλας Παναγιωτοπούλου) στο βιβλιοπωλείο-καφέ Adagio της Ναυπάκτου. Ο Χρήστος Χωμενίδης μου είπε ότι έχει κάνει πολλές παρουσιάσεις εκεί και «είναι τέλεια», που ήταν πράγματι – το καφέ-προέκταση του βιβλιοπωλείου είναι κόζι, το καλοκαίρι λειτουργεί σαν μπαρ, με τραπεζάκια έξω, ενώ είναι στέκι παντός καιρού. Ο βιβλιοπώλης Σπύρος Αθανασίου είναι ενημερωμένος, βιβλιόφιλος, βιβλιοφάγος και σοβαρός άνθρωπος, έχει φτιάξει αυτό το κομψό καφε-βιβλιοπωλείο με πολλή αγάπη (για το βιβλίο)… και συμπτωματικά το βιβλιοπωλείο του βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το μπαράκι του φίλου μου Νεκτάριου Καραχρίστου, το SmartBar: αυτός, με το μπαράκι ή άνευ, ήταν ο κύριος λόγος που ήθελα να πάω στη Ναύπακτο, έστω τον χειμώνα. Γενικά η ιδέα «πάω κάπου να δω κάποιον παλιό φίλο με τον οποίο έχουμε χαθεί» μου φαίνεται σπουδαία, και επίσης η ιδέα να δω ένα τουριστικό μέρος εκτός εποχής, χωρίς τουρίστες.
Ναύπακτος λοιπόν, δυόμιση ώρες από την Αθήνα, 32 ευρώ διόδια (μόνον αλέ), η εντυπωσιακή γέφυρα του Ρίου που κρέμεται στον αέρα και που δεν χορταίνεις να τη βλέπεις, χαλάλι της τα διόδια, κι ας δαγκώνεσαι. Η θάλασσα από κάτω ήταν φουρτουνιασμένη, άσχετο, απλώς σχετικό με τον βαθύ χειμώνα. Οι παραλίες, γεμάτες με καφέ μπαρ, ταβέρνες και μπιτσόμπαρα από άνοιξη μέχρι φθινόπωρο, ήταν άδειες σα ρώσικες στέπες, με την γκρίζα ελαφρώς άμμο που χαρακτηρίζει τις παραλίες της Φωκίδας. Όπως διάβασα δηλαδή, γιατί δεν έχω δει άλλες παραλίες της Φωκίδας, αυτές ήταν οι πρώτες. Μπερδέψαμε τη διάσημη παραλία Χιλιαδού, αυτή της Εύβοιας, με την εγχώρια, επίσης διάσημη Χιλιαδού, της Ναυπάκτου, και γέλασαν πολύ μαζί μας οι ντόπιοι, αλλά δεν είχα ιδέα ότι υπάρχουν δύο διάσημες παραλίες με το ίδιο όνομα. Φαντάζομαι και οι δύο θα είναι έρημες τέτοια εποχή, παρότι επιβλητικές – τουλάχιστον έτσι ήταν η ναυπακτιώτικη.
Ακούγεται περίεργο αλλά θυμάμαι τη Ναύπακτο από κάτι ιδρωμένες εξετάσεις του Γυμνασίου, από τη Ναυμαχία του Λεπάντο, όπως αποκαλούσαν το λιμάνι οι Φράγκοι και γενικά οι Ευρωπαίοι. Η Ναυμαχία του Λεπάντο, ή αλλιώς της Ναυπάκτου (7/10/1571), ανάμεσα στο Οθωμανικό ναυτικό και τη Sacra Lega (Ισπανοί, Πάπας, Βενετοί) ενώ κατατρόπωσε τους Τούρκους, ενώ έληξε με νίκη της Sacra Lega, δεν είχε και σπουδαία αποτελέσματα για την Ελλάδα, απλώς «αναχαίτισε την τουρκική επέλαση στην Ευρώπη» κάνοντας βίδες τις ναυτικές δυνάμεις των Οθωμανών. Η πολύπαθη Ναύπακτος ιδρύθηκε από Δωριείς στη μεγάλη Κάθοδό τους το 1104, καταστράφηκε από σεισμό το 553, κατελήφθη από Σλάβους τον 6ο-10ο αιώνα, από Ενετούς πριν και μετά (δεν βγάζεις άκρη) και από Τούρκους με εξαντλητικό ρυθμό, υπήρξε σημαντικό λιμάνι, άνθισε, έπεσε στην αφάνεια και απελευθερώθηκε τελικά το 1829 από την Οθωμανική κατοχή. Εννοείται δεν κάνω ιστορική αναδρομή, παρόλο που ψοφάω για κάτι τέτοια, επειδή ο μέσος αναγνώστης ροχαλίζει και τον θέλω απίκο – η Ναύπακτος είναι κούκλα, πρέπει να διαβάσει τη συνέχεια ο μέσος, έτσι και με τρέξει, τον χάσαμε κι είναι κρίμα.
Το λιμάνι είναι Ενετικό, κουκλίστικο, σα ζαχαρωτό, ειδικά όταν το χτυπάει ο (χειμωνιάτικος) ήλιος. Ένα άγαλμα του Μιγκέλ ντε Θερβάντες, ο οποίος έλαβε μέρος στη Ναυμαχία, πληγώθηκε βαριά και έχασε τη χρήση του αριστερού του χεριού «προς δόξαν του δεξιού», στολίζει το ήδη ζωγραφιστό λιμάνι. Οι διαδοχικοί κατακτητές έχουν αφήσει τα ίχνη τους – το λιμάνι και το κάστρο είναι Ενετικά, το Φετιχέ Τζαμί είναι Τούρκικο, από το 1499. Ήταν κλειστό δυστυχώς οπότε το είδαμε μόνο απ’ έξω, αλλά μπήκαμε στο σπίτι των Μποτσαραίων, ή Πύργο Μπότσαρη. Η πρώην κατοικία της γνωστής οικογένειας των αγωνιστών του 1821 (η οποία οικογένεια δυστυχώς εξαντλείται στις μέρες μας γιατί δεν έχει απογόνους) η μεγαλόπρεπη έπαυλη του 15ου αιώνα, είναι τώρα μουσείο με κάτι υπέροχες ζωγραφισμένες οροφές, με έναν περιποιημένο κήπο, στον οποίον κάποιος Μπότσαρης έφερε κίονες και μια αψίδα από κάποιο άλλο μέρος της Ελλάδας και τα φύτεψε στοργικά ανάμεσα στις πορτοκαλιές. Οι πορτοκαλιές, μανταρινιές και λεμονιές της Ναυπάκτου είναι φορτωμένες καρπούς, αλλάζουν την εικόνα του τοπίου με τα κίτρινα-πορτοκαλί τους φρούτα, σαν θαυμαστικά, και μοσχοβολούν με αυτήν την γλυκόξινη μυρωδιά των εσπεριδοειδών. Με έπιασε μανία, έκοβα από ένα λεμόνι εδώ κι εκεί όταν κρεμόντουσαν τα κλαδιά έξω από τους κήπους των ανθρώπων, ευτυχώς δεν έκοψα πορτοκάλια γιατί μου τα έκαναν δώρο στο χαριτωμένο Bio Παραδοσιακό Παντοπωλείο, μαζί με πεντάγλυκα μανταρίνια, όταν αγόρασα (τι άλλο;) μέλι και τραχανά. Το μέλι Ορεινής Ναυπακτίας έχει μια ελαφριά γεύση ελάτου, και ο τραχανάς μια ωραία γεύση σπιτικού τραχανά.
Μπορείς να ανέβεις στο Κάστρο με τα πόδια αλλά είναι καμιά ωρίτσα, με πολλές σκάλες και ανηφοριές, οπότε κάναμε την καρδιά μας πέτρα και ανεβήκαμε με το αμάξι της φίλης. Η θέα είναι μαγική, μαγευτική, σου κόβει την ανάσα, και λίγα λέω. Ανθισμένες αμυγδαλιές κι αυτά τα κίτρινα λουλουδάκια που φωνάζουν «εξοχή» γεμίζουν τα κενά ανάμεσα στα τείχη, που είναι σιωπηλά επιβλητικά, σα να μη πέρασε ούτε μέρα από τα εγκαίνια τους. Δύο μικρές μουσειακές αίθουσες στην κορυφή του Κάστρου φιλοξενούν εκθέματα που εικονογραφούν την ιστορία της Ναυπάκτου, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Φάγαμε πολύ νόστιμα, ελαφρά και οικονομικά στο Απίκο, στον πεζόδρομο με τα εστιατόρια και καφέ. Το Απίκο χρησιμοποιεί τοπικά προϊόντα και φιλοτεχνεί κάτι τέλεια πιάτα που δεν τα έχεις ξαναφάει πουθενά, κι είναι οικονομικό. Πήραμε φρέσκα, τραγανά τυροπιτάκια κουρού από τον Φούρνο Αναγνωστόπουλου και δοκιμάσαμε την μοναδική βότκα «Κάστρα Ελαιών», που την φτιάχνει επί τόπου ένας Ελληνο-αμερικάνος, ο Τζίπσυ Τζόουνς, χρησιμοποιώντας ντόπιες ελιές (!) – μιλάμε για βότκα άλλου τύπου, εξαιρετικού, με την ελιά στο βάθος της να δίνει μια εσάνς, όχι χωριάτικης σαλάτας, παρά πλουσιοπάροχου ελαιώνα. Η τοπική μπίρα λέγεται Πλούμης και είναι κι αυτή αρωματική. Το Καφέ Άρωμα, μια και είμαστε στο αρωματικό θέμα, βρίσκεται πάνω στο λιμάνι και είναι από τα πιο παλιά παραδοσιακά της πόλης, με ατέλειωτη θαλασσινή θέα.
«Στην Ναύπακτο, όταν λένε ψάρι, εννοούνε ψαρονέφρι», μας είπε ο Νεκτάριος, αλλά στη γραφική ταβέρνα Πανσέλ-οινος, στο διπλανό, παραθαλάσσιο Μοναστηράκι, 7 χιλιόμετρα από το λιμάνι της Ναυπάκτου, φάγαμε υπέροχους μεζέδες κάθε είδους, ΚΑΙ θαλασσινούς. Κάναμε πολλές βόλτες, παρά την παγωνιά, πάνω-κάτω στα δρομάκια της Ναυπάκτου, και ήπιαμε καφέδες εδώ κι εκεί χαζεύοντας την αρχιτεκτονική, τα τοπία και την ιστορία. Συνολικά οι τρεις μέρες στη χειμωνιάτικη Ναύπακτο ήταν ωραίες, φωτεινές, συγκινητικές. Κι όπως πλαταίνει ο χρόνος όταν πηγαίνεις εκδρομή, έμοιαζαν με δέκα (μέρες), οπότε συμπιέζεται ο άτιμος ο χειμώνας και προχωράμε ολοταχώς προς την άνοιξη…
16°
