August Voice: Dans mon Amorgos

Γιατί να πάει κάποιος διακοπές στην Αμοργό το 1986; Που να ξέρω, άλλωστε τόσα χρόνια που έχουν περάσει δεν θυμάμαι τον λόγο. Ίσως να ήταν η αιτία ο εγκάρδιος φίλος, ο «κληρούχας» Βασίλης Αξιώτης του οποίου η καταγωγή έλκυε από αυτό το νησί στο ακροτελεύτιο άκρο των Κυκλάδων.

Μπορεί όμως να μην έχω σαφή εικόνα του πως και γιατί βρέθηκα το 1986 στην τότε «κομμένη στα δύο Αμοργό», θυμάμαι όμως ότι εκεί γνώρισα τον Νίκο «Pagali» Βασσάλο στην Λαγκάδα που μου έμαθε τόσα για το νησί που επέστρεψα μετά από δύο χρόνια και έζησα σκηνικά που έκαναν την Αμοργό τατουάζ στο είναι μου. Και αυτός που έμαθε πολλά για την καθημερινότητα εκεί ήταν ο Θοδωρής Θάνος «σεζονίστας» σερβιτόρος τότε στου Βασσάλου, ενώ σε αυτόν πιστώνω ότι με πήγε σε μία γωνία του χωριού και μου έδειξε ότι από εκεί παρατηρώντας το νησάκι Νικουριά, είναι ακριβώς σαν να βλέπεις έναν δράκο να κοιμάται στην θάλασσα…

Αυτά και άλλα πολλά θα μπορούσα να πω για την Αμοργό, που όμως δεν θυμάμαι.

Θυμάμαι όμως τι έγινε το 1988 που βρέθηκα για δεύτερη φορά εκεί…

À Amorgos, deuxième partie

Σκληρό νησί η Αμοργός. Αυτό σκέφτεσαι όταν πρωτοαντικρύσεις  τον ορεινό όγκο που σχεδόν καλύπτει όλη την έκταση του νησιού. Όχι για πολύ όμως. Με το που θα την πλησιάσεις, το τοπίο γίνεται μαλακότερο, οι απότομοι βράχοι παραμένουν επιβλητικοί, αλλά και γαλήνιοι, ενώ όταν μπεις στο εσωτερικό της το τοπίο «γλυκαίνει» για να σου προσφέρει με τις συνεχείς εναλλαγές του στο τοπογραφικό ανάγλυφο, ένα ξέχειλο θαυμασμό.

Η συνεχής διαφορετική οπτική από στροφή σε στροφή, η μεγάλη απόσταση από το ένα στο άλλο άκρο του νησιού, αλλά και τα δύο φυσικά λιμάνια, τα Κατάπολα και η Αμοργός είναι τόσο διαφορετικά, που δύσκολα πλήττεις σε τούτο το νησί. Θαρρείς ότι είναι κομμένο στα δύο. Από τη μία μεριά, στον βορρά, η Αιγιάλη, επίνειο των Θολαριών και της Λαγκάδας απέχει 18 χλμ. από τη χώρα και άλλα 6 από τα Κατάπολα. Στο ενδιάμεσο ο δρόμος, που για χρόνια ήταν σε αχρηστία και σε θλιβερή κατάσταση λόγω της «αντιπαλότητας» βορείων και νοτίων…, σε κάνει να πιστεύεις ότι αλλάζεις νησί… Κάποια στιγμή χάραξή του αγγίζει υψόμετρο 700 μέτρων και συχνά, ακόμα και καλοκαίρι περνάς μέσα από ομίχλη…

Στην δεύτερη παρουσία μου εκεί πήγα κάνα-δυό φορές στο μοναστήρι της Χοζοβιότισσας, που όταν φτάσεις στον τελευταίο όροφο αντικρίζεις με δέος το πραγματικό απέραντο γαλάζιο που απλώνεται 300 μέτρα από κάτω σου και πάντα τραβάω φωτογραφία τον βράχο από το ανοιχτό παράθυρο. Με λουκούμι και κρύο νερό και ησυχία μυστηριακή…

Les «camps opposés»

Μιλάμε στην κυριολεξία για «αντίπαλα στρατόπεδα»… Μέχρι και το 1980 (!), τα μονοπάτια αποτελούσαν βασικό τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των χωριών του νησιού. Μετά το ’80, αποφασίστηκε να ανοιχθεί δρόμος, που να ενώνει τα δύο λιμάνια, αυτό της Αιγιάλης και των Καταπόλων. Θύελλες διαμαρτυριών, κυρίως από πλευράς Χώρας και Καταπόλων ξεκίνησαν, κυρίως για δύο λόγους: πρώτα για να μην φεύγει ο «τουρισμός» και πηγαίνει στους Αιγιαλίτες, αλλά και γιατί οι διακοπεύοντες στην Αιγιάλη και την πέριξ αυτής περιοχή, δεν είχαν και το καλύτερο όνομα… Η υπερβολή σε όλο της το μεγαλείο… Τελικά, μετά από χρόνια ο δρόμος ανοίχθηκε, αλλά ασφαλτοστρώθηκε μόνο στις αρχές του ’90… Μία διαδρομή συγκλονιστική, όπου ακόμα και καταμεσής του καλοκαιριού, περνάς συχνά μέσα από σύννεφα!...

Σε αυτό το τοπίο, οι «γενναίοι» τουρίστες-περιηγητές-εκδρομεύοντες αν ήθελαν να πάνε από Αιγιάλη στην Χώρα πήγαιναν ή με δύο τετρακίνητα βανάκια που όταν έβγαινες είχες το ίδιο outfit με όλους αφού η σκόνη που έμπαζε μέσα στροβιλιζόταν και πάρκαρε επάνω σου, ή να περιμένεις πλοίο να σε πάει Κατάπολα. Τα έκανα και τα δύο. Πήγα Χώρα με βανάκι σε μία διαδρομή που αντίστοιχες βρίσκεις μόνο στην Μαυριτανία στο Parisi-Dakar και ορκίστηκα χεσμένος από τον φόβο μου να μην το ξανακάνω και επέστρεψα από Κατάπολα με πλοίο της γραμμής. Τα τότε πλοία της γραμμής…

Όλα ξεκίνησαν τον Μάη του 1988

Από 11-23 Μαΐου στο μαλακό υπογάστριο της Γαλλίας, στις Κάνες, διοργανώθηκε το 41ο Cannes Film Festival. Εκεί, εκτός συναγωνισμού προβλήθηκε η ταινία Le Grand Bleu του Luc Besson που έχει περιγραφεί ως «ο πιο Χόλιγουντ από τους Γάλλους κινηματογραφιστές», της οποίας παρακαλώ τα πρωτόλεια draft φέρεται να τα δούλευε ενώ ήταν ακόμη στην εφηβεία του. Ένα μεγάλο τμήμα της είχε γυριστεί δε στην Αμοργό. Οι κριτικές που πήρε τότε ήταν επιεικώς κάτωθεν του μετρίου, με λίγα λόγια ο κινηματογραφικός κριτικός της International Herald Tribune την αποκάλεσε καταστροφική. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Τύπος της εποχής, η ταινία «Απέραντο Γαλάζιο» αγκαλιασμένη από νέους που επέστρεφαν για να την ξαναδούν, η ταινία πούλησε 10 εκατομμύρια εισιτήρια και γρήγορα έγινε αυτό που οι Γάλλοι αποκαλούν «film générationnel», μια καθοριστική στιγμή στον πολιτισμό».

Λίγες ημέρες αργότερα, τέλη Μαΐου επρόκειτο να διοργανωθεί το 35ο Ράλλυ Ακρόπολις και εδώ αρχίζει η ιστορία μου να βγάζει νόημα…

Στον αγώνα συμμετείχε ένα Γαλλικό αμιγώς γυναικείο πλήρωμα οι Pascale Neyret – Carole Cerboneschi (Lancia Delta HF 4WD) τις οποίες κατά την διάρκεια των δοκιμών τους έτυχε να βρισκόμαστε στους Πενταγιούς, ομώνυμη τότε Ειδική Διαδρομή στην πορεία τους προς Καρούτες όπου είχαν σταματήσει στην πλατεία για κάποιο αναψυκτικό. Η «τσάτρα-πάτρα» ελληνογαλλική επικοινωνία με την βοήθεια κάτι διάσπαρτων αγγλικών οδήγησε πλην του Ακρόπολις να μας μιλάνε τα κορίτσια για την ταινία του Besson και την Αμοργό και δώστου magnifique και excellent merveilleux unique κλπ και κάπου εκεί, στο λιοπύρι των Πενταγιών πήρα την απόφαση να (ξανά)πάω διακοπές στην Αμοργό! Btw οι Γαλλίδες εγκατέλειψαν από έξοδο στην σκληροτράχηλη Ε.Δ. Διόνυσος στην αρχή του Ακρόπολις, αλλά τα έχουν αυτά οι αγώνες… Όμως ο Besson, Besson! Που με την ταινία του έβαλε την Αμοργό στον μεγάλο χάρτη έκδηλου ενδιαφέροντος για την αξιομνημόνευτη ομορφιά της!

Ferrari, la morte discretta

Αυγουστιάτικα λοιπόν βρέθηκα στην Αμοργό και έμενα στου Νίκου την «Παγκάλη» και έπινα ελληνικό καφέ τα πρωινά και χάζευα απέναντι τη Νικουριά που αν ήμουν Πειρατής εκεί θα έστηνα τη βάση μου σε ένα τοπίο που δεν χορταίνονταν. Και εκεί ανταλλάσσαμε μαγειρικές συνταγές. Εγώ με ντοκτορά από την μανούλα μου την Κυρία Λεμονιά, εκείνος δεινός νησιώτης μάγειρας. Roumeli vs Cyclades σε όλη τους το μεγαλείο.

Και πήγαινα για μπάνιο στην Αιγιάλη και για κανένα φαγητό στα Θολάρια για να βλέπω την λαγκάδα από τον άλλο λόφο.

Και μου ήρθε η επιθυμία να πάω στην Χώρα και τα Κατάπολα και πήρα τον σάκο με το sleeping bag και ξεκίνησα την περιπέτεια.

Θυμάμαι μετά τον δεκαπενταύγουστο να ακούσω στο ραδιόφωνο ότι πέθανε ο ινζινιέρε «Il Draco» Enzo Ferrari (που είχε δώσει εντολή να ανακοινωθεί ο θάνατός του μετά την κηδεία του φοβούμενος διαμαρτυρίες των tifosi επειδή τότε η Ferrari δεν τα πήγαινε και περίφημα στην formula 1…) και να το βλέπω κάνα δύο μέρες μετά στον ξένο τύπο που ερχόταν με το πλοίο της γραμμής. Σπουδαίο γεγονός για μία μορφή στην ιστορία της αυτοκίνησης που σε σημαντικό βαθμό την καθόρισε κιόλας.

Το δημοσιογραφικό δαιμόνιο ξύπνησε μέσα μου και πήρα τηλέφωνο στον «Ταχυδρόμο» που εργαζόμουν τότε και τους είπα για τον Ferrari και μου είπαν ότι με έψαχναν, αλλά τα κινητά δεν έπιαναν τότε στην άγονη γραμμή (χιούμορ)… Και πως να με βρουν αφού έλειπα και στο σπίτι μου στην Πλατεία Αττικής απαντούσε ο τηλεφωνητής. Τελοσπάντων έπρεπε να γράψω ένα obituary για τον βασιλιά Enzo και έτσι άρχισα να παίρνω τηλέφωνα για να συλλέξω πληροφορίες. Και κάπως έτσι βρέθηκα στο καφενείο-πρακτορείο του Πρέκα, σε ένα από τα τραπεζάκια του στην καμάρα στο έμπα του μαγαζιού, να γράφω το μεστό ομπίτσουερι του Enzo Ferrari σε «κόλα αναφοράς» συνοδεία βανίλιας-υποβρύχιο…

Και αφού το τελείωσα, πήρα τηλέφωνο(α) και το υπαγόρευσα για να δημοσιευθεί…

Ένα κινητό να είχα το 1988 και 4G σύνδεση και θα το έκανα στο πιτς φυτίλι. Αλλά και αυτά άργησαν καμιά δεκαετία και ο ιδιότροπος γερο-Enzo δεν πρόκαμε τις εξελίξεις…

Κονκλουζιόν

Προφανώς και το κάθε νησί έχει την δική του ταυτότητα. Η Αμοργός όμως αποτελεί την επιτομή της προσωπικότητας ενός νησιού των Κυκλάδων. Τοποθετημένη στο ανατολικό άκρο του συμπλέγματος, έχει όλα εκείνα τα στοιχεία που σε κάνουν να αντιλαμβάνεσαι, μόλις από την πρώτη μέρα στο νησί, ότι «εδώ, κάτι τρέχει…»

Μην ψάχνετε για μύθους και περίεργες ιστορίες. Η Αμοργός ότι έχει να σου δώσει, στο δείχνει από την πρώτη στιγμή. Πάει και τελείωσε: «αυτό είμαι και τίποτα άλλο», είναι σα να λέει στους επισκέπτες της. Και αντίστοιχα εσύ, ή την αγαπάς με την μία και την κλείνεις στην καρδιά σου για πάντα, ή αυτή σε ξεβράζει και δεν ξαναπατάς ποτέ! Σπάνια θα συναντήσετε ταξιδιώτες που έμειναν στην Αμοργό και μιλάνε με μισόλογα για την ταυτότητα του νησιού… Ή που θα τους αρέσει, ή που δεν θα ξαναπεράσουν ποτέ από λιμάνι της…

Αυτή την Αμοργό λάτρεψα, κυρίως γιατί με δέχθηκε!

Aujourd'hui

Τα χρόνια πέρασαν, η Αμοργός δεν λέει να ξεφτίσει μέσα μου, ο Βασίλης ο «κληρούχας» εξελίχθηκε στην μετά ΠΝ εποχή ως ένας κορυφαίος αρχιτέκτονας-πολεοδόμος, και έγινε κουμπάρος μου, με πάντρεψε και βάφτισε την μικρή μου κόρη, ο Νίκος «Pagali» έγινε Island-Icon στο νησί σε επίπεδο ορθολογιστικού τουρισμού, ο Θοδωρής ο σεζονίστας δημιούργησε το «Γιασεμί», ένα all-day, all-around χώρο εστίασης, ο πρώτος στην Ελλάδα που έκανε πράξη το «we serve all» και εγώ περιμένω να ξαναπάω, στα μέρη τα παλιά, όπου σε πείσμα του τι πιστεύει ο κόσμος, εγώ ακόμα και σήμερα μπορώ περπατώντας να βλέπω εικόνες του χθες…

Όπως την «ξέμεινε για χρόνια» Γερμανίδα με το «Bulli» και τον σκύλο στην Αιγιάλη, ή την οποιαδήποτε εκδοχή του «Σκοπελίτη» που συντηρεί τους μύθους του στο Αιγαίο!