Τι κρυφακούω στον δρόμο, το σύμπαν, η Α.Ι., οι εσωστρεφείς και το βιβλίο-βανίλια

ΠΟΥ ΠΑΕΙ ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΚΑΘΩΣ ΔΙΑΣΤΕΛΛΕΤΑΙ;

Έτυχε να διαβάσω τις προάλλες στον Observer (ιδέα δεν έχω πώς έμπλεξα έτσι) ένα άρθρο που πραγματευόταν την πιθανότητα η διαστολή του σύμπαντος να επιβραδύνεται — ενδεχόμενο που θα μπορούσε, λέει, να ανατρέψει την τρέχουσα κατανόησή μας για τον κόσμο.

Σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα από το πείραμα DESI (Dark Energy Spectroscopic Instrument), η επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος φαίνεται πράγματι να επιβραδύνεται. Αυτό το εύρημα, αν τέλος πάντων επιβεβαιωθεί, υποδηλώνει την ύπαρξη νέων φυσικών νόμων, νόμων πέρα από το καθιερωμένο κοσμολογικό μοντέλο. Η εν λόγω ανακάλυψη αμφισβητεί —διαβάζω με τρόμο— την υπόθεση ότι η σκοτεινή ενέργεια είναι μια σταθερά, και ανοίγει τον δρόμο για νέες θεωρίες σχετικά με τη φύση της σκοτεινής ενέργειας και της σκοτεινής ύλης. Οι επιστήμονες μάλιστα εξετάζουν διάφορες νέες ιδέες, όπως την «πεμπτουσία» (quintessence).

Το κεφάλι μου πόνεσε.

Οπότε, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, μιας και σήμερα είναι Τετάρτη και κάπως πρέπει να την παλέψουμε.

Καταρχάς, ας κάνουμε ένα βήμα πίσω. Ή και περισσότερα. Ας πούμε, τι μπορεί να σημαίνει η διαστολή του σύμπαντος; Αν δηλαδή το σύμπαν ΔΕΝ διαστελλόταν, τι θα υπήρχε «γύρω του»; Και όταν διαστέλλεται… πού πάει; Εκεί δηλαδή που πάει δεν είναι σύμπαν;... Τι είναι; Μάντρα μεταχειρισμένων; Ο Κθούλου; Ο Κθούλου δεν ανήκει στο σύμπαν;

Άδικο έχω;

Η σύγχρονη κοσμολογία μού κλείνει το μάτι ψιθυρίζοντάς μου πως δεν πειράζει (και πάρα πολύ) που είμαι άσχετος — πάρα πολύς κόσμος δεν τα ξέρει αυτά, αν και μας είναι γνωστά έναν αιώνα τώρα.

Αναφορικά με τη διαστολή του σύμπαντος, η πιο συνηθισμένη παρανόηση, μου λέει, είναι να φανταζόμαστε τη Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang) σαν μια βόμβα που εξερράγη σε ένα κέντρο που με κάποιον τρόπο προϋπήρχε, αν και ήταν άδειο, και ότι τα θραύσματά της (οι γαλαξίες) εκτοξεύτηκαν προς τα έξω — και εξακολουθούν να ταξιδεύουν. Αυτό όμως δεν είναι σωστό. Είναι τελείως λάθος. Η διαστολή του σύμπαντος σημαίνει ότι ο ίδιος ο χώρος (ο ιστός του χωροχρόνου) είναι που «τεντώνεται» ή «ξεδιπλώνεται». Δεν είναι οι γαλαξίες που ταξιδεύουν μέσα στον χώρο, αλλά ο χώρος ανάμεσά τους που αυξάνεται. Η καλύτερη —και πολλάκις χρησιμοποιημένη— αναλογία είναι αυτή του σταφιδόψωμου που φουσκώνει. Ας φανταστούμε ένα ζυμάρι για ψωμί με σταφίδες μέσα του. Καθώς το ψωμί φουσκώνει στον φούρνο, το ίδιο το ζυμάρι διαστέλλεται. Έτσι:

• Μια σταφίδα (ένας γαλαξίας) βλέπει όλες τις άλλες σταφίδες να απομακρύνονται από αυτήν.
• Όσο πιο μακριά είναι μια άλλη σταφίδα, τόσο πιο γρήγορα φαίνεται να απομακρύνεται, γιατί υπάρχει περισσότερο ζυμάρι ανάμεσά τους για να διασταλεί.
• Δεν υπάρχει κάποιο «κέντρο» της διαστολής. Από κάθε σταφίδα, το φαινόμενο φαίνεται το ίδιο.
• Οι ίδιες οι σταφίδες (ξαναλέμε: οι γαλαξίες) δεν μεγαλώνουν, μόνο η απόσταση μεταξύ τους μεγαλώνει.

Οπότε, η διαστολή του σύμπαντος είναι μια διαστολή του ίδιου του χώρου. Τόσο απλό. #not

Τώρα, αναφορικά με τη δεύτερη ερώτηση: Αν το σύμπαν ΔΕΝ διαστελλόταν, τι θα υπήρχε «γύρω του»; Εδώ, μου λέει, βρίσκεται το πιο δύσκολο σημείο στην κατανόηση αυτού του πράγματος. Η ερώτηση προϋποθέτει ότι το σύμπαν είναι ένα αντικείμενο μέσα σε κάτι μεγαλύτερο. Σύμφωνα όμως με τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, το σύμπαν είναι το σύνολο του χώρου, του χρόνου, της ύλης και της ενέργειας. Δεν υπάρχει «έξω» ή «γύρω» από το σύμπαν. Δεν υπάρχει κάτι άλλο, κάτι «παραπέρα». Όπως, φέρ’ ειπείν, δεν υπάρχει κάτι βορειότερα από τον Βόρειο Πόλο. Δεν έχει νόημα να το ρωτήσουμε αυτό. Αντίστοιχα, η έννοια του «έξω» ή «γύρω» παύει να έχει νόημα όταν μιλάμε για το ίδιο το σύνολο του χώρου. (Μάλιστα, αν το σύμπαν δεν διαστελλόταν, και ήταν στατικό, η βαρύτητα θα έκανε τα πάντα να έλκονται μεταξύ τους και τελικά το σύμπαν θα κατέρρεε στον εαυτό του: αυτό που ονομάζεται Μεγάλη Σύνθλιψη, ή Big Crunch. Που, αν δεν χρωστάμε ΦΠΑ ή ΤΕΒΕ πολλών χρόνων, μάλλον δεν το θέλουμε).

Κατ’ αυτά, ακριβώς επειδή δεν υπάρχει «έξω», το σύμπαν δεν διαστέλλεται μέσα σε κάτι. Δεν καταλαμβάνει έναν προϋπάρχοντα κενό χώρο. Η διαστολή δημιουργεί νέο χώρο. Το σύμπαν απλώς… μεγαλώνει. Το «πού πάει;» δεν είναι η σωστή ερώτηση, γιατί το «πού» (ο χώρος) είναι αυτό ακριβώς που δημιουργείται και διαστέλλεται.

Το σύμπαν δεν είναι μια έκρηξη που συμβαίνει σε έναν χώρο, αλλά η ίδια η διαστολή του χώρου.

«Κατανοητό;» με ρώτησε μετά. Η σύγχρονη κοσμολογία.

«Όχι», της είπα κουνώντας με απελπισία το κεφάλι.

* * *

ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΚΟΥΩ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ [1]

«Με είπε να τον πεις να σε ξεματιάξει».

* * *

ΤΙ ΣΚΕΦΤΟΝΤΑΙ ΟΙ ΕΣΩΣΤΡΕΦΕΙΣ (ΓΕΝΙΚΩΣ, ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΩΣ ΓΙΑ ΕΣΕΝΑ)

1. Ότι η κοινωνικοποίηση είναι αδιανόητα ενοχλητική.
2. Ότι το ιδανικό τους σαββατόβραδο είναι όταν ακυρώνονται σχέδια να βρεθούν με φίλους, κάτι που δεν ήθελαν να κάνουν εξαρχής, αλλά πιαστήκανε κότσοι ένεκα η φιλοτιμία τους.
3. Ότι δεν είναι αντικοινωνικοί κατά βάθος: οι άλλοι είναι καλό να τους αποφεύγει κανείς.
4. Ότι δεν αποφεύγουν τους ανθρώπους επειδή είναι αγενείς — τους αποφεύγουν επειδή οι περισσότεροι από δαύτους είναι αγενείς.
5. Ότι δεν υπάρχει τίποτε καλύτερο από τη μοναχικότητα: τον εχθρό της μοναξιάς.
6. Ότι αγαπούν τους ανθρώπους, ιδίως όταν η επαφή μαζί τους είναι λέξεις που ανταλλάσσονται στο Messenger.
7. Ότι δεν είναι ντροπαλοί. Απλώς δεν τους αρέσουν πολλά πράγματα. Μεταξύ αυτών, και εμείς.
8. Ότι αγαπούν με πάθος τους ανθρώπους. Το πρόβλημα είναι ότι πρέπει και να τους συναναστρέφονται.
9. Ότι δεν αδειάζουν εύκολα οι μπαταρίες τους, ούτε έχουν «κοινωνικό άγχος». Έχουν άγχος επειδή οι άνθρωποι είναι εξαντλητικοί, και κάνουν παν δυνατόν να τους αδειάσουν τις μπαταρίες.
10. Ότι δεν έφαγαν αυτοί εκείνο τον παγκολίνο. Απλώς, τι να κάνουμε; Νοσταλγούν τις ωραίες, μετα-αποκαλυπτικές ημέρες της πανδημίας.

* * *

ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΚΟΥΩ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ [2]

«Δεν είμαι για τα δόντια του, του φαφούτη».

* * *

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ, Α.Ι.;

Κάμποσα χρόνια πριν από την ημέρα που όλοι εμείς ακούσαμε για πρώτη φορά περί Τεχνητής Νοημοσύνης, ο κορυφαίος μετρ της επιστημονικής φαντασίας Άρθουρ Κλαρκ έλεγε αυτά εδώ:

Νομίζω ότι αυτό που κάνουμε τώρα είναι, κατά μία έννοια, να δημιουργούμε τους ίδιους μας τούς διαδόχους. Έχουμε ήδη δει τις πρώτες, τις ακατέργαστες απαρχές της τεχνητής νοημοσύνης. Δεν υπάρχει βέβαια ακόμη τεχνητή νοημοσύνη σε κανένα επίπεδο, επειδή ακόμη και οι πιο πολύπλοκοι υπολογιστές μας εξακολουθούν να είναι ηλίθιοι. Ηλίθιοι υψηλών ταχυτήτων μεν, αλλά ηλίθιοι σε κάθε περίπτωση. Μολαταύτα, κάποιοι από αυτούς είναι πράγματι ικανοί να μαθαίνουν, και μια μέρα θα είμαστε ασφαλώς σε θέση να σχεδιάζουμε συστήματα ικανά να βελτιώνονται από μόνα τους. Ή, με άλλα λόγια, θα έχουμε τη δυνατότητα να φτιάξουμε μηχανήματα που θα μπορούν να ξεπεράσουν τους δημιουργούς τους — και επομένως να γίνουν πιο έξυπνα από εμάς. Είναι απολύτως προφανές ότι η ανάπτυξη τέτοιων υπολογιστών θα αναδιάρθρωνε άρδην την κοινωνία. Ναι, θα αφαιρούσαν σαφώς μεγάλο μέρος της μηχανικής δουλειάς, της ρουτίνας, κάτι που φυσικά κλέβει τόσο πολύ χρόνο από τις ανθρώπινες κοινωνίες. Και το κάνουν ήδη αυτό με πολλούς τρόπους ακόμη και σήμερα, επειδή η κοινωνία μας, τώρα, σήμερα, θα κατέρρεε αμέσως εάν τυχόν οι υπολογιστές που τη βοηθούν να κινείται έβγαιναν εκτός λειτουργίας. Και φανταστείτε ότι αυτοί οι συγκεκριμένοι είναι τρομερά απλοί υπολογιστές, είναι υπολογιστές χαμηλής ποιότητος. Το όλο θέμα, φυσικά, εγείρει τεράστια κοινωνικά και φιλοσοφικά προβλήματα. Όχι μόνο το ζήτημα της εκτόπισης των ανθρώπων. Δεν αναφέρομαι μόνο στο τι θα κάνουν, πού θα εργαστούν όσοι άνθρωποι είναι ικανοί να χειρίζονται μόνο υπολογιστές χαμηλής ποιότητος, ή για το τι τέλος πάντων θα κάνουν στο μέλλον. Όχι, πρόκειται για ένα πολύ πιο βαθύ ερώτημα: Ποιος είναι ο σκοπός της ζωής; Για τι θέλουμε να ζούμε; Και αυτό είναι θέματα στα οποία ο ευφυής υπολογιστής θα μας αναγκάσει να δώσουμε μεγάλη προσοχή.

Από την τηλεοπτική εκπομπή NOVA, επεισόδιο αφιερωμένο στην Τεχνητή Νοημοσύνη («The Mind Machine», 1978).

* * *

ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΚΟΥΩ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ [3]

«Έλα σε παρακαλώ τώρα, σε μένα; Ποιος; Αυτός; Που κάνει Πιλάτες;»

* * *

ΤΙ ΣΤΟ ΚΑΛΟ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΠΑΛΙΑ ΒΙΒΛΙΑ ΚΑΙ ΜΥΡΙΖΟΥΝ ΕΤΣΙ ΓΛΥΚΑ;

Λοιπόν, έχουν πολλή χημεία, όπως μαθαίνουμε. Το χαρτί παράγεται κυρίως από κυτταρίνη και λιγνίνη (αν και αυτή η τελευταία είναι συνήθως ανεπιθύμητη, καθώς μπορεί να κιτρινίσει και να αποδυναμώσει το χαρτί), και με την πάροδο του χρόνου αυτές οι ουσίες διασπώνται. Αυτή η διάσπαση, λέει, είναι «μια μορφή αποικοδόμησης που ονομάζεται υδρόλυση οξέος» (whatever) και οδηγεί στην απελευθέρωση πτητικών οργανικών ενώσεων. Κάθε μία από αυτές τις ενώσεις έχει τη δική της χαρακτηριστική μυρωδιά. Μερικές από τις χημικές ενώσεις που συμβάλλουν στη μοναδική μυρωδιά των παλιών βιβλίων (έχει πολλές ακόμα, με ακόμη πιο παλαβές ονομασίες) είναι οι εξής:

• Βενζαλδεΰδη: Αρωματική οργανική χημική ένωση που περιέχει άνθρακα, υδρογόνο και οξυγόνο. Αποτελεί την απλούστερη αρωματική αλδεΰδη, και τη σπουδαιότερη βιομηχανικά. Η χημικά καθαρή βενζαλδεΰδη, στις «κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος», δηλαδή σε θερμοκρασία 25°C και υπό πίεση 1 atm, είναι άχρωμο υγρό, με χαρακτηριστική και σχετικά ευχάριστη οσμή, που θυμίζει αμύγδαλα.
• Φουρφουράλη: Οργανική ένωση που περιέχει άνθρακα, υδρογόνο και οξυγόνο. Είναι προϊόν της αφυδάτωσης των σακχάρων, όπως συμβαίνει σε μια ποικιλία γεωργικών υποπροϊόντων, συμπεριλαμβανομένων του καλαμποκιού, της βρώμης, και του πριονιδιού. Η αγγλική της ονομασία, furfural, προέρχεται από τη λατινική λέξη furfur που σημαίνει πίτουρο.
• Βανιλίνη: Φαινολική αλδεΰδη που χρησιμοποιείται ως αρωματικό στη ζαχαροπλαστική. Υπάρχει η φυσική βανιλίνη, που προέρχεται από το εκχύλισμα της βανίλιας, αλλά και η χημική που συντίθεται στο εργαστήριο. Η χημική είναι αυτή που διατίθεται στην αγορά λόγω της ευκολίας παραγωγής της. Έχει χημικό τύπο C8H8O3.

Βανιλίνη λοιπόν. Και, ναι, είναι το ίδιο συστατικό που δίνει τη μυρωδιά της βανίλιας στα κέικ και στα παγωτά. Στο χαρτί των βιβλίων σχηματίζεται, διαβάζουμε, από τη διάσπαση της λιγνίνης.

Τι να πει κανείς.

Οπότε, η μυρωδιά των παλιών βιβλίων μάς αρέσει επειδή θυμίζει γλυκό; Όχι ακριβώς. Το θέμα είναι αρκετά πιο σύνθετο. Η γλυκιά (ενδεχομένως: γλυκερή) μυρωδιά τους συνδέεται με ευχάριστες αναμνήσεις, όπως παιδικά διαβάσματα, ήσυχες βιβλιοθήκες, ή στιγμές χαλάρωσης με ένα βιβλίο που είχαμε βρει γοητευτικό. Ή με ένα παγωτό βανίλια που στεφάνωνε τα χείλη μας και κυλούσε στο πιγούνι μας, μια μακρινή ενδεκάτη Ιουνίου, που είχε κολασμένη ζέστη — για να το πούμε ρομαντικά.

Οι μυρωδιές πάντως έχουν γενικά μια ισχυρή ροπή να πυροδοτούν αναμνήσεις και συναισθήματα. (Η όσφρηση έχει την απίστευτη ικανότητα να συνδέεται άμεσα με το τμήμα του εγκεφάλου που επεξεργάζεται τα συναισθήματα και τη μνήμη: το μεταιχμιακό σύστημα. Πράγμα τέλειο). Επίσης, με έναν κάπως αυθαίρετο τρόπο, η μυρωδιά αυτή μπορεί να υποδηλώνει την παλαιότητα, τη σοφία και την ιστορία που εμπεριέχεται στο βιβλίο, προσδίδοντας του έναν αέρα μυστηρίου και αυθεντικότητας. (Ακόμη και αν το παλιό βιβλίο που κρατάμε στα χέρια μας είναι μια πατάτα και μισή, όπως άλλωστε η πλειονότητα των βιβλίων).

Κυρίως όμως το όλο σκηνικό έχει να κάνει με την πολυπλοκότητα: όπως και με τα εκλεκτά κρασιά ή τα αρώματα, η πολυπλοκότητα των αρωματικών ενώσεων δημιουργεί μια μοναδική και άκρως ενδιαφέρουσα εμπειρία για τους οσφρητικούς μας κάλυκες: οι οσφρητικοί μας κάλυκες, για να το πούμε έτσι, ψαρώνουν. Και πολύ καλά κάνουν.

* * *

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

bell hooks, «Σύνδεση. Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μετάφραση Μαρτίνα Ασκητοπούλου, Εκδόσεις Μεταίχμιο)

Η «Σύνδεση» («Communion: The Female Search for Love») είναι το τρίτο και τελευταίο μέρος της περίφημης «Τριλογίας της Αγάπης» (Love Trilogy) της σπουδαίας φεμινίστριας συγγραφέως και ακαδημαϊκού bell hooks, μετά τα βιβλία «Όλα για την αγάπη» (Μεταίχμιο 2024, μετάφραση Μαρτίνα Ασκητοπούλου — «All About Love: New Visions») και «Salvation: Black People and Love». Στη «Σύνδεση», η hooks εστιάζει στη γυναικεία αναζήτηση της αγάπης, εξετάζοντας τις προκλήσεις, τις προσδοκίες και τις κοινωνικές πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους, με ιδιαίτερη έμφαση στις εμπειρίες της μέσης ηλικίας και έπειτα. Συνδυάζοντας προσωπικές εξομολογήσεις, κοινωνική κριτική και ψυχολογική ανάλυση, το βιβλίο εξερευνά το πώς οι γυναίκες μπορούν να βιώσουν την αγάπη με έναν πιο αυθεντικό και ολοκληρωμένο τρόπο.

Η hooks ασκεί έντονη και δίκαιη κριτική στην πατριαρχία, παροτρύνει τις γυναίκες να καλλιεργήσουν την αυτογνωσία και την αυτοεκτίμηση σαν θεμέλιο για υγιείς σχέσεις, αμφισβητεί την ιδέα ότι η ολοκλήρωση μιας γυναίκας εξαρτάται αποκλειστικά από την εύρεση ενός ρομαντικού συντρόφου, εξυμνεί τη δύναμη της φιλίας, της κοινότητας και της μοναχικότητας, και προτρέπει τις γυναίκες να είναι ειλικρινείς με τον εαυτό τους και τους γύρω τους σχετικά με τις επιθυμίες, τους φόβους και τις πληγές τους. Ο τίτλος του βιβλίου αναφέρεται σε μια κατάσταση βαθιάς, πνευματικής σύνδεσης — με τον εαυτό μας, με τους άλλους και με τον κόσμο. Για τη hooks, η αγάπη είναι μια μορφή «κοινωνίας» που θεραπεύει και μεταμορφώνει.

Συνολικά, η «Σύνδεση» δεν είναι ένας απλός οδηγός για σχέσεις. Είναι ένα βαθιά πολιτικό και προσωπικό μανιφέστο που καλεί τις γυναίκες να απορρίψουν τα πατριαρχικά σενάρια, να αγκαλιάσουν την αυτονομία τους και να αναζητήσουν την αγάπη πρώτα μέσα τους, ώστε να μπορέσουν στη συνέχεια να τη μοιραστούν αυθεντικά με τον κόσμο.

• Διαβάστε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο:

Οι γυναίκες δεν μπορούν να ζουν μόνο με την αγάπη για τον εαυτό τους. Τολμώ να κάνω αυτή τη δήλωση ως απάντηση στον καταιγισμό συμβουλών σε βιβλία αυτοβοήθειας, οι οποίες προκρίνουν την αγάπη για τον εαυτό εις βάρος της ανάγκης μας να αγαπάμε και να μας αγαπούν. Δεν υπάρχει καμία απολύτως γυναίκα που να μπορεί να δεχτεί πραγματικά την αγάπη των άλλων αν δεν αγαπάει πρώτα τον εαυτό της. Αναμφίβολα, σε μια ανδροκεντρική, μισογύνικη κουλτούρα υπάρχει σε τέτοιο βαθμό η απαίτηση να ακυρώνουν οι γυναίκες τον εαυτό τους, βάζοντας την ικανοποίηση των άλλων πάνω από τη δική τους εξέλιξη, ώστε οι υποστηρικτές της ευημερίας των γυναικών συχνά οδηγούνται στο άλλο άκρο. Καθώς επιμένουν τόσο στην ανάγκη όσο και στο δικαίωμα των γυναικών να αγαπήσουν τον εαυτό τους, το παρουσιάζουν λες και μόλις συμβεί αυτό θα ζήσουμε όλες «ευτυχισμένες για πάντα», επομένως δεν πρέπει να σπαταλάμε τον πολύτιμο χρόνο μας στο να φαντασιωνόμαστε την αγάπη των ονείρων μας και τις ερωτικές σχέσεις.

• Νά και το οπισθόφυλλο:

Η bell hooks προσκαλεί κάθε γυναίκα να αμφισβητήσει τα αφηγήματα της πατριαρχίας και να αναζητήσει με θάρρος την αγάπη. Με τη χαρακτηριστική επιβλητική και σαφή γλώσσα της εξετάζει τις ιδέες για την αγάπη και τον έρωτα που κυριαρχούν στη σύγχρονη κουλτούρα, αλλά και πώς αυτές άλλαξαν χάρη στο φεμινιστικό κίνημα — ακόμα και αν η κατοχύρωση νέων ελευθεριών δεν κατάφερε να αλλάξει σε βάθος τον πυρήνα των ερωτικών σχέσεων. Περιγράφοντας τις διάφορες μορφές αγάπης φανερώνει πώς οι γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας μπορούν να αναζητήσουν και να διεκδικήσουν σε κάθε πτυχή της ζωής τους αυτή τη σύνδεση που θα οδηγήσει σε μια πιο δίκαιη κοινωνία.

• Και ένα μικρό βιογραφικό της συγγραφέως:

Η bell hooks (μπελ χουκς, ψευδώνυμο της Gloria Watkins) ήταν μια πολύ επιδραστική κριτικός και θεωρητικός του πολιτισμού, φεμινίστρια και συγγραφέας. Γνωστή ως μία από τις κορυφαίες μορφές της αμερικάνικης διανόησης, υπήρξε χαρισματική ομιλήτρια και καθηγήτρια, και έδινε διαλέξεις σε όλο τον κόσμο. Δίδαξε στα τμήματα αγγλικής φιλολογίας του Yale και του Oberling College, ενώ έγραψε περισσότερα από 17 βιβλία, μεταξύ των οποίων τα μπεστ σέλερ των New York Times «Όλα για την αγάπη: Νέες οπτικές», «Salvation: Black People and Love», «Σύνδεση: Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης», «Bone Black: Memories of Girlhood».

Βρείτε το στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς σας, ή όπου αλλού σάς αρέσει να προμηθεύεστε τα βιβλία σας.

* * *

Το Ημερολόγιο κυκλοφορεί τρεις φορές την εβδομάδα: κάθε Σάββατο, κάθε Κυριακή, και κάθε Τετάρτη. Στείλτε μας μέιλ αν θέλετε να μας πείτε ή να μας ρωτήσετε κάτι — οτιδήποτε. Σας ευχαριστούμε πολύ.