Με το δικό της αίμα, με τα δικά της τιναγμένα στον αέρα σώματα, με τον δικό της πόνο, με τα δικά της κομμένα χέρια και πόδια, με τα δικά της βγαλμένα μάτια, με τα δικά της εγκαύματα, με τους δικούς της τρελούς —γιατί ο πόλεμος, ο αχός, η αντάρα, ο φόβος: τρελαίνουν—, με τα δικά της διαλυμένα σκυλιά και γατιά και γουρούνια και άλογα, με τη δική της γη πυρπολημένη, με τα δικά της νερά φαρμακωμένα, με τη δική της οικονομία πέρα για πέρα κατεστραμμένη, με τα δικά της ζευγάρια χωρισμένα, με τα δικά της παιδιά κλαμένα, με τα δικά της τυπογραφεία βομβαρδισμένα, πολεμάει τρία χρόνια τώρα η Ουκρανία και κρατά τα στίφη των ορκ μακριά από την Ευρώπη — αλλά με ξένες σφαίρες και οβίδες και αντιαεροπορικά. Ω, τι μας λες, καλέ κόσμε — τι μας λες.
Μα έστω. Έστω. Αλλά και πάλι: σφαίρες και οβίδες και πυρομαχικά ΠΑΝΤΑ λίγα, και ΠΑΝΤΑ αργοπορημένα, και ΠΑΝΤΑ τσουρούτικα και μίζερα. Ένα προς δέκα σε σχέση με τον εχθρό, και άλλοτε ένα προς πενήντα και ένα προς εκατό. Και ποτέ στην ώρα τους, ούτε στον μήνα τους — ούτε στον χρόνο καν επάνω. Ποτέ. Αλλά ΚΑΠΟΤΕ, μόνο, και ΟΠΟΤΕ. Λίγα, κάποτε, και όποτε. Τσουρούτικα και μίζερα. Και με σαφείς εντολές να μη χρησιμοποιηθούν εναντίον των πολεμικών βάσεων του επιτιθέμενου, αλλά με αυτοσυγκράτηση. «Πυροβολήστε μεν, αλλά μην πυροβολήσετε πολύ. Και όχι καταπάνω τους: στον αέρα. Ευχαριστούμε».
Δεν είμαστε μόνο εμείς οι τυχεροί, ασφαλώς. Παντού έχει τέτοιους. Απλώς εδώ τυχαίνει να είναι οι δύο στους τρεις.
Και γιατί, άραγε, τσουρούτικα και μίζερα; Μήπως τάχα γιατί είναι κακές οι κυβερνήσεις των Ευρωπαίων; Όχι. Μια χαρά είναι οι κυβερνήσεις: ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΛΑΟΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΚΟΙ. Ο λαουτζίκος. Το πόπολο. Αυτό είναι πάντα το πρόβλημα. Εκείνο το 40% εκεί, 50% παρέκει, 60-φεύγα τα εκατό στην Ελλάδα: αυτοί που όλοι μέρα ξύνουν την κοιλιά τους και τον καβάλο με το τηλεκοντρόλ, κολλημένοι σε μια παλιά δεκαετία, με τα χείλια τους λαδωμένα από τα σουβλάκια και με έτοιμο πάντα ένα ρέψιμο στον λαιμό. Οι προσοδοθήρες και οι ομάδες συμφερόντων. Αυτοί που δεν διαβάζουν ποτέ, όχι βιβλίο, ούτε καν εφημερίδα, αυτοί που είναι πάντα μαύρη συντήρηση και πούρος φασισμός, μάτσο τύποι φουλ ανωμαλία, αυτοί που αγάλλονται βλέποντας ριάλιτι, που ξημεροβραδιάζονται στα πρωινάδικα και στον Παπαδάκη, που γουστάρουν χρυσαυγίτες, Βελόπουλους, Κωνσταντοπούλου, Λατινοπούλου, Νίκες, Μίκες και ιδεολογίες του μίσους και του φόβου, και λατρεύουν για λίγο ή για πολύ όποιον βγει και πει αδιανόητου βορβόρου αρλούμπες τσιμπώντας τους ταυτόχρονα με τα νύχια το λιπαρό προγούλι. Αυτοί που δεν θα πληρώσουν ΠΟΤΕ φόρο, που θα δηλώνουν ίσα βάρκα ίσα νερά τα εισοδήματά τους για να μη δώσουν σεντς στο κράτος, αυτοί που θα διαδηλώσουν ενάντια στα πειραματικά και τα ωνάσεια σχολεία, αυτοί που βδελύσσονται την αξιολόγηση, αυτοί που θα δουν τον χι Σαββίδη και θα κάνουν τροχό γύρω του με κατουρημένα βρακιά από τη χαρά, αυτοί που δεν έχουν διαβάσει ποτέ τους ιστορία και δεν έχουν ΙΔΕΑ για το τι σημαίνει Ελλάδα πέρα από όσα άκουγαν παλιά από τους εγκληματίες πλασιέδες της κόκκινης αρκούδας, αυτοί που γελάνε και τους φεύγουνε σάλια με το «grab ’em by the pussy».
Δεν είμαστε μόνο εμείς οι τυχεροί, ασφαλώς. Παντού έχει τέτοιους. Απλώς εδώ τυχαίνει να είναι οι δύο στους τρεις, αλλού είναι πιο λίγοι. Αλλά και πάλι: είναι αρκετοί· είναι μπόλικοι· είναι λεγεών.
Για δαύτους αργούσανε πάντα οι σφαίρες και οι οβίδες και τα πυρομαχικά, γιατί «ΕΡΧΟΝΤΕ ΟΙ ΞΕΝΗ ΚΑΙ Μας ΠΕΡΝΟΥΝ Τις ΔΟΥΛΕΙΕς» και γιατί «Ο ΚΩΜΙΚΟΣ ΖΕΛΕΝΣΚΙ ΦΟΡΑΕΙ ΣΤΡΙΓΚΑΚΙ». Άντε βγες εσύ και πες, «Θα κάνω τη δουλειά που πρέπει να γίνει όπως πρέπει να γίνει, και στην ώρα της». Μόνο ένας που έχει δυο σίγουρες θητείες μπροστά του μπορεί να το πει — δηλαδή κανείς. Οι άλλοι φοβούνται τον όχλο, το πλήθος. Τον λαό με τα λιπαρά χείλια.
Ο Δείκτης Δημοκρατικότητας των κρατών του πλανήτη καταρτίζεται από την Intelligence Unit του Economist και «μετρά την κατάσταση της δημοκρατίας σε 167 χώρες». Ο δείκτης βασίζεται «σε 60 δείκτες που ομαδοποιούνται σε πέντε διαφορετικές κατηγορίες και μετρούν τον πλουραλισμό, τις πολιτικές ελευθερίες και την πολιτική κουλτούρα. Εκτός από μια αριθμητική βαθμολογία και κατάταξη, ο δείκτης κατηγοριοποιεί τις χώρες σε ένα από τους τέσσερις τύπους καθεστώτων: πλήρεις δημοκρατίες [1-24, οι 15 εκ των οποίων ευρωπαϊκές], ατελείς δημοκρατίες [25-74], υβριδικά καθεστώτα [75-108] και αυταρχικά καθεστώτα [109-167]».
Αφού σημειώσουμε ότι η Ελλάδα κατέχει την 20ή θέση στην παγκόσμια κατάταξη, ας δούμε τις πρώτες 30, και κατόπιν άλλες 7 χώρες, όχι ακριβώς ενδεικτικά:
Φανταστείτε πού θα βρεθεί η Αμερική μετά από τη δεύτερη θητεία Τραμπ. Και τι θα σημαίνει αυτό, όχι μόνο για τις ίδιες τις ΗΠΑ, αλλά για όλο τον κόσμο. Αλλά ήδη ο Δείκτης Δημοκρατικότητας που θα δημοσιευθεί για το 2025 θα είναι ενδεικτικός. Και θα μας τρομάξει όλους — αν θα μας έχουν μείνει ακόμη περιθώρια για να τρομάζουμε.
* * *
ΜΠΕΡΝΙ ΣΑΝΤΕΡΣ: ΜΙΑ ΘΛΙΒΕΡΗ ΣΤΙΓΜΗ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Παραθέτουμε εδώ το εξαιρετικό μήνυμα του γερουσιαστή Μπέρνι Σάντερς, μαζί με τη μετάφρασή του από τη φίλη συνάδελφο Χρύσα Φραγκιαδάκη. Την ευχαριστούμε πολύ! Το ότι προσυπογράφουμε αυτά που λέει ο Σάντερς, είναι κάτι παραπάνω από προφανές.
Σας ευχαριστώ όλους που είστε εδώ για να συζητήσουμε ένα πάρα πολύ σοβαρό θέμα.
Χθες γίναμε μάρτυρες μιας εξαιρετικά θλιβερής στιγμής στην αμερικανική ιστορία. Είδαμε τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών να ευθυγραμμίζεται με τον δικτάτορα της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, για να υπονομεύσει την ανεξαρτησία και το δημοκρατικό πολίτευμα της Ουκρανίας. Ας το πούμε καθαρά: ο Τραμπ βλέπει έναν από τους στυγνότερους τυράννους του κόσμου σαν φίλο του, και τους μακροχρόνια δημοκρατικούς συμμάχους μας στην Ευρώπη σαν εχθρούς του· ονειρεύεται έναν κόσμο που θα είναι ασφαλής για απολυταρχικούς ηγέτες και ολιγάρχες, αλλά εξαιρετικά επικίνδυνος για τις δημοκρατίες.
Δεν θα εκπλαγείτε αν σας πω ότι ο Τραμπ ψεύδεται – όπως άλλωστε συνηθίζει να το κάνει. Χθες, είπε ότι τον πόλεμο τον ξεκίνησε η Ουκρανία. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία δύο φορές: μία το 2014, και άλλη μία το 2022. Αυτή τη στιγμή, η Ρωσία κατέχει περίπου το 20% της Ουκρανίας. Από την έναρξη της τρομακτικής εισβολής του Πούτιν, περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί. Κάθε μέρα, η Ρωσία συνεχίζει να εκτοξεύει εκατοντάδες πυραύλους και drones εναντίον των ουκρανικών πόλεων. Οι δυνάμεις του Πούτιν έχουν σφαγιάσει αμάχους και έχουν απαγάγει χιλιάδες Ουκρανόπουλα τα οποία έχουν μεταφέρει σε ρωσικά στρατόπεδα «αναμόρφωσης». Αυτές οι θηριωδίες οδήγησαν το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο να εκδώσει ένταλμα σύλληψης του Πούτιν, το 2023, ως διεθνούς εγκληματία. Διεθνούς εγκληματία.
Επιπλέον, ο Τραμπ αποκαλεί τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι δικτάτορα. Ούτε αυτό είναι αλήθεια. Ο Ζελένσκι πήρε το 75% των ψήφων σε ελεύθερες εκλογές. Στην πραγματικότητα, η αποδοχή του από τους ψηφοφόρους είναι μεγαλύτερη απ’ ό,τι του Τραμπ. Στη μέση ενός σκληρού πολέμου, το ουκρανικό κοινοβούλιο συνεχίζει να λειτουργεί, με ελεύθερο και χωρίς περιορισμούς διάλογο.
Ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί μας έχουν κάνει ελάχιστα για να στηρίξουν την Ουκρανία στον αγώνα της εναντίον της εισβολής του Πούτιν. Είπε ότι οι ΗΠΑ έχουν συνεισφέρει τα τριπλάσια απ’ ό,τι η Ευρώπη. Αλλά αυτό είναι ένα ακόμη ψέμα. Στην πραγματικότητα, η Ευρώπη έχει δώσει στην Ουκρανία περισσότερη βοήθεια απ’ ό,τι οι ΗΠΑ.
Το θέμα, όμως, δεν είναι μόνο ότι ο Τραμπ ψεύδεται για μία ακόμη φορά. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Το θέμα είναι τι αποκαλύπτει αυτό σχετικά με το πού θέλει να οδηγήσει τη χώρα μας – και, στην ουσία, ολόκληρο τον κόσμο.
Ο Τραμπ βολεύεται στην αγκαλιά του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ποιος είναι, λοιπόν, ο Πούτιν, και τι κόσμο θέλει να οικοδομήσει; Ο Πούτιν είναι ένας δικτάτορας που συνέτριψε την πορεία της Ρωσίας προς τη δημοκρατία μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Στη Ρωσία γίνονται ψευδοεκλογές κάθε έξι χρόνια, στις οποίες ο Πούτιν παίρνει το 90% των «ψήφων», ενώ οι Αρχές δεν προσπαθούν καν να κρύψουν τις εκλογικές λαθροχειρίες. Δεν υπάρχει ελευθερία λόγου ούτε ελεύθερα μέσα ενημέρωσης στη Ρωσία του Πούτιν. Οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας καταστέλλονται βίαια. Δεκάδες χιλιάδες πολίτες βρίσκονται στη φυλακή, επειδή διαμαρτυρήθηκαν για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Οι αντιφρονούντες κακοποιούνται ή φυλακίζονται, ενώ τους γενναιότερους, όπως ο Αλεξέι Ναβάλνι, τους σκοτώνουν μια κι έξω. Εκατοντάδες χιλιάδες Ρώσοι έχουν δραπετεύσει από το βάρβαρο καθεστώς του Πούτιν, μετά την εισβολή του στην Ουκρανία. Ωστόσο, ο Πούτιν κατορθώνει να διατηρεί τον έλεγχο της χώρας του, προσφέροντας μια απλή συμφωνία στους Ρώσους ολιγάρχες: «Αν μου δώσετε απόλυτη εξουσία, θα σας αφήσω να κλέβετε όσο θέλετε τον ρωσικό λαό». Και νά γιατί, σε μια χώρα που οι πολλοί τα βγάλουν μόλις και μετά βίας πέρα, οι Ρώσοι ολιγάρχες έχουν κρύψει τρισεκατομμύρια δολάρια σε υπεράκτιους φορολογικούς λογαριασμούς.
Αυτόν τον Ρώσο ηγέτη θαυμάζει ο Τραμπ. Αυτή είναι η ρωσική ολιγαρχία που υποστηρίζει.
Αλλά δεν είναι αυτή η προοπτική του αμερικανικού λαού. Ξέρουμε, και είμαστε περήφανοι γι’ αυτό, ότι οι ΗΠΑ είναι η πιο ανθεκτική στον χρόνο δημοκρατία στον κόσμο. Ξέρουμε ότι πολλές εκατοντάδες χιλιάδες γενναίοι Αμερικανοί αγωνίστηκαν και πέθαναν μέσα στα χρόνια για την υπεράσπιση της δημοκρατίας. Ξέρουμε, επίσης, ότι οι σύμμαχοι μας σε όλο τον κόσμο πιστεύουν στη δημοκρατία και όχι στην απολυταρχία.
Αυτή την κρίσιμη στιγμή στην ιστορία μας, ελπίζω ότι κάθε Αμερικανός, ανεξαρτήτως πολιτικής άποψης, θα ορθώσει το ανάστημά του και θα πει ΝΑΙ στη δημοκρατία, ΟΧΙ στην ολιγαρχία και ΟΧΙ στην απολυταρχία.
Νά μια αναγνωστική έκπληξη από την Ισπανία: το βιβλίο που δεν περίμενες να διαβάσεις, και που σίγουρα δεν ήξερες ότι θα καθόσουν ΟΛΟ το Σαββατοκύριακο για να το τελειώσεις οπωσδήποτε. Ένα «σύγχρονο ισπανικό γουέστερν» που διαδραματίζεται στην Ανδαλουσία, έξοχα μεταφρασμένο, συναρπαστικό, μια στάλα μελαγχολικό αλλά ταυτόχρονα και φουριόζο, με μια ηρωίδα που θα αγαπήσεις και θα ταυτιστείς μαζί της. Ωραίο βιβλίο, απ’ αυτά που σου επιβάλλονται — αλλά με την καλή έννοια.
Διαβάστε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα:
Ξέρω πως το πνεύμα της γιαγιάς Εμετέρια είπε τη μοναδική αλήθεια και πως δε θα ξαναπαρουσιαστεί, αλλά δεν έχει φύγει. Ούτε το δικό της, ούτε εκείνο των αδερφών της, ούτε των γονιών της, ούτε των γονιών των γονιών τους. Ούτε και το πνεύμα των γέρων μου με τις μισές τους τις αλήθειες. Πόσα ήξεραν; Πόσα μου έκρυψαν; Γνώριζαν πως η απέχθεια για τους Χαλδόν πήγαινε πέρα απ’ τα σύνορα του κλήρου; Σκέφτομαι τον πατέρα μου και εξακολουθώ να τον νιώθω απόντα, χαμένο. Δεν ξέρω τίποτα για το παιδί που υπήρξε σ’ αυτό το ίδιο σπίτι. Ήταν ευτυχισμένο πιτσιρίκι; Ή μήπως κλεισμένο στον εαυτό του και κάπως σκληρό; Έπαιζε με τις σαύρες; Παρατηρούσε υπνωτισμένο την ουρά να εξακολουθεί να κουνιέται μετά το κόψιμο, αναζητώντας απελπισμένα το υπόλοιπο μισό του σώματος; Να ήξερε άραγε την αλήθεια; Έμαθε ποτέ πως ήταν ο γιος εκείνης που αποκαλούσε αδερφή; Του το είπαν; Το ανακάλυψε μόνος του; Ήξερε πως κουβαλούσε τον μαύρο σπόρο των Χαλδόν; Οποιοδήποτε μυστικό, όσο σκοτεινό κι αν είναι, καταφέρνει με τον καιρό να αποσπαστεί απ’ τον βούρκο του πυθμένα και να φανερωθεί.
Νά και το οπισθόφυλλο:
Μετά από μια θυελλώδη νεότητα, η Άντζι έχει αποσυρθεί –σχεδόν οχυρωθεί– σε ένα απομακρυσμένο χωριό του ισπανικού νότου. Για τους συγχωριανούς της, είναι η τρελή που τριγυρίζει με τα σκυλιά της. Ζει στο μεγάλο παλιό οικογενειακό σπίτι, σε ένα διαρκές σταυροδρόμι δυο εποχών, ανάμεσα στα φαντάσματά της και την ανάμνηση του έρωτα που είχε ζήσει με έναν Άγγλο καλλιτέχνη στο Λονδίνο της Μάργκαρετ Θάτσερ. Όταν θα βρει, μέσα στα βουνά, το άψυχο σώμα του πιο ισχυρού τσιφλικά της περιοχής, κρεμασμένο σ’ ένα δέντρο, θα μπει άθελά της στη δίνη αποκαλύψεων: παλιά οικογενειακά μυστικά γύρω από ένα νήμα θανάτου, αφασία και σιωπή που ενώνει τους πάντες στην περιοχή. Είναι η απομόνωση; Είναι οι καρυδιές που αποπνέουν μια δηλητηριώδη ουσία; Ή μήπως η μελαγχολία των Ούγγρων, που έφτασαν εκεί πριν από αιώνες με τα σεντούκια και τα βιολιά τους; Η Άντζι ξέρει πως, όταν έχεις χάσει τα πάντα, δεν υπάρχει τίποτα να σου αρπάξουν. Το μυθιστόρημα αυτό, που έχει χαρακτηριστεί σύγχρονο λογοτεχνικό γουέστερν, γεννημένο στο τραχύ τοπίο μιας ξεχασμένης Ισπανίας, είναι μια παράξενη και συγκινητική ιστορία για την ελευθερία και την ικανότητα αντίστασης του ανθρώπινου όντος.
Και ένα μικρό βιογραφικό της συγγραφέως:
Η Όλγα Μερίνο γεννήθηκε το 1965 στη Βαρκελώνη. Σπούδασε Πληροφορική στην Ισπανία και Λογοτεχνία και Ιστορία της Λατινικής Αµερικής στην Αγγλία. Στη δεκαετία του ενενήντα δούλεψε στη Μόσχα ως ανταποκρίτρια της εφηµερίδας El Periόdico. Από εκείνη την εµπειρία προέκυψε το πρώτο της µυθιστόρηµα, «Κόκκινες στάχτες», που είχε µεγάλη επιτυχία µεταξύ των κριτικών. Ακολούθησαν τα Χάρτινα σπιρούνια και το Σκυλιά που γαβγίζουν στο υπόγειο. Το 2006 κέρδισε το βραβείο Βάργκας Γιόσα ΝΗ για το Οι κανόνες είναι κανόνες, µια αφήγηση για τα θύµατα του πολέµου της Κριµαίας. Εξακολουθεί να δουλεύει για την El Periόdico και να διδάσκει στην Escola d’Escriptura de l’Ateneu Barcelones. Τα µυθιστορήµατά της έχουν µεταφραστεί στα ιταλικά, τα ολλανδικά και τα αγγλικά. Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορεί το μυθιστόρημά της Εδώ δεν συμπαθούν τους ξένους (La forastera, 2020).
Βρείτε το εδώ, ή στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς σας, ή όπου αλλού σάς αρέσει να προμηθεύεστε τα βιβλία σας
«Ξυπνάτε από τα μνήματα αδικοσκοτωμένοι / Να δήτε την πατρίδαν σας απελευθερωμένη. / Ξυπνάτε από τα μνήματα, δεν είσθε πια ραγιάδες / Ξυπνάτε κι ήρθ’ η λευθεριά, έφυγαν οι αγάδες»
Ο ναός του Αγίου Δημητρίου είναι σαν χρονοκαψούλα, μέσα του συνυπάρχουν, αλληλεπιδρούν και νοηματοδοτούν η μια την άλλη οι μεγάλες ιστορικές στιγμές που σημάδεψαν τη Θεσσαλονίκη
13°
