Οι θάνατοι από θερμότητα στην Ευρώπη και η αποφυγή τους με την αύξηση της φυτοκάλυψης
Οι πόλεις είναι κατά κανόνα πιο ζεστές -έως και 12oC το καλοκαίρι- από τις γύρω μη κατοικημένες περιοχές, αποτέλεσμα του φαινομένου που είναι γνωστό ως «αστική θερμική νησίδα». Το φαινόμενο αυτό βλάπτει σοβαρά τους κατοίκους των αστικών κέντρων. Έρευνες δείχνουν ότι για κάθε αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1℃, ο κίνδυνος θανάτου αυξάνεται κατά 1% – 3%, ενώ εντείνεται και ο κίνδυνος καρδιαγγειακών και αναπνευστικών παθήσεων.
Ερευνητές του Τμήματος Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου του Καίμπριτζ υπολόγισαν τα ποσοστά θνησιμότητας των κατοίκων σε 93 ευρωπαϊκές πόλεις (συνολικά 57 εκατ. κατοίκους) κατά το διάστημα Ιουνίου – Αυγούστου 2015. Διαπίστωσαν ότι 6.700 πρόωροι θάνατοι συνδέονταν με το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας. Με την επιτάχυνση της υπερθέρμανσης του πλανήτη και ενώ προβλέπεται ότι 2-3 δισεκατ. άνθρωποι θα ζουν σε αστικά κέντρα έως το 2050, το πρόβλημα αναμένεται να επιδεινωθεί.
Για την αντιμετώπισή του υπάρχουν διάφορες στρατηγικές προστασίας, όπως η φύτευση πρασίνου σε στέγες και προσόψεις (πράσινες στέγες), η χρήση πιο ανοιχτόχρωμων χρωμάτων και η αντικατάσταση των πλακόστρωτων επιφανειών με φυτά. Η ερευνητική ομάδα υπολόγισε ότι το ένα τρίτο των θανάτων από θερμότητα στην Ευρώπη θα μπορούσαν να αποφευχθούν αυξάνοντας τη φυτοκάλυψη στο 30% σε κάθε γειτονιά.
Άλλη έρευνα (του Κοινού Ερευνητικού Κέντρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής JRC, σε συνεργασία με ερευνητές του ΙΤΕ της Κρήτης και του Πανεπιστημίου της Μπολόνια) έδειξε ότι τα αστικά δάση ελαττώνουν τη μέση θερμοκρασία σε 601 ευρωπαϊκές πόλεις κατά 1,1ο C και έως 2,9ο C. Επιπλέον, η ύπαρξη πρασίνου στις γειτονιές βοηθά την ψυχική και σωματική υγεία, αλλά και την γνωστική ανάπτυξη των παιδιών, όταν βρίσκεται κοντά σε σχολεία. Για παράδειγμα, στη Βαρκελώνη γνωστικά τεστ σε μαθητές σχολείων με περισσότερο πράσινο έδειξαν καλύτερη ανάπτυξη της εργασιακής μνήμης τους κατά 6% σε σύγκριση με παιδιά σχολείων χωρίς πράσινο.
Οι πόλεις με τα υψηλότερα ποσοστά θανάτων από το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας εντοπίζονται στη νότια και ανατολική Ευρώπη.
Στη Θεσσαλονίκη η δενδροκάλυψη φτάνει μόλις το 3% και η θερμοκρασία στο κέντρο της πόλης είναι κατά 2,8ο C υψηλότερη από ό,τι στις γύρω περιοχές. Αντίθετα, το Γκέτεμποργκ της Σουηδίας καλύπτεται κατά 27% από δένδρα και η διαφορά θερμοκρασίας περιορίζεται σε 0,4ο C.
Οι ερευνητές του Κέμπριτζ υπολόγισαν ότι εάν η Βαρκελώνη πετύχει το στόχο του 30% της δενδροκάλυψής της θα μπορέσει να μειώσει τα ποσοστά θανάτων από το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας κατά 60%.
Η σοβαρότητα του φαινομένου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και από την ιδιομορφία κάθε πόλης. Η διαθεσιμότητα του χώρου περιορίζει σημαντικά την ανάπτυξη σχετικών προγραμμάτων σε πυκνοδομημένες αστικές περιοχές. Επομένως, για ορισμένες ευρωπαϊκές πόλεις η επίτευξη του στόχου της αύξησης της δενδροκάλυψης στο 30% είναι εξαιρετικά δύσκολη. Θα πρέπει όμως να προσαρμόσει τον στόχο αυτό στην τοπική της ιδιομορφία, όπως φυτεύοντας χαμηλότερη βλάστηση σε συνδυασμό με πράσινες στέγες.
Στη Βαρκελώνη το 67% των κτιρίων καλύπτονται από ταράτσες. Καθώς ο πληθυσμός της πόλης συνεχίζει να αυξάνεται, το δημοτικό συμβούλιο εξήγγειλε ένα πρόγραμμα για πράσινες στέγες και μοίρασε ένα φυλλάδιο που εξηγεί τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη με συμβουλές για την επιλογή του σωστού είδους κάλυψης για τα κτίρια.
Αλλά ακόμα κι αυτό δεν είναι αρκετό. Η ανάπτυξη των δέντρων παίρνει χρόνο και περίπου τα μισά από τα νεοφυτεμένα πεθαίνουν μέσα σε δύο χρόνια. Η διατήρηση των υπαρχόντων δέντρων και η συμπλήρωση των προγραμμάτων δενδροφύτευσης με άλλα μέτρα, όπως η μείωση της χρήσης αυτοκινήτων, είναι εξίσου σημαντικά.
Τα αστικά δέντρα παρέχουν σημαντικά οφέλη για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Αυξάνοντας την δενδροκάλυψη, οι πρόωροι θάνατοι εξαιτίας της ζέστης στις ευρωπαϊκές πόλεις μπορούν να μειωθούν. Αλλά, η συνδυαστική λήψη μέτρων και η βελτίωση των πράσινων υποδομών έχει καθοριστική σημασία εάν θέλουμε οι πόλεις να είναι πιο ανθεκτικές.
Πηγή: The Conversation
Δείτε περισσότερα άρθρα σχετικά με την κλιματική αλλαγή στο www.clima21.gr
12°
