Δεδομένα για το κλίμα και την ασφάλεια των Ευρωπαίων πολιτών

Όταν αναφερόμαστε σε θέματα ασφάλειας, συνήθως δεν έχουμε στον νου μας το κλίμα. Με ποιο τρόπο επηρεάζει το κλίμα τη συλλογική μας ασφάλεια;

Ν.Κ.: Πράγματι, αυτό ισχύει, αλλά η κλιματική αλλαγή ήδη προκαλεί ανασφάλεια: οι επιπτώσεις της απειλούν άμεσα τη ζωή και την περιουσία των ανθρώπων με πλημμύρες και πυρκαγιές, αυξάνοντας την ακούσια μετανάστευση, και περιορίζοντας τη δυνατότητα των εθνικών κρατών να παρέχουν ασφάλεια στους πολίτες τους. Περισσότεροι από 130 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τις πλημμύρες στην κοιλάδα Ahr της Γερμανίας. Ο καύσωνας προκάλεσε πολλά θύματα πέρυσι στην Ισπανία. Στην Ελλάδα και την Τουρκία, οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν τακτικό φαινόμενο κάθε χρόνο. Η τεράστια πυρκαγιά που κατέκαψε την Καλιφόρνια, η παράταση της περιόδου των πυρκαγιών στην Αυστραλία εξαιτίας των υψηλότερων θερμοκρασιών -τα παραδείγματα είναι ατελείωτα. Ο αριθμός των θυμάτων λόγω καύσωνα στην Ευρώπη αυξάνεται και η συχνότητα εμφάνισης υψηλών θερμοκρασιών και πλημμυρών αναμένεται να πολλαπλασιαστεί. Εάν συνεχίσουμε την ίδια πορεία, οι κίνδυνοι για τον άνθρωπο θα ενταθούν.

Άρρηκτα συνδεδεμένο με το πρόβλημα της αύξησης της θερμοκρασίας είναι και το ζήτημα της λειψυδρίας: Η αυξανόμενη έλλειψη νερού αποτελεί σοβαρή απειλή για την ασφάλεια. Δεν είναι απλώς αναμενόμενη, είναι πραγματικότητα σε πολλές περιοχές της Ευρώπης. Το 20% της συνολικής έκτασης της Ευρώπης και το 30% των Ευρωπαίων πολιτών ήδη βιώνουν την έλλειψη νερού κάθε χρόνο. Λύσεις όπως η διανομή νερού με το δελτίο έχουν ήδη εφαρμοστεί σε ορισμένες περιοχές της Ιταλίας, για παράδειγμα σε πόλεις όπως η Βερόνα και η Πίζα. Το πρόβλημα έχει προχωρήσει πολύ περισσότερο απ’ όσο νομίζουμε. Η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει περαιτέρω τις συνέπειες της ξηρασίας ως προς τη συχνότητα, το μέγεθος και τις επιπτώσεις τους. Και αυτές είναι μόνο οι συνέπειες που είναι αισθητές στην Ευρώπη – η κλιματική ανασφάλεια στις νότιες περιοχές του πλανήτη είναι πολύ ευρύτερη και πιθανότατα πολύ πιο καταστροφική. Μεγάλες περιοχές του πλανήτη θα πάψουν να είναι κατοικήσιμες απειλώντας άμεσα στη ζωή και την περιουσία των πληθυσμών, ως αποτέλεσμα των θερμοκηπιακών αερίων που εκπέμπονται, κυρίως βέβαια στην Ευρώπη  την Κίνα και τις ΗΠΑ. Η αναγκαστική μετανάστευση από τις χώρες του Νότου περιλαμβάνεται στις πιθανές επιπτώσεις, ενώ η ασφάλεια των τροφίμων αναμένεται και αυτή να επηρεαστεί. Και η λίστα συνεχίζεται…

Από τα παραπάνω οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι η κλιματική απειλεί τον τρόπο ζωής;

Ν.Κ.: Η κλιματική αλλαγή σίγουρα θα δημιουργήσει νέες ανασφάλειες για τους Ευρωπαίους. Ωστόσο, αυτές θα μετατραπούν σε ουσιώδη προβλήματα μόνο εάν δεν μπορέσουμε να τις αντιμετωπίσουμε. Και εάν τα εθνικά κράτη εξακολουθήσουν να βλέπουν το θέμα υπό ένα στενό πρίσμα εθνικής ασφάλειας είναι πολύ πιθανό να μην μπορέσουν να προσαρμοστούν με τρόπο αποτελεσματικό. Για αυτό και η αντιμετώπιση του ζητήματος της κλιματικής ασφάλειας έχει σημασία. Ως έννοια μας βοηθά να αντιληφθούμε την ασφάλεια με πιο ολιστικό τρόπο: ως κάτι που εκτείνεται πέρα από τα κράτη ως έθνη.

Επομένως, τι μπορούμε να κάνουμε;  

Ν.Κ.: Η μείωση των εκπομπών των αερίων και η προσαρμογή στις νέες κλιματικές συνθήκες εξακολουθούν να είναι η καλύτερη επιλογή μας προκειμένου να περιορίσουμε εν μέρει τις σαρωτικές επιπτώσεις που ξέρουμε πως είναι πιθανές. Κυρίως όμως πρέπει να περιορίσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ώστε να αντιμετωπίσουμε την αιτία της κλιματικής αλλαγής. Για να προφυλάξουμε τους ανθρώπους από τις συνέπειες αυτές θα πρέπει να εξακολουθήσουμε να επιδιώκουμε την επίτευξη των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης. Ξέρουμε πως η συμπεριληπτική ανάπτυξη και οι σωστοί θεσμοί είναι καίριας σημασίας για την αντιμετώπιση των κλιματικών επιπτώσεων. Οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης αναγνωρίζουν ότι τα μέτρα κατά της φτώχειας θα πρέπει να συμβαδίζουν με στρατηγικές βελτίωσης της ασφάλειας και της ανθρώπινης ευημερίας. Πρέπει να μειώσουμε τις ανισότητες και να τονώσουμε την οικονομική ανάπτυξη παράλληλα με τη λήψη μέτρων κατά της κλιματικής αλλαγής. Η τεχνολογία από μόνη της δεν θα μας σώσει.

Δείτε περισσότερα άρθρα σχετικά με την κλιματική αλλαγή στο www.clima21.gr